RECHT – Arbeidsrecht: Samenvatting:
Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978:
1) Toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomstenwet:
Wat is een arbeidsovereenkomst?
Arbeidsovereenkomst (kenmerken) Tegengestelde arbeidsovereenkomst
Wederkerige overeenkomst Eenzijdig statuut (ambtenaar)
Voor het inrichten van arbeid Volgen van een opleiding (leerovereenkomst)
Tegen loon Onkostenvergoeding/geen loon (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever Geen gezag (zelfstandige aannemingsovereenkomst)
Rol van RSZ: van bruto loon netto loon:
Bruto loon (wat WG betaalt)
- Bedrijfsvoorheffing
= ter financiering voor de belastingen (bv. voor aanleg van wegen, subsidies,…
- RSZ
= ter financiering voor de sociale zekerheid (bv. ziektekosten, werkloosheidsuitkering,
pensioen, groeipakket (tot max. 25 jaar // max. 600 uren aan een job doen als kind),
arbeidsongeschikte-uitkering, gezinsbijslag, PAB (persoonlijk assistentie budget),
jaarlijkse vakantie, sociale bijstand (mensen die behoeftig zijn en dus niet kunnen
rekenen op bepaalde uitkeringen))
= ter financiering van de bescherming van bepaalde risico’s (waaronder gezondheid)
= betaalt iedereen die werkt
Opm. Je kan pas beroep doen op sociale zekerheidsbijdrage (SZB) als je hiertoe hebt
bijgedragen in België. Er moet een verplichte minimumperiode worden doorlopen om
beroep te kunnen doen op sociale zekerheidsbijdrage.
Bv. Iemand die in Amerika heeft gewerkt, kan geen beroep doen op SZB
Uitzondering: Huismoeders/vaders krijgen recht op SZB doordat ze samenwonen met een
werkende persoon (= afgeleid recht tot sociale zekerheid)
Uitzondering: Vluchtende mensen uit Oekraïne kunnen wel beroep doen op SZB door
humanitaire redenen
Netto loon (wat WN ontvangt)
Reglementering van het eenheidsstatuut:
= Gelijkschakeling van arbeiders en bedienden op basis van opzeggingstermijn
In het verleden: arbeiders minder recht op opzegging dan bedienden, maar wel zelfde
anciënniteit
Het ondergeschikte verband:
ALGEMEEN:
Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer
Gezagsrelatie staat onafhankelijkheid bij de uitvoering van de arbeidsovereenkomst niet in
de weg (= WN’s hebben nog steeds beslissingsbevoegdheid over het werk dat ze uitvoeren)
Ook tussen gehuwden, familieleden of concubanten (= samenwonenden) kan een
gezagsrelatie bestaan
1
,SCHIJNZELFSTANDIGEN:
= Werknemers die het statuut van een zelfstandige hebben, hoewel ze in werkelijkheid een
beroepsactiviteit uitoefenen onder gezag van een werkgever
Waarom? Werkgevers proberen op deze manier sociale bijdrage te ontlopen en
zelfstandigen proberen op die manier te profiteren van de sociale zekerheid voor WN’s
o Zelfstandige tewerkstellen = goedkoper (bv. 12 euro per uur bijdrage)
o Werknemer tewerkstellen = duurder (bv. 16 euro per uur bijdrage)
Behoort tot sociale dumping = geheel van praktijken van vaak malafide werkgevers die
worden toegepast om zoveel mogelijk kosten te drukken en sociale bijdragen tot een
minimum te beperken of gewoonweg te omzeilen
Controle door sociaal controleur die rekening zal houden met:
o Kan een werknemer zelf vakantie nemen of toelating voor vragen?
o Bij ziekte, attest afgeven?
o Kan je zelf bepalen wanneer je werkdag start en stopt?
Antwoorden tonen aan of er schijnzelfstandigheid is
Uitbreiding. Dimonamelding = Elektronische bericht waarmee de werkgever iedere
tewerkstelling (indiensttreding en uitdiensttreding) van een werknemer aangeeft bij de RSZ.
De Dimona-aangifte is verplicht voor alle werkgevers uit de publieke en de private sector.
Niet in orde of pas niet op voorhand gepubliceerd = zwart werk
SAMENGAAN VAN EEN ARBEIDSOVEREENKOMST MET EEN AANNEMINGS- OF
ZELFSTANDIGENOVEREENKOMST:
Ernstig beperk (want meer foefelare mogelijk)
Onweerlegbaar wettelijk vermoeden (geen tegenbewijs leveren) dat de prestaties als
zelfstandige ook op basis van de arbeidsovereenkomst werden uitgevoerd
Doel: vermijden dat men ontsnapt aan de toepassing van de socialezekerheidsregeling voor
WN’s
Toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomst 3 juli 1978:
Wet is van toepassing op:
Werklieden (arbeiders), bedienden, handelsvertegenwoordigers en dienstboden
Voornamelijk in de privésector
Maar ook het niet-statutaire personeel van de publieke sectoren
2) Het aangaan van de arbeidsovereenkomst:
2.1. Geldigheidsvereisten
Geldigheidsvereisten van het Burgerlijk wetboek:
Toestemming van de partijen Wilsgebreken (= het wordt geacht nooit te hebben
bestaan, wordt uit de rechtsorde gehaald):
Geweld (fysiek of morele aard)
o Moet “op een redelijk mens indruk maken
en doen vrezen dat hijzelf, zijn onmiddellijke
familie of zijn vermogen bloot staan aan een
aanzienlijk en dadelijk kwaad”
Dwaling (vergissing, verkeerde mening)
2
, o Moet een belangrijke dwaling over een
essentieel element zijn
Bedrog (leugens of bedrieglijk verzwijgen)
o Moet van die aard zijn dat de overeenkomst
zonder het bedrog nooit tot stand zou zijn
gekomen
Bekwaamheid van de partijen Algemeen: Iedereen is bekwaam om een
overeenkomst af te sluiten, tenzij hij door de wet
hiertoe onbekwaam is verklaard
Minderjarigen:
Zijn in beginsel rechtsbekwaam om
arbeidsovereenkomsten af te sluiten, tenzij er
uitdrukkelijk verzet is van de vader, de moeder of
de voogd
Verbod op tewerkstelling van kinderen
(minderjarigen benden die 15 jaar, of nog voltijds
leerplichtig) in de arbeidswet
Bepaald voorwerp en geoorloofde Voorwerp en oorzaak :
oorzaak (= om in levensonderhoud te Voorwerp = datgene waartoe men zich verbindt
voorzien) Oorzaak = het doel van de verbintenis
Moeten zeker en bepaald zijn
Moeten mogelijk en geoorloofd zijn
Gevolgen van de geldigheidsvereisten:
Absolute nietigheid
o Ter bescherming van de openbare orde of goede zeden
o Kan door derden of door de rechter ingeroepen worden
o Kan niet gedekt worden door de benadeelde partij
Relatieve nietigheid
o Voor de bescherming van private belangen
o Kan enkel door de benadeelde partij ingeroepen worden
o Kan gedekt worden door de benadeelde partij
2.2. Vormvereisten van de arbeidsovereenkomst
Mondeling (bekentenis, getuigenbewijs, vermoedens) of schriftelijk (soms geschrift vereist)
3) Drie soorten arbeidsovereenkomsten:
1. Soorten naargelang de beoogde arbeid
2. Soorten naargelang de duur van de overeenkomst
3. Soorten naargelang de omvang van het werk
4. Soorten naargelang de wijze waarop de overeenkomst wordt afgesloten
3
Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978:
1) Toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomstenwet:
Wat is een arbeidsovereenkomst?
Arbeidsovereenkomst (kenmerken) Tegengestelde arbeidsovereenkomst
Wederkerige overeenkomst Eenzijdig statuut (ambtenaar)
Voor het inrichten van arbeid Volgen van een opleiding (leerovereenkomst)
Tegen loon Onkostenvergoeding/geen loon (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever Geen gezag (zelfstandige aannemingsovereenkomst)
Rol van RSZ: van bruto loon netto loon:
Bruto loon (wat WG betaalt)
- Bedrijfsvoorheffing
= ter financiering voor de belastingen (bv. voor aanleg van wegen, subsidies,…
- RSZ
= ter financiering voor de sociale zekerheid (bv. ziektekosten, werkloosheidsuitkering,
pensioen, groeipakket (tot max. 25 jaar // max. 600 uren aan een job doen als kind),
arbeidsongeschikte-uitkering, gezinsbijslag, PAB (persoonlijk assistentie budget),
jaarlijkse vakantie, sociale bijstand (mensen die behoeftig zijn en dus niet kunnen
rekenen op bepaalde uitkeringen))
= ter financiering van de bescherming van bepaalde risico’s (waaronder gezondheid)
= betaalt iedereen die werkt
Opm. Je kan pas beroep doen op sociale zekerheidsbijdrage (SZB) als je hiertoe hebt
bijgedragen in België. Er moet een verplichte minimumperiode worden doorlopen om
beroep te kunnen doen op sociale zekerheidsbijdrage.
Bv. Iemand die in Amerika heeft gewerkt, kan geen beroep doen op SZB
Uitzondering: Huismoeders/vaders krijgen recht op SZB doordat ze samenwonen met een
werkende persoon (= afgeleid recht tot sociale zekerheid)
Uitzondering: Vluchtende mensen uit Oekraïne kunnen wel beroep doen op SZB door
humanitaire redenen
Netto loon (wat WN ontvangt)
Reglementering van het eenheidsstatuut:
= Gelijkschakeling van arbeiders en bedienden op basis van opzeggingstermijn
In het verleden: arbeiders minder recht op opzegging dan bedienden, maar wel zelfde
anciënniteit
Het ondergeschikte verband:
ALGEMEEN:
Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer
Gezagsrelatie staat onafhankelijkheid bij de uitvoering van de arbeidsovereenkomst niet in
de weg (= WN’s hebben nog steeds beslissingsbevoegdheid over het werk dat ze uitvoeren)
Ook tussen gehuwden, familieleden of concubanten (= samenwonenden) kan een
gezagsrelatie bestaan
1
,SCHIJNZELFSTANDIGEN:
= Werknemers die het statuut van een zelfstandige hebben, hoewel ze in werkelijkheid een
beroepsactiviteit uitoefenen onder gezag van een werkgever
Waarom? Werkgevers proberen op deze manier sociale bijdrage te ontlopen en
zelfstandigen proberen op die manier te profiteren van de sociale zekerheid voor WN’s
o Zelfstandige tewerkstellen = goedkoper (bv. 12 euro per uur bijdrage)
o Werknemer tewerkstellen = duurder (bv. 16 euro per uur bijdrage)
Behoort tot sociale dumping = geheel van praktijken van vaak malafide werkgevers die
worden toegepast om zoveel mogelijk kosten te drukken en sociale bijdragen tot een
minimum te beperken of gewoonweg te omzeilen
Controle door sociaal controleur die rekening zal houden met:
o Kan een werknemer zelf vakantie nemen of toelating voor vragen?
o Bij ziekte, attest afgeven?
o Kan je zelf bepalen wanneer je werkdag start en stopt?
Antwoorden tonen aan of er schijnzelfstandigheid is
Uitbreiding. Dimonamelding = Elektronische bericht waarmee de werkgever iedere
tewerkstelling (indiensttreding en uitdiensttreding) van een werknemer aangeeft bij de RSZ.
De Dimona-aangifte is verplicht voor alle werkgevers uit de publieke en de private sector.
Niet in orde of pas niet op voorhand gepubliceerd = zwart werk
SAMENGAAN VAN EEN ARBEIDSOVEREENKOMST MET EEN AANNEMINGS- OF
ZELFSTANDIGENOVEREENKOMST:
Ernstig beperk (want meer foefelare mogelijk)
Onweerlegbaar wettelijk vermoeden (geen tegenbewijs leveren) dat de prestaties als
zelfstandige ook op basis van de arbeidsovereenkomst werden uitgevoerd
Doel: vermijden dat men ontsnapt aan de toepassing van de socialezekerheidsregeling voor
WN’s
Toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomst 3 juli 1978:
Wet is van toepassing op:
Werklieden (arbeiders), bedienden, handelsvertegenwoordigers en dienstboden
Voornamelijk in de privésector
Maar ook het niet-statutaire personeel van de publieke sectoren
2) Het aangaan van de arbeidsovereenkomst:
2.1. Geldigheidsvereisten
Geldigheidsvereisten van het Burgerlijk wetboek:
Toestemming van de partijen Wilsgebreken (= het wordt geacht nooit te hebben
bestaan, wordt uit de rechtsorde gehaald):
Geweld (fysiek of morele aard)
o Moet “op een redelijk mens indruk maken
en doen vrezen dat hijzelf, zijn onmiddellijke
familie of zijn vermogen bloot staan aan een
aanzienlijk en dadelijk kwaad”
Dwaling (vergissing, verkeerde mening)
2
, o Moet een belangrijke dwaling over een
essentieel element zijn
Bedrog (leugens of bedrieglijk verzwijgen)
o Moet van die aard zijn dat de overeenkomst
zonder het bedrog nooit tot stand zou zijn
gekomen
Bekwaamheid van de partijen Algemeen: Iedereen is bekwaam om een
overeenkomst af te sluiten, tenzij hij door de wet
hiertoe onbekwaam is verklaard
Minderjarigen:
Zijn in beginsel rechtsbekwaam om
arbeidsovereenkomsten af te sluiten, tenzij er
uitdrukkelijk verzet is van de vader, de moeder of
de voogd
Verbod op tewerkstelling van kinderen
(minderjarigen benden die 15 jaar, of nog voltijds
leerplichtig) in de arbeidswet
Bepaald voorwerp en geoorloofde Voorwerp en oorzaak :
oorzaak (= om in levensonderhoud te Voorwerp = datgene waartoe men zich verbindt
voorzien) Oorzaak = het doel van de verbintenis
Moeten zeker en bepaald zijn
Moeten mogelijk en geoorloofd zijn
Gevolgen van de geldigheidsvereisten:
Absolute nietigheid
o Ter bescherming van de openbare orde of goede zeden
o Kan door derden of door de rechter ingeroepen worden
o Kan niet gedekt worden door de benadeelde partij
Relatieve nietigheid
o Voor de bescherming van private belangen
o Kan enkel door de benadeelde partij ingeroepen worden
o Kan gedekt worden door de benadeelde partij
2.2. Vormvereisten van de arbeidsovereenkomst
Mondeling (bekentenis, getuigenbewijs, vermoedens) of schriftelijk (soms geschrift vereist)
3) Drie soorten arbeidsovereenkomsten:
1. Soorten naargelang de beoogde arbeid
2. Soorten naargelang de duur van de overeenkomst
3. Soorten naargelang de omvang van het werk
4. Soorten naargelang de wijze waarop de overeenkomst wordt afgesloten
3
