Inhoud
Table of Contents
Inhoud....................................................................................................................................................1
1.2 Wat is ontwikkeling?.....................................................................................................................3
1.3 Wat is psychologie?......................................................................................................................4
1.4 Hoe ontstaat ontwikkeling?..........................................................................................................4
1.5 Stromingen binnen de ontwikkelingspsychologie.........................................................................5
1.5.1 Psychodynamisch perspectief................................................................................................5
1.5.2 Behaviorisme.........................................................................................................................5
1.5.3 Cognitivisme..........................................................................................................................6
1.5.4 Evolutionair of ethologisch perspectief..................................................................................6
1.5.5 Contextueel of ecologisch perspectief...................................................................................6
1.5.6 Humanistisch perspectief.......................................................................................................7
1.6 Hoe met ontwikkeling omgaan.....................................................................................................7
2. Basisprincipes van verzorging.............................................................................................................8
Deel 1: Algemeen deel....................................................................................................................8
Deel 2: Gezondheid.........................................................................................................................8
Deel 3 lichaamsverzorging..............................................................................................................9
Deel 4 Een ziek kind in de kinderopvang.......................................................................................11
Deel 5 veiligheid...........................................................................................................................12
Deel 6 Voeding..............................................................................................................................13
3. De Baby (0-1,5 jaar)..........................................................................................................................14
3.1 Lichamelijke ontw.......................................................................................................................14
3.2 Motorische ontw.........................................................................................................................14
3.3 Tekenontwikkeling......................................................................................................................15
3.4 Perceptuele ontw........................................................................................................................15
3.4.1 Zien......................................................................................................................................15
3.4.2 Horen...................................................................................................................................15
3.4.3 Ruiken en proeven...............................................................................................................16
3.4.4 Voelen..................................................................................................................................16
3.4.5 Stimulerende omgeving.......................................................................................................16
3.5 Seksuele ontw.............................................................................................................................16
3.6 Sociaal- emotionele ontw...........................................................................................................16
Gehechtheidstheorie Bowlby.......................................................................................................17
Gehechtheidspatronen.................................................................................................................17
Vreemdenangst en separatieangst...............................................................................................18
Social referencing (8-9 mndn).......................................................................................................18
3.7 Cognitieve ontw..........................................................................................................................18
1
, Adaptie en equilibratie.................................................................................................................19
3.7.1 Sensori- motorisch stadium.................................................................................................19
3.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................20
4. De Peuter (1,5-3 jaar).......................................................................................................................20
4.1 De lichamelijke ontw...................................................................................................................20
4.2 De motorische ontw....................................................................................................................20
4.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................21
4.4 De perceptuele ontw..................................................................................................................21
4.5 De Cognitieve ontw.....................................................................................................................21
4.5.1 Verworven denkcapaciteiten...............................................................................................21
4.5.2 Pre conceptueel denken......................................................................................................21
4.5.3 Denkfouten..........................................................................................................................22
4.5.4 Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid.......................................................................22
4.6 Sociaal- emotionele ontwikkeling...............................................................................................22
4.7 De seksuele ontw........................................................................................................................23
4.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................23
4.9 De morele ontw..........................................................................................................................23
4.9.1 Straffen en belonen.............................................................................................................23
4.9.2 Straffen................................................................................................................................23
4.9.3 Belonen................................................................................................................................24
5. De Kleuter (3-6 jaar).........................................................................................................................25
5.1 De lichamelijke ontw...................................................................................................................25
5.2 De motorische ontw....................................................................................................................25
5.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................25
5.4 De perceptuele ontw..................................................................................................................26
5.5 De cognitieve ontw.....................................................................................................................26
5.6 De sociaal- emotionele ontw......................................................................................................26
5.7 De seksuele ontw........................................................................................................................27
5.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................27
5.9 De morele ontw..........................................................................................................................28
6. Het Lagere Schoolkind (6-12 jaar).....................................................................................................28
6.1 De lichamelijke ontw...................................................................................................................28
6.2 De motorische ontw....................................................................................................................29
6.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................29
6.4 De perceptuele ontw..................................................................................................................29
6.5 De cognitieve ontw.....................................................................................................................29
6.6 De sociale- emotionele ontw......................................................................................................30
6.7 De seksuele ontw........................................................................................................................31
6.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................32
6.9 De morele ontw..........................................................................................................................33
2
, Ontwikkeling en spel
1.Inleiding
1.1 De ontwikkeling van het kind: gewikt en gewogen
- Het omgaan met kinderen staat centraal
- Tijdens interactie hou je (onbewust) rekening met de typische kenmerken van de leeftijd
- We leren hoe we met elk kind apart kunnen omgaan doorheen zijn of haar
ontwikkelingsproces.
1.2 Wat is ontwikkeling?
Ontwikkelen is het veranderen van een aanwezige structuur (persoon in geheel *lichaam en geest*).
- Ontwikkelen
- Ontplooien levenscyclus
3
, - Ontvouwen
Gedragsveranderingen treden op, het verwerven van nieuwe mogelijkheden alsook van het verliezen
van een bepaalde functie of vaardigheid. Het wilt dus zeggen dat er voortgang (er is geen herhaling)
is. Ontwikkelen is geen momentopname maar een geleidelijke verandering.
1.3 Wat is psychologie?
Psychologie is de wetenschap die het innerlijke leven (het gedrag) van de mens bestudeert. Kennen,
denken, voelen en streven. Er bestaan verschillende takken in de psychologie.
Ontwikkelingspsychologie is een van deze takken, deze bestudeert het gedrag, het denken en het
beleven van mensen in de verschillende levensfasen. Bestudeert de letterlijke ´ontwikkelingen´ die
een mens doorstaat van voor de geboorte tot aan het einde van het leven.
1.4 Hoe ontstaat ontwikkeling?
Hebben wij als opvoeder invloed op de ontwikkeling van kinderen?
ZELFBEPALING
NURTURE NATURE
Nurture
De omgeving, het milieu
Bv. Je land, dorp, gezin, cultuur, vrienden, familie, school, ervaring
4
Table of Contents
Inhoud....................................................................................................................................................1
1.2 Wat is ontwikkeling?.....................................................................................................................3
1.3 Wat is psychologie?......................................................................................................................4
1.4 Hoe ontstaat ontwikkeling?..........................................................................................................4
1.5 Stromingen binnen de ontwikkelingspsychologie.........................................................................5
1.5.1 Psychodynamisch perspectief................................................................................................5
1.5.2 Behaviorisme.........................................................................................................................5
1.5.3 Cognitivisme..........................................................................................................................6
1.5.4 Evolutionair of ethologisch perspectief..................................................................................6
1.5.5 Contextueel of ecologisch perspectief...................................................................................6
1.5.6 Humanistisch perspectief.......................................................................................................7
1.6 Hoe met ontwikkeling omgaan.....................................................................................................7
2. Basisprincipes van verzorging.............................................................................................................8
Deel 1: Algemeen deel....................................................................................................................8
Deel 2: Gezondheid.........................................................................................................................8
Deel 3 lichaamsverzorging..............................................................................................................9
Deel 4 Een ziek kind in de kinderopvang.......................................................................................11
Deel 5 veiligheid...........................................................................................................................12
Deel 6 Voeding..............................................................................................................................13
3. De Baby (0-1,5 jaar)..........................................................................................................................14
3.1 Lichamelijke ontw.......................................................................................................................14
3.2 Motorische ontw.........................................................................................................................14
3.3 Tekenontwikkeling......................................................................................................................15
3.4 Perceptuele ontw........................................................................................................................15
3.4.1 Zien......................................................................................................................................15
3.4.2 Horen...................................................................................................................................15
3.4.3 Ruiken en proeven...............................................................................................................16
3.4.4 Voelen..................................................................................................................................16
3.4.5 Stimulerende omgeving.......................................................................................................16
3.5 Seksuele ontw.............................................................................................................................16
3.6 Sociaal- emotionele ontw...........................................................................................................16
Gehechtheidstheorie Bowlby.......................................................................................................17
Gehechtheidspatronen.................................................................................................................17
Vreemdenangst en separatieangst...............................................................................................18
Social referencing (8-9 mndn).......................................................................................................18
3.7 Cognitieve ontw..........................................................................................................................18
1
, Adaptie en equilibratie.................................................................................................................19
3.7.1 Sensori- motorisch stadium.................................................................................................19
3.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................20
4. De Peuter (1,5-3 jaar).......................................................................................................................20
4.1 De lichamelijke ontw...................................................................................................................20
4.2 De motorische ontw....................................................................................................................20
4.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................21
4.4 De perceptuele ontw..................................................................................................................21
4.5 De Cognitieve ontw.....................................................................................................................21
4.5.1 Verworven denkcapaciteiten...............................................................................................21
4.5.2 Pre conceptueel denken......................................................................................................21
4.5.3 Denkfouten..........................................................................................................................22
4.5.4 Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid.......................................................................22
4.6 Sociaal- emotionele ontwikkeling...............................................................................................22
4.7 De seksuele ontw........................................................................................................................23
4.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................23
4.9 De morele ontw..........................................................................................................................23
4.9.1 Straffen en belonen.............................................................................................................23
4.9.2 Straffen................................................................................................................................23
4.9.3 Belonen................................................................................................................................24
5. De Kleuter (3-6 jaar).........................................................................................................................25
5.1 De lichamelijke ontw...................................................................................................................25
5.2 De motorische ontw....................................................................................................................25
5.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................25
5.4 De perceptuele ontw..................................................................................................................26
5.5 De cognitieve ontw.....................................................................................................................26
5.6 De sociaal- emotionele ontw......................................................................................................26
5.7 De seksuele ontw........................................................................................................................27
5.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................27
5.9 De morele ontw..........................................................................................................................28
6. Het Lagere Schoolkind (6-12 jaar).....................................................................................................28
6.1 De lichamelijke ontw...................................................................................................................28
6.2 De motorische ontw....................................................................................................................29
6.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................29
6.4 De perceptuele ontw..................................................................................................................29
6.5 De cognitieve ontw.....................................................................................................................29
6.6 De sociale- emotionele ontw......................................................................................................30
6.7 De seksuele ontw........................................................................................................................31
6.8 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................32
6.9 De morele ontw..........................................................................................................................33
2
, Ontwikkeling en spel
1.Inleiding
1.1 De ontwikkeling van het kind: gewikt en gewogen
- Het omgaan met kinderen staat centraal
- Tijdens interactie hou je (onbewust) rekening met de typische kenmerken van de leeftijd
- We leren hoe we met elk kind apart kunnen omgaan doorheen zijn of haar
ontwikkelingsproces.
1.2 Wat is ontwikkeling?
Ontwikkelen is het veranderen van een aanwezige structuur (persoon in geheel *lichaam en geest*).
- Ontwikkelen
- Ontplooien levenscyclus
3
, - Ontvouwen
Gedragsveranderingen treden op, het verwerven van nieuwe mogelijkheden alsook van het verliezen
van een bepaalde functie of vaardigheid. Het wilt dus zeggen dat er voortgang (er is geen herhaling)
is. Ontwikkelen is geen momentopname maar een geleidelijke verandering.
1.3 Wat is psychologie?
Psychologie is de wetenschap die het innerlijke leven (het gedrag) van de mens bestudeert. Kennen,
denken, voelen en streven. Er bestaan verschillende takken in de psychologie.
Ontwikkelingspsychologie is een van deze takken, deze bestudeert het gedrag, het denken en het
beleven van mensen in de verschillende levensfasen. Bestudeert de letterlijke ´ontwikkelingen´ die
een mens doorstaat van voor de geboorte tot aan het einde van het leven.
1.4 Hoe ontstaat ontwikkeling?
Hebben wij als opvoeder invloed op de ontwikkeling van kinderen?
ZELFBEPALING
NURTURE NATURE
Nurture
De omgeving, het milieu
Bv. Je land, dorp, gezin, cultuur, vrienden, familie, school, ervaring
4
