Les 1
1. enkele begrippen verhelderd
1.1 is er een verschil tussen godsdienst en religie
- Godsdienst: een levensbeschouwing waarin de dienst aan en het
geloof in god of goden essentieel is (vb: islam)
- Religie: een levensbeschouwing waarin het zoeken van
verbondenheid, verdieping en spiritualiteit centraal staat, zonder dat
dat allemaal precies moet worden gedefiniceerd (vb: boedhisme)
- Religieus: wordt bij heel veel zaken vooral ervaring gebrukt om aan
te geven dat er iets ‘speciaaals’ was, gevoel ging dieper dan
normaal
- Spiritualiteit: afgeleidt van het frans ‘spiritualité’ om dit
tussengebied te kunnen benoemen met een eigen term
1.2 levensbeschouwing als koepelterm
Familie, cultuur, land, werelddeel zijn essentieel in de
levensbeschouwelijke vorming maar:
- Naarmate we opgroeien zal de mens ‘ik’ leren zeggen en dus ook
tegelijk de ‘andere’ ontdekken, en eht ander, het vreemde
- In onze zeer gediversifieerde samenleving is diversiteit en verschil
niet meer weg te denken
de aanzetten om zich op het leven te oriënteren zullen ook al
gauw niet meer monolevensbeschouwelijk zijn
,2. de morele ontwikkeling
Waartoe opvoeden:
- Welke toekomst is er voor onze kinderen
- Even goed of beter dan ons hebben
- Zuller er gespaard blijven van onheil
- Zullen ze de weg door het leven vinden
wens van alle ouders = kinderen gelukkig en als ouder of opvoeder
kunnen bijdragen
Hoe moet opvoeding en onderwijs er uitizen?
- Vele meningen, niet realistisch vb: jeugd van tegenwoordig heeft
geen respect
- Onvoldoende respect voor normen en waarden
in opvoeding en onderwijs worden altijd normen en waarden
overgedragen
ontwikkelingsdomeinen vanuit de ontwikkelingspsychologie morele
ont van kinderen
2.1 de morele ontwikkeling van de peuter
Vanaf 2,5j: besef goed en kwaad
- Aan of afwezigheid van opvoeder speelt belangrijke rol (eigen
zinnetje doen als opvoeder weg is)
- Vervolgens wel weten wat mag en niet mag, maar zich niet kunnen
inhouden (schuld op andere, het is ‘vanzelf’ gebeurt..)
- Wat moreel goed of slecht is = afhankelijk van gevolgen (straffen en
beloningen)
2.2 de morele ontwikkeling van de kleuter
Verinnerlijking van de geboden en verboden van de ouders
- Eigen geweten = spiegelgeweten
- Nog niet weten waarom (mag niet van ..)
- Volwassene = maatstaaf voor goed en kwaad
2.3 de morele ontwikkeling volgens kohlberg
1. Pre-conventioneel niveau gericht op straffen en belonen =
strafvermijdend
2. Conventioneel niveau sociale regels en wetten
3. Post-conventioneel niveau idealen en morele principes
heinz dilemma (vrouw laten sterven = 1, stelen maar naar gevang =2,
stelen en geen straf = 3)
Kritiek:
- Afhankelijk van situaties
- Voornamijk op blanke jongs getest
,2.4 de morele ontwikkeling stimuleren in de kleuterklas
Morele opvoeding:
- Helpt afweging maken tussen goed en kwaad
- Helpt hen orienteren op het wat belang is voor vele mensen op wat
wenselijk/menselijk is en zich af te keren van het menselijk gezien
verwerpelijk is
- Niet alleen ontdekken wat kostbaar is, voor zichzelf, maar ook tot
gemeenschappelijke goede’, wat voor ieereen zinvol en goed erkend
moet worden
- Minder om concreet waarden, maar om een houding van respectvol
leren omgaan met de veelvormigheid van waarden en normen
- Waardeverhalen: openen en bepaalde blik op de werkelijkheid die
aan eht denken zet
2.5 link tussen morele opvoeding en godsdienst
Visie op wat goed/kwaad is, komt steeds voort vanuit je
levensbeschouwing
- MAAR: de vraag ‘vanuit welke levensbeschouwing komt deze visie
voort? ‘ is moeilijk
= kunnen aangeven waarom je op een bepaalde manier handelt
- WANT: vandaag wordt het antwoord op wat goed/kwaad is niet meer
gezocht in 1 levensbeschouwelijke traditie
tot j60’ was er spraken van een onlosmakelijke band tussen geloof en
opvoeding
tot ver in de maatschappelijke leven was de Katholieke kerk en haar
geloofsleer een scheidsrechter die oordeelde over wat juist en fout was
Nu:
- Pluralisme, multiculturele samenleving, globalisering van het
menselijk denken en handelen, mediatisering en commercialisering
van het dagelijkse leven
o Nieuwe visie op opvoeding en onderwijs
o En inpact op WO2
o Gefaald in ‘morele’ opvoeding?
o Elke eensgezindheid over het waarom van opvoeding en
vooral welke waarde en normen belangrijk waren, was
verdwenen en in deze tijden van terreur en radicalisering kijkt
men richting opvoeding en onderwijs als een belangrijk/ het
belangrijkste middel om dit tegen te gaan
Conclusie:
- Niet simpel hoe opvoeding en onderwijs er moet uitzien
- Taak van ouders/ opvoeders om ze van jongs af te begeleiden in hun
levensbeschouwelijke zoektocht en morele ontwikkeling
, Les 2:
1. levensbeschouwelijke en religieuze groei
LRG
LRGG staat voor Levensbeschouwelijke en religieuze godsdienstige groei
- Deel van totale ontwikkeling van klas
o Levenservaringen
o Vragen naar zin
- Bestaat uit 4 componenten
Het levensbeschouwelijke wordt verschillend verwerkt
Grote verscheidenheid in verwerking. Dit heeft te maken met:
- De verscheiden levensbeschouwelijke achtergrond van de ouders
(en de levensbeschouwelijke praktijken die kleuters thuis
meemaken)
- of met de aansluiting bij de eigen ervaringen van de kleuters.
Kinderen kleuren ervaringen anders in. Aanvaard als KO dat kleuters
op je aanbod ook soms niet kunnen of willen ingaan.
Om de houding van kinderen positief te kunnen beïnvloeden, is een
respectvolle omgang met hen nodig. Dit omwille van hun afhankelijkheid
van volwassenen en hun kwetsbaarheid
Wat kleuters beleven, heeft nood aan taal en teken, aan
uitdrukkelijk gelovige woorden, verhalen en gebaren.
- De kleuterklas is vandaag vaak nog de enige plaats waar ze met het
christelijk geloof en de figuur van Jezus kennismaken.
- Afhankelijk van de leeftijd bekijk je welke elementen uit het
christendom je als kleuterleerkracht kan aanbrengen, met oog voor
andere godsdiensten en levensbeschouwingen, als ze tot de
leefwereld van de kleuters behoren.
Het levensbeschouwelijke heeft veel verschillende lagen
verwondering opwekken, tot bewondering komen, blij zijn om wat is of om
wat iemand doet, genieten van ..., bewust worden van je eigen lichaam, je
één voelen met een grote wereld, je samen groep voelen, woorden vinden
voor wat je voelt en het durven delen met anderen, stil kunnen worden,
verdriet hebben en getroost worden, vragen stellen en samen antwoorden
zoeken, boos worden om het onrecht dat je ziet, proberen iets goeds te
doen, leren bidden, je al of niet herkennen in een evangelieverhaal, in de
huid van een bijbelrol kruipen en jezelf tegenkomen, alles van zichzelf in
een schilderij leggen, ...
1. enkele begrippen verhelderd
1.1 is er een verschil tussen godsdienst en religie
- Godsdienst: een levensbeschouwing waarin de dienst aan en het
geloof in god of goden essentieel is (vb: islam)
- Religie: een levensbeschouwing waarin het zoeken van
verbondenheid, verdieping en spiritualiteit centraal staat, zonder dat
dat allemaal precies moet worden gedefiniceerd (vb: boedhisme)
- Religieus: wordt bij heel veel zaken vooral ervaring gebrukt om aan
te geven dat er iets ‘speciaaals’ was, gevoel ging dieper dan
normaal
- Spiritualiteit: afgeleidt van het frans ‘spiritualité’ om dit
tussengebied te kunnen benoemen met een eigen term
1.2 levensbeschouwing als koepelterm
Familie, cultuur, land, werelddeel zijn essentieel in de
levensbeschouwelijke vorming maar:
- Naarmate we opgroeien zal de mens ‘ik’ leren zeggen en dus ook
tegelijk de ‘andere’ ontdekken, en eht ander, het vreemde
- In onze zeer gediversifieerde samenleving is diversiteit en verschil
niet meer weg te denken
de aanzetten om zich op het leven te oriënteren zullen ook al
gauw niet meer monolevensbeschouwelijk zijn
,2. de morele ontwikkeling
Waartoe opvoeden:
- Welke toekomst is er voor onze kinderen
- Even goed of beter dan ons hebben
- Zuller er gespaard blijven van onheil
- Zullen ze de weg door het leven vinden
wens van alle ouders = kinderen gelukkig en als ouder of opvoeder
kunnen bijdragen
Hoe moet opvoeding en onderwijs er uitizen?
- Vele meningen, niet realistisch vb: jeugd van tegenwoordig heeft
geen respect
- Onvoldoende respect voor normen en waarden
in opvoeding en onderwijs worden altijd normen en waarden
overgedragen
ontwikkelingsdomeinen vanuit de ontwikkelingspsychologie morele
ont van kinderen
2.1 de morele ontwikkeling van de peuter
Vanaf 2,5j: besef goed en kwaad
- Aan of afwezigheid van opvoeder speelt belangrijke rol (eigen
zinnetje doen als opvoeder weg is)
- Vervolgens wel weten wat mag en niet mag, maar zich niet kunnen
inhouden (schuld op andere, het is ‘vanzelf’ gebeurt..)
- Wat moreel goed of slecht is = afhankelijk van gevolgen (straffen en
beloningen)
2.2 de morele ontwikkeling van de kleuter
Verinnerlijking van de geboden en verboden van de ouders
- Eigen geweten = spiegelgeweten
- Nog niet weten waarom (mag niet van ..)
- Volwassene = maatstaaf voor goed en kwaad
2.3 de morele ontwikkeling volgens kohlberg
1. Pre-conventioneel niveau gericht op straffen en belonen =
strafvermijdend
2. Conventioneel niveau sociale regels en wetten
3. Post-conventioneel niveau idealen en morele principes
heinz dilemma (vrouw laten sterven = 1, stelen maar naar gevang =2,
stelen en geen straf = 3)
Kritiek:
- Afhankelijk van situaties
- Voornamijk op blanke jongs getest
,2.4 de morele ontwikkeling stimuleren in de kleuterklas
Morele opvoeding:
- Helpt afweging maken tussen goed en kwaad
- Helpt hen orienteren op het wat belang is voor vele mensen op wat
wenselijk/menselijk is en zich af te keren van het menselijk gezien
verwerpelijk is
- Niet alleen ontdekken wat kostbaar is, voor zichzelf, maar ook tot
gemeenschappelijke goede’, wat voor ieereen zinvol en goed erkend
moet worden
- Minder om concreet waarden, maar om een houding van respectvol
leren omgaan met de veelvormigheid van waarden en normen
- Waardeverhalen: openen en bepaalde blik op de werkelijkheid die
aan eht denken zet
2.5 link tussen morele opvoeding en godsdienst
Visie op wat goed/kwaad is, komt steeds voort vanuit je
levensbeschouwing
- MAAR: de vraag ‘vanuit welke levensbeschouwing komt deze visie
voort? ‘ is moeilijk
= kunnen aangeven waarom je op een bepaalde manier handelt
- WANT: vandaag wordt het antwoord op wat goed/kwaad is niet meer
gezocht in 1 levensbeschouwelijke traditie
tot j60’ was er spraken van een onlosmakelijke band tussen geloof en
opvoeding
tot ver in de maatschappelijke leven was de Katholieke kerk en haar
geloofsleer een scheidsrechter die oordeelde over wat juist en fout was
Nu:
- Pluralisme, multiculturele samenleving, globalisering van het
menselijk denken en handelen, mediatisering en commercialisering
van het dagelijkse leven
o Nieuwe visie op opvoeding en onderwijs
o En inpact op WO2
o Gefaald in ‘morele’ opvoeding?
o Elke eensgezindheid over het waarom van opvoeding en
vooral welke waarde en normen belangrijk waren, was
verdwenen en in deze tijden van terreur en radicalisering kijkt
men richting opvoeding en onderwijs als een belangrijk/ het
belangrijkste middel om dit tegen te gaan
Conclusie:
- Niet simpel hoe opvoeding en onderwijs er moet uitzien
- Taak van ouders/ opvoeders om ze van jongs af te begeleiden in hun
levensbeschouwelijke zoektocht en morele ontwikkeling
, Les 2:
1. levensbeschouwelijke en religieuze groei
LRG
LRGG staat voor Levensbeschouwelijke en religieuze godsdienstige groei
- Deel van totale ontwikkeling van klas
o Levenservaringen
o Vragen naar zin
- Bestaat uit 4 componenten
Het levensbeschouwelijke wordt verschillend verwerkt
Grote verscheidenheid in verwerking. Dit heeft te maken met:
- De verscheiden levensbeschouwelijke achtergrond van de ouders
(en de levensbeschouwelijke praktijken die kleuters thuis
meemaken)
- of met de aansluiting bij de eigen ervaringen van de kleuters.
Kinderen kleuren ervaringen anders in. Aanvaard als KO dat kleuters
op je aanbod ook soms niet kunnen of willen ingaan.
Om de houding van kinderen positief te kunnen beïnvloeden, is een
respectvolle omgang met hen nodig. Dit omwille van hun afhankelijkheid
van volwassenen en hun kwetsbaarheid
Wat kleuters beleven, heeft nood aan taal en teken, aan
uitdrukkelijk gelovige woorden, verhalen en gebaren.
- De kleuterklas is vandaag vaak nog de enige plaats waar ze met het
christelijk geloof en de figuur van Jezus kennismaken.
- Afhankelijk van de leeftijd bekijk je welke elementen uit het
christendom je als kleuterleerkracht kan aanbrengen, met oog voor
andere godsdiensten en levensbeschouwingen, als ze tot de
leefwereld van de kleuters behoren.
Het levensbeschouwelijke heeft veel verschillende lagen
verwondering opwekken, tot bewondering komen, blij zijn om wat is of om
wat iemand doet, genieten van ..., bewust worden van je eigen lichaam, je
één voelen met een grote wereld, je samen groep voelen, woorden vinden
voor wat je voelt en het durven delen met anderen, stil kunnen worden,
verdriet hebben en getroost worden, vragen stellen en samen antwoorden
zoeken, boos worden om het onrecht dat je ziet, proberen iets goeds te
doen, leren bidden, je al of niet herkennen in een evangelieverhaal, in de
huid van een bijbelrol kruipen en jezelf tegenkomen, alles van zichzelf in
een schilderij leggen, ...
