,Inhoudsopgave
.................................................................................................................................................... 1
Hoofdstuk 2. Taalonderwijs en taal ................................................................................................ 3
P. 2.2 Het taalsysteem ..................................................................................................................... 4
P2.2.1 Functies van taal ............................................................................................................... 4
Hoofdstuk 3. Mondelinge taalvaardigheid ...................................................................................... 5
3.1 Taalverwerving ........................................................................................................................... 5
3.1.1Theorieën over taalverwerving ............................................................................................... 5
3.1.2 Eerste taalverwerving ........................................................................................................... 6
3.1.3 Tweedetaalverwerving.......................................................................................................... 9
3.2 Spreek- en luister strategieën...................................................................................................... 9
3.2.1 Spreek strategieën ............................................................................................................... 9
3.2.2 Luister strategieën ............................................................................................................. 10
3.4 Gesprekssoorten ......................................................................................................................11
Hoofdstuk 4. Woordenschat......................................................................................................... 11
4.1 Het woordgeheugen ..................................................................................................................11
4.2 Woordenschatverwerving ..........................................................................................................12
4.3 Woordleer strategieën ...............................................................................................................12
4.4 Soorten taalgebruik ...................................................................................................................13
Hoofdstuk 5. Beginnende geletterdheid ........................................................................................ 13
5.1 Geletterdheid............................................................................................................................13
5.3 Ontwikkeling geletterdheid ........................................................................................................14
5.3.1 Spontane schrijfontwikkeling.............................................................................................. 14
5.3.2 De Spontane leesontwikkeling............................................................................................ 15
5.4 Auditieve vaardigheden .............................................................................................................16
5.5 Visuele vaardigheden ................................................................................................................17
5.6 Elementaire leeshandeling ........................................................................................................17
Hoofdstuk 6. Voortgezet technisch lezen ...................................................................................... 18
6.1 Theorieën over het leesproces ...................................................................................................18
6.2 Strategieën technisch lezen .......................................................................................................18
6.3 Voordracht aspecten .................................................................................................................19
6.4.1 Niveaus van technisch lezen .............................................................................................. 19
6.4.2 Niveaus begrijpend lezen ................................................................................................... 20
6.5.1 Functionele laaggeletterdheid ............................................................................................ 20
Hoofdstuk 7. Begrijpend lezen ...................................................................................................... 21
7.1 Vaardigheden voor begrijpend lezen ...........................................................................................21
7.2 Lees strategieën.................................................................................................................22
7.3 Informatieverwerking ................................................................................................................23
Hoofdstuk 8. Stellen .................................................................................................................... 23
, 8.1 Functies van schrijven ...............................................................................................................23
8.2 Het schrijfproces ......................................................................................................................23
8.2.1 Schrijf strategieën .............................................................................................................. 23
8.2.2 Stelvaardigheden ............................................................................................................... 24
Hoofdstuk 9. Jeugdliteratuur ........................................................................................................ 25
9.1 Literaire genres .........................................................................................................................25
9.2 Functies van jeugdliteratuur.......................................................................................................26
9.3 Beoordelen van jeugdliteratuur ..................................................................................................27
Hoofdstuk 10. Taalbeschouwing ................................................................................................... 27
10.1.1 Fonologie ........................................................................................................................ 27
10.1.2 Morfologie ....................................................................................................................... 27
10.1.3 Syntaxis........................................................................................................................... 28
10.1.4 Semantiek ....................................................................................................................... 28
10.1.5 Pragmatiek ...................................................................................................................... 29
10.1.6 Orthografie ...................................................................................................................... 29
10.4 Taalbeschouwing strategieën ...................................................................................................29
Hoofdstuk 11. Spelling ................................................................................................................. 29
11.1 Schriftsystemen ......................................................................................................................29
11.2 Spellingsprincipes ...................................................................................................................30
11.2.1 Fonologisch principe ........................................................................................................ 30
11.2.2 Morfologisch principe ...................................................................................................... 30
11.2.3 Etymologisch principe ...................................................................................................... 30
11.2.4 Syllabisch principe........................................................................................................... 30
11.3 Spellingstrategieën ..................................................................................................................30
, Hoofdstuk 2. Taalonderwijs en taal
P. 2.2 Het taalsysteem
P2.2.1 Functies van taal
De communicatieve of sociale taalfunctie: taal gebruiken als een
communicatiemiddel met als doel een boodschap door te geven aan een hoorder. Ook
wel de sociale functie van taal. Gaat om interactie tussen mensen.
- Verschillende sociale taalfuncties
o Zelfhandhaving: jezelf beschermen en verdedigen wat je hebt.
o Zelfsturing: het eigen handelen ordenen met woorden en haar plannen
aankondigen: Taal gebruiken om je eigen handelen te sturen en gedrag van
anderen te beïnvloeden à zelfsturing van anderen.
o Structurering van een gesprek: taal gebruiken om het gespreksverloop te
beïnvloeden.
Een kind moet leren dat je bij de formulering ‘Mag ik een koekje?’ kunt
gebruiken in plaats van ‘Koekje!’. Het vermogen om de communicatieve
functie van taal te gebruiken wordt de communicatieve competentie
genoemd.
De communicatieve competentie kent de volgende deelcompetenties:
- Grammaticale competentie ook wel linguïstische competentie genoemd.
Hierbij gaat het niet alleen om het kennen van de grammaticale regels maar ook
om de woordenschat, correct vervoegen van woorden. Omvat alle kennis van de
taal en de taalregels die nodig zijn om adequaat te kunnen communiceren.
- Tekstuele competentie: kennis van gesproken en geschreven teksten. Weten
hoe je een gesprek begint en eindigt maar ook kennis hebben van de regels voor
schriftelijke teksten.
- Strategische competentie: vermogen van een taalgebruiker om strategieën te
hanteren om zo bepaalde doelen te bereiken. Hieronder vallen schrijf strategieën
en spreek en luister strategieën. Hoe kun je iemand overtuigen of aanzetten tot
actie.
- Functionele competentie: vermogen van een taalgebruiker om zijn taalgebruik
aan te passen aan een specifieke situatie.
- De strategische en functionele competentie worden ook wel de pragmatische
competentie genoemd omdat ze beide betrekking hebben op de praktijk en het
concrete gebruik van de taal.
De conceptualiserende of cognitieve taalfunctie: taal gebruiken als een hulpmiddel
om je gedachte te ordenen, verwijst naar betekenissen en concepten uit de
werkelijkheid en krijgt daarmee greep op de werkelijkheid.
.................................................................................................................................................... 1
Hoofdstuk 2. Taalonderwijs en taal ................................................................................................ 3
P. 2.2 Het taalsysteem ..................................................................................................................... 4
P2.2.1 Functies van taal ............................................................................................................... 4
Hoofdstuk 3. Mondelinge taalvaardigheid ...................................................................................... 5
3.1 Taalverwerving ........................................................................................................................... 5
3.1.1Theorieën over taalverwerving ............................................................................................... 5
3.1.2 Eerste taalverwerving ........................................................................................................... 6
3.1.3 Tweedetaalverwerving.......................................................................................................... 9
3.2 Spreek- en luister strategieën...................................................................................................... 9
3.2.1 Spreek strategieën ............................................................................................................... 9
3.2.2 Luister strategieën ............................................................................................................. 10
3.4 Gesprekssoorten ......................................................................................................................11
Hoofdstuk 4. Woordenschat......................................................................................................... 11
4.1 Het woordgeheugen ..................................................................................................................11
4.2 Woordenschatverwerving ..........................................................................................................12
4.3 Woordleer strategieën ...............................................................................................................12
4.4 Soorten taalgebruik ...................................................................................................................13
Hoofdstuk 5. Beginnende geletterdheid ........................................................................................ 13
5.1 Geletterdheid............................................................................................................................13
5.3 Ontwikkeling geletterdheid ........................................................................................................14
5.3.1 Spontane schrijfontwikkeling.............................................................................................. 14
5.3.2 De Spontane leesontwikkeling............................................................................................ 15
5.4 Auditieve vaardigheden .............................................................................................................16
5.5 Visuele vaardigheden ................................................................................................................17
5.6 Elementaire leeshandeling ........................................................................................................17
Hoofdstuk 6. Voortgezet technisch lezen ...................................................................................... 18
6.1 Theorieën over het leesproces ...................................................................................................18
6.2 Strategieën technisch lezen .......................................................................................................18
6.3 Voordracht aspecten .................................................................................................................19
6.4.1 Niveaus van technisch lezen .............................................................................................. 19
6.4.2 Niveaus begrijpend lezen ................................................................................................... 20
6.5.1 Functionele laaggeletterdheid ............................................................................................ 20
Hoofdstuk 7. Begrijpend lezen ...................................................................................................... 21
7.1 Vaardigheden voor begrijpend lezen ...........................................................................................21
7.2 Lees strategieën.................................................................................................................22
7.3 Informatieverwerking ................................................................................................................23
Hoofdstuk 8. Stellen .................................................................................................................... 23
, 8.1 Functies van schrijven ...............................................................................................................23
8.2 Het schrijfproces ......................................................................................................................23
8.2.1 Schrijf strategieën .............................................................................................................. 23
8.2.2 Stelvaardigheden ............................................................................................................... 24
Hoofdstuk 9. Jeugdliteratuur ........................................................................................................ 25
9.1 Literaire genres .........................................................................................................................25
9.2 Functies van jeugdliteratuur.......................................................................................................26
9.3 Beoordelen van jeugdliteratuur ..................................................................................................27
Hoofdstuk 10. Taalbeschouwing ................................................................................................... 27
10.1.1 Fonologie ........................................................................................................................ 27
10.1.2 Morfologie ....................................................................................................................... 27
10.1.3 Syntaxis........................................................................................................................... 28
10.1.4 Semantiek ....................................................................................................................... 28
10.1.5 Pragmatiek ...................................................................................................................... 29
10.1.6 Orthografie ...................................................................................................................... 29
10.4 Taalbeschouwing strategieën ...................................................................................................29
Hoofdstuk 11. Spelling ................................................................................................................. 29
11.1 Schriftsystemen ......................................................................................................................29
11.2 Spellingsprincipes ...................................................................................................................30
11.2.1 Fonologisch principe ........................................................................................................ 30
11.2.2 Morfologisch principe ...................................................................................................... 30
11.2.3 Etymologisch principe ...................................................................................................... 30
11.2.4 Syllabisch principe........................................................................................................... 30
11.3 Spellingstrategieën ..................................................................................................................30
, Hoofdstuk 2. Taalonderwijs en taal
P. 2.2 Het taalsysteem
P2.2.1 Functies van taal
De communicatieve of sociale taalfunctie: taal gebruiken als een
communicatiemiddel met als doel een boodschap door te geven aan een hoorder. Ook
wel de sociale functie van taal. Gaat om interactie tussen mensen.
- Verschillende sociale taalfuncties
o Zelfhandhaving: jezelf beschermen en verdedigen wat je hebt.
o Zelfsturing: het eigen handelen ordenen met woorden en haar plannen
aankondigen: Taal gebruiken om je eigen handelen te sturen en gedrag van
anderen te beïnvloeden à zelfsturing van anderen.
o Structurering van een gesprek: taal gebruiken om het gespreksverloop te
beïnvloeden.
Een kind moet leren dat je bij de formulering ‘Mag ik een koekje?’ kunt
gebruiken in plaats van ‘Koekje!’. Het vermogen om de communicatieve
functie van taal te gebruiken wordt de communicatieve competentie
genoemd.
De communicatieve competentie kent de volgende deelcompetenties:
- Grammaticale competentie ook wel linguïstische competentie genoemd.
Hierbij gaat het niet alleen om het kennen van de grammaticale regels maar ook
om de woordenschat, correct vervoegen van woorden. Omvat alle kennis van de
taal en de taalregels die nodig zijn om adequaat te kunnen communiceren.
- Tekstuele competentie: kennis van gesproken en geschreven teksten. Weten
hoe je een gesprek begint en eindigt maar ook kennis hebben van de regels voor
schriftelijke teksten.
- Strategische competentie: vermogen van een taalgebruiker om strategieën te
hanteren om zo bepaalde doelen te bereiken. Hieronder vallen schrijf strategieën
en spreek en luister strategieën. Hoe kun je iemand overtuigen of aanzetten tot
actie.
- Functionele competentie: vermogen van een taalgebruiker om zijn taalgebruik
aan te passen aan een specifieke situatie.
- De strategische en functionele competentie worden ook wel de pragmatische
competentie genoemd omdat ze beide betrekking hebben op de praktijk en het
concrete gebruik van de taal.
De conceptualiserende of cognitieve taalfunctie: taal gebruiken als een hulpmiddel
om je gedachte te ordenen, verwijst naar betekenissen en concepten uit de
werkelijkheid en krijgt daarmee greep op de werkelijkheid.
