Les 5: Aandoeningen van maag en
darmen
1. Anatomie van het spijsverteringsstelsel
Gal is belangrijk voor de spijsvertering (zie vorige lessen).
Slokdarm –> maag (spierige zak) –> dunne darm (drie delen: 12 vingerige darm
waar gal en pancreaskanaal op uitkomen, dan de rest van de dunne) –> dikke
darm (loopt tot: ) –> aars waar stoelgang uitkomt.
- Buisstructuur van mond tot anus.
o Gastro-enterologie: studie van maag- en darmziekten.
o Proctologie: studie van anale aandoeningen.
o Endoscopie: Procedure waarbij met behulp van een dunne buis/slang
(endoscoop) via een natuurlijke opening (mond/anus) de darm/luchtweg
wordt bekeken. Endoscopie is verzamelnaam van alle onderzoeken die
dit nakijken.
- Onderverdeling: Deze structuur ligt overheen heel de maag en darmtractus
1
,o Muscularis Propria
o Mucosa (epitheel-laag)
2
,1.1 Spierlaag, muscularis propria
- Soort
o Gestreepte spieren (Slokdarm is een van de weinige die deze beide
soorten spieren heeft)
o Gladde spieren
- Functie Transport (‘peristaltiek’). Als er iets misloopt krijg je motorische
stoornissen, ongelooflijk belangrijke aandoening in de slokdarm.
- Pathologie Motorische darmstoornissen (zie hierboven).
- Behandeling
o Ingrijpen op werking van de spiercellen (overactief, onderactief).
Overactieve werking (bv: diarree, darmkrampen = actieve spieren) dan
geven we een onderdrukkend product. Onderactieve darmwerking (bv:
constipatie) = iets geven om werking te stimuleren.
- Daaronder ligt een spierlaag die zorgt voor contracties om voeding en
stoelgang naar voren te duwen en het lichaam verlaten. Het is deze laag die
ook voor krampen kan zorgen in de darmen (buikkrampen).
1.2 Mucosa (epitheel-laag)
- In de maag en darmen, heel het systeem eerst de mucosa/slijmlaag met
plooien om het oppervlak te vergroten. Slijmlaag zorgt meer voorde opname
van producten uit de darm (voeding, giftige stoffen…).
- Soort
o Enkellagig
o Meerlagig
- Functie
o Functie in absorptie van voeding en water, soms in secretie.
Mucosa/epitheel in maag veroorzaakt, produceert en laat los dit
maagzuur. Functie van bekledend slijmvlieslaagje is om te zorgen dat
we beschermt zijn, zuren produceren en zaken absorberen. In
tegenstelling tot spierlaag die enkel over de motoriek gaat.
o Bescherming tegen pathogene kiemen, toxines. Laagje in binnenkant
darm die beschermt tegen inhoud darm (bacteriën, toxines…).
o Secretie van maagzuur in maag
o Absorptie van voeding in dundarm
o Absorptie van water in dikdarm
- Pathologie
o Ontsteking
o Tumor (kanker die ontstaat in bekledend epitheel, NIET in spierlaag).
Een zweer is een defect in dit laagje, onderbreking in bekledend
epitheel.
o Ulcus
3
, 2. Aandoeningen van de slokdarm
2.1 Introductie
2.1.1 Orthosympathisch vs. Parasympathisch ZS
- Structuur die overal terug te vinden is. Belangrijk bij de slokdarm.
- Bovenkant slokdarm = totaal andere spierlaag dan de onderkant, gestreept.
Onderkant = gladde spieren. Waarom?
o Gestreepte spieren staan onder invloed van willekeurig/somatisch ZS.
o Gladde onder invloed van onwillekeurig/autonoom ZS (wat dan weer
kan onderverdeeld worden in het ortho en parasympathsich systeem).
o Bovenkant kunnen we controleren, onderkant is autonoom/niet
onderhevig aan onze wil.
- Somatisch = wat door eigen wil gecontroleerd kan worden (bewust met
hersenen een signaal geven aan gestreepte spieren om een iets te gaan
doen). Bv: de armen/benen. Stelsel volledig in functie van wat je zelf kan
aansturen.
- Gladde spieren kunnen we niet controleren met onze wil, die werken
autonoom en zijn onderhevig aan het OS en PS systeem. Belangrijk want
ziektes en diens behandeling in bovenkant zijn helemaal anders als in deze
gladde spieren/de onderkant.
- BV: slikklachten omdat bovenste spieren niet goed werken = door oefening de
spieren terug activeren. Dit is geen optie voor ontwikkelde problemen in
onderste/laatste stuk in slokdarm/gladde spieren.
- Sluitspier op overhang slokdarm en maag zorgt dat er geen zuur van maag
terugstroomt naar slokdarm. Bovenste sluitspier/sfincter van slokdarm zorgt
dat geen voeding van slokdarm naar de keel kan gaan. Zorgen dat het mooi
afgesloten blijft.
4
darmen
1. Anatomie van het spijsverteringsstelsel
Gal is belangrijk voor de spijsvertering (zie vorige lessen).
Slokdarm –> maag (spierige zak) –> dunne darm (drie delen: 12 vingerige darm
waar gal en pancreaskanaal op uitkomen, dan de rest van de dunne) –> dikke
darm (loopt tot: ) –> aars waar stoelgang uitkomt.
- Buisstructuur van mond tot anus.
o Gastro-enterologie: studie van maag- en darmziekten.
o Proctologie: studie van anale aandoeningen.
o Endoscopie: Procedure waarbij met behulp van een dunne buis/slang
(endoscoop) via een natuurlijke opening (mond/anus) de darm/luchtweg
wordt bekeken. Endoscopie is verzamelnaam van alle onderzoeken die
dit nakijken.
- Onderverdeling: Deze structuur ligt overheen heel de maag en darmtractus
1
,o Muscularis Propria
o Mucosa (epitheel-laag)
2
,1.1 Spierlaag, muscularis propria
- Soort
o Gestreepte spieren (Slokdarm is een van de weinige die deze beide
soorten spieren heeft)
o Gladde spieren
- Functie Transport (‘peristaltiek’). Als er iets misloopt krijg je motorische
stoornissen, ongelooflijk belangrijke aandoening in de slokdarm.
- Pathologie Motorische darmstoornissen (zie hierboven).
- Behandeling
o Ingrijpen op werking van de spiercellen (overactief, onderactief).
Overactieve werking (bv: diarree, darmkrampen = actieve spieren) dan
geven we een onderdrukkend product. Onderactieve darmwerking (bv:
constipatie) = iets geven om werking te stimuleren.
- Daaronder ligt een spierlaag die zorgt voor contracties om voeding en
stoelgang naar voren te duwen en het lichaam verlaten. Het is deze laag die
ook voor krampen kan zorgen in de darmen (buikkrampen).
1.2 Mucosa (epitheel-laag)
- In de maag en darmen, heel het systeem eerst de mucosa/slijmlaag met
plooien om het oppervlak te vergroten. Slijmlaag zorgt meer voorde opname
van producten uit de darm (voeding, giftige stoffen…).
- Soort
o Enkellagig
o Meerlagig
- Functie
o Functie in absorptie van voeding en water, soms in secretie.
Mucosa/epitheel in maag veroorzaakt, produceert en laat los dit
maagzuur. Functie van bekledend slijmvlieslaagje is om te zorgen dat
we beschermt zijn, zuren produceren en zaken absorberen. In
tegenstelling tot spierlaag die enkel over de motoriek gaat.
o Bescherming tegen pathogene kiemen, toxines. Laagje in binnenkant
darm die beschermt tegen inhoud darm (bacteriën, toxines…).
o Secretie van maagzuur in maag
o Absorptie van voeding in dundarm
o Absorptie van water in dikdarm
- Pathologie
o Ontsteking
o Tumor (kanker die ontstaat in bekledend epitheel, NIET in spierlaag).
Een zweer is een defect in dit laagje, onderbreking in bekledend
epitheel.
o Ulcus
3
, 2. Aandoeningen van de slokdarm
2.1 Introductie
2.1.1 Orthosympathisch vs. Parasympathisch ZS
- Structuur die overal terug te vinden is. Belangrijk bij de slokdarm.
- Bovenkant slokdarm = totaal andere spierlaag dan de onderkant, gestreept.
Onderkant = gladde spieren. Waarom?
o Gestreepte spieren staan onder invloed van willekeurig/somatisch ZS.
o Gladde onder invloed van onwillekeurig/autonoom ZS (wat dan weer
kan onderverdeeld worden in het ortho en parasympathsich systeem).
o Bovenkant kunnen we controleren, onderkant is autonoom/niet
onderhevig aan onze wil.
- Somatisch = wat door eigen wil gecontroleerd kan worden (bewust met
hersenen een signaal geven aan gestreepte spieren om een iets te gaan
doen). Bv: de armen/benen. Stelsel volledig in functie van wat je zelf kan
aansturen.
- Gladde spieren kunnen we niet controleren met onze wil, die werken
autonoom en zijn onderhevig aan het OS en PS systeem. Belangrijk want
ziektes en diens behandeling in bovenkant zijn helemaal anders als in deze
gladde spieren/de onderkant.
- BV: slikklachten omdat bovenste spieren niet goed werken = door oefening de
spieren terug activeren. Dit is geen optie voor ontwikkelde problemen in
onderste/laatste stuk in slokdarm/gladde spieren.
- Sluitspier op overhang slokdarm en maag zorgt dat er geen zuur van maag
terugstroomt naar slokdarm. Bovenste sluitspier/sfincter van slokdarm zorgt
dat geen voeding van slokdarm naar de keel kan gaan. Zorgen dat het mooi
afgesloten blijft.
4
