samenvatting sociale en culturele diversiteit

Week 1.1 – Individu / structuur. Wat wil het sociaal werk aanpakken?

 Mensbeeld  hoe we denken dat de wereld werkt
 Oorzaak probleem  wat denken we dat de oorzaak is van de problemen die we
zien
 Oplossing  waar zoeken we de oplossingen voor die problemen
 Rol sociaal werk  wat doet het sociaal werk




Structurele aanpak  politiseren

 men bouwde aan de rechten van de mens
 er ontstond rechtendiscours  recht op menselijke waardigheid (arbeid,
huisvesting, etc.)
 stroming die zowel in diagnose als behandeling verbanden legde tussen
problemen van cliënten en hun maatschappelijke en situationele achtergronden
 tekorten in welzijn mens werden geduid als maatschappelijke tekorten
 hulpverleners hielpen cliënten individuele klachten te vertalen in maatschappelijke
klachten

Individuele aanpak  psychologiseren

 men geeft betekenis aan gedrag
 hulpverlening focust zich op individuele cliëntrelaties
 individualiserende kijk op oorzaken van armoede, sociale of
gezondheidsproblemen

,Oorzaak en oplossing sociale problemen;

1. Legt men armoede intern of extern?
2. Kijkt men vooral naar het micro-, meso- of macroniveau?
 6 verklaringsmodellen en 1 synthese




Individueel schuldmodel (micro intern)

 Oorzaak
 groot deel ellende is eigen schuld
 men neemt geen verantwoordelijkheid voor de situatie waarin ze door hun eigen
fout inzitten
 men gaat in slachtofferrol zitten
 non-deserving poor  armoede heb je aan jezelf te danken door o.a. luiheid, onwil
tot studeren of werken, alcoholisme, gebrek aan verantwoordelijkheid,
doorzettingsvermogen, vaardigheden of fatalisme
 hulpvragers worden bestempelt als onaangepast aan de normen van de
samenleving
 mensen nestelen zich in de ‘comfortabele’ positie waarin ze zitten door sociale
steun
 Oplossing
 focus op houding
 focus op motivatie
 focus op eigen verantwoordelijkheid

Stigmatisering van hulpvragers draagt zelden bij aan een blijvende en versterkende
oplossing van sociale problemen

Stigmatisering = proces waarbij mensen een groep met gemeenschappelijke/afwijkende,
kenmerken/gedragingen labelen, veroordelen en uitsluiten

,
, Individueel ongevalmodel (micro extern)

 Oorzaak
 sociaal problematische situaties worden geduid als gevolg van een ongeluk dat
een persoon of een gezin kan overkomen (bijv. echtscheiding, werkloosheid,
ziekte, handicap, etc.)
 het brengt mensen in problemen zonder dat ze daar zelf verantwoordelijk voor zijn
 deserving poor / goede armen  mensen in armoede die niet verantwoordelijk zijn
voor hun staat
 men wil de ‘goede armen’ helpen  men treedt sociaal corrigerend op
 individuele tekortkomingen
 Oplossing
 focus op individuele tegenslagen
 focus op genetische verklaringen


Institutioneel schuldmodel (meso intern)

 Oorzaak
 armoede zit ingebakken in onze maatschappelijke structuren
 manier waarop samenleving economische georganiseerd is creëert sociale
problemen
 sociale problemen zijn het gevolg van structurele uitsluitingsprocessen, geworteld
in de economische structuur en kapitalisme
 maatschappij (re)produceert steeds het onwelzijn
 Oplossing
 focus op armoedecultuur
 focus op drempels
 focus op selectiemechanismen

Institutioneel ongevalmodel (meso extern)

 Oorzaak
 problemen liggen bij samenleving
 wie sociale problemen veroorzaakt (bijv. crisissen, oorlogen, natuurrampen, etc.)
 verantwoordelijkheid ligt bij individuen en overheid
 overheid voorziet in aanbod van algemene voorzieningen en individuen maken
hier gebruik van
 Oplossing
 focus op aanpassingsstrategieën
 focus op sociale isolatie
 focus op etikettering