Bijzondere overeenkomstenrecht
1 Inleiding
Elke bijzondere overeenkomst heeft zijn eigen bijzondere rechtsregels
Indien een aspect niet is geregeld -> terugvallen op algemene regels van
verbintenissenrecht
We moeten weten welke overeenkomst er wordt afgesloten :
Er moet gemeenschappelijke bedoeling zijn tussen de partijen (Art. 5.64
BW)
Contractvrijheid (je kan zelf eigenlijk alles vastleggen)
Men moet kijken naar de bedoeling van partij + document
Contract moet overeenstemmen met wettelijke toepassingsvoorwaarden
*als het niet duidelijk is kan je meerdere rechtsfiguren toepassen, maar dit is niet
altijd mogelijk*
2 Koop
2.1 Definitie en constitutieve bestanddelen
2.1.1 Definitie koop :
= een overeenkomst waarbij de ene partij zich ertoe verbindt om een zaak te
leveren en de andere om daarvoor een prijs te betalen.
+ essentiële bestanddelen -> eigendomsoverdracht van de zaak & betaling van
geldprijs
Verschillende contracten :
Consensueel contract = de manier hoe het contract tot stand komt (zie essentiële
bestanddelen)
Zakelijk contract = komt tot stand door wilsovereenstemming + overdracht van
een goed (zolang dit niet gebeurd is het niet tot stand gekomen)
Kenmerken koopovereenkomst
onder bezwarende titel – er is een prestatie nodig
wederkerig – beide partijen moeten prestatie leveren
consensueel ≠ zakelijk ≠ vormelijk – geen vormvereisten noodzakelijk voor
geldigheid
een zaak (goed) ≠ een dienst – roerend/onroerend/rechten
,2.1.2 Constitutieve bestanddelen
Eigendomsoverdracht -> vanaf de totstandkoming van de koop ongeacht
levering/betaling + alle risico’s inbegrepen
Stel je koopt iets maar de prijs wordt niet betaald. Is er dan een
koopovereenkomst tot stand gekomen? Ja => als iets niet wordt nagekomen is
ontbinding mogelijk
Uitzonderingen :
In geval van opschortende voorwaarde => koop bestaat maar wordt pas
uitvoerbaar/opeisbaar als opschortende voorwaarde vervuld wordt (bv. ‘ik koop
een huis op voorwaarde dat ik een lening er voor krijg’. Hebben we de lening niet
dan zal de overeenkomst niet uitvoerbaar zijn)
Bij de overdracht van de eigendom worden :
Alle zakelijke rechten & alle risico’s overgedragen
*Buiten bij andersluidende, contractuele afwijkingen (vb.
eigendomsvoorbehoud)*
*Buiten bij koop onder opschortende voorwaarde (vb. risico pas over als
voorwaarde vervuld is)*
Prijs
Op basis van contract moeten we kunnen achterhalen hoe de prijs bepaald is
Betaling van de prijs :
In geld
Vrij overeen te komen
Prijs bepaald of bepaalbaar
Informatieplicht t.o.v. consumenten
Ernstig (vb. prijsbewimpeling = onroerend goed dat verkocht wordt aan
een te lage prijs volgens de fiscus -> je gaat boete moeten betalen en ook
belastingen die overeenstemmen met degelijke waarde)
Soms prijsreglementering door overheid
,2.2 Geldigheidsvoorwaarden
4 vereisten (Art. 5.27 BW)
Toestemming van partijen
Partijen moeten bekwaam zijn
Voorwerp moet veroorloofd en bepaald zijn
Oorzaak van overeenkomst moet ook veroorloofd zijn
2.2.1 Bekwaamheid
In principe is iedereen bekwaam als koper/verkoper
Behalve : minderjarigen, onbekwaam verklaard door vrederechter, wettelijke
uitzonderingen (Art. 1596-1597 oud BW)
*Als minderjarige onroerend goed wil kopen, moet die vertegenwoordigd worden
door een persoon met ouderlijk gezag*
*Bij onbekwame mensen gaat een bewindvoerder te werk*
2.2.2 Voorwerp van prestatie
Als men iets wil verkopen, moet de prestatie mogelijk zijn + bepaald/bepaalbaar
zijn en moet het voorwerp van de prestatie in handel zijn (+ geoorloofd)
De zaak moet dus bestaan maar kan ook eventueel een toekomstige zaak zijn
(uitzondering : nalatenschap)
Als die niet bestaat betekend dat dat de prestatie op het ogenblik van
contractsluiting sowieso niet mogelijk is en de koop dus nietig is (Art. 1601 oud
BW)
Vb. een verkoper verkoopt een hond die al dood is | een verkoper verkoopt een
voorraad bieten die rot zijn door de vorst | een verkoper verkoopt een schilderij
dat enkele dagen geleden bij een brand vernield werd
Maar een zaak kan ook toekomstig zijn omdat de verkoper bv. nog geen eigenaar
is van het goed
+ de wet zegt dat men de nalatenschap van een nog levend persoon niet kan
verkopen zelfs al gaat die akkoord (Art. 1600 oud BW)
2.2.3 Toestemming
= partijen die akkoord zijn over dezelfde zaak -> wilsovereenstemming over
essentiële en substantiële elementen (goed & prijs)
Mogelijke wilsgebreken (afwezigheid van toestemming) :
Dwaling – verkeerde voorstelling van werkelijkheid
Bedrog – contractant wendt een list/kunstgreep aan om de andere partij de
overeenkomst te laten sluiten
Geweld – uitoefenen/ bedreigen met onrechtmatige dwang om iemand te doen
contracteren (kan fysiek als moreel)
, Misbruik van omstandigheden – er is een kennelijk onevenwicht tussen
wederzijds bedongen prestaties als gevolg van het misbruik door de ene partij
van omstandigheden die verbonden zijn aan zwakke positie van andere partij
+ Toestemming kan ook eventueel verkregen worden door een aanvaarding van
een aanbod tot kopen/verkopen
Toestemming bij eenzijdige verbintenis
Een optie belofte -> je krijgt bepaalde termijn om te aanvaarden
Aankoopoptie :
Gaat uit van de verkoper want die neemt de eenzijdige belofte op zich om te
verkopen aan de optiehouder, zo deze de optie zou uitoefenen
Verkoopoptie :
Gaat uit van de koper want die verbindt zich ertoe om te kopen van de
optiehouder, zo deze de optie zou uitoefenen
Verkooprecht & voorkeurrecht
Voorkooprecht : je gaat rekening houden en voor laten met iemand als je je goed
verkoopt (geen onderhandelingsmarge)
A -> verkoper
C
A en C hebben huurovereenkomst + ze hebben voorkooprecht (ten aanzien van
iemand die je goed kent
A -> verkoper
B
A verkoopt pand aan B. Er zal melding gemaakt worden van voorkooprecht
Dus men gaat aan C vragen of die het pand wil kopen vooraleer men het aan B
kan verkopen. C heeft dus voordeel en voorrang om het pand te kopen
Voorkeurrecht :
A verkoopt pand en vraagt aan C hoeveel die wil bieden
Als dit te laag is voor A kan die aan iemand anders verkopen, maar wel degelijk
aan een hogere prijs
C krijgt dus het voordeel om als eerste te bieden
1 Inleiding
Elke bijzondere overeenkomst heeft zijn eigen bijzondere rechtsregels
Indien een aspect niet is geregeld -> terugvallen op algemene regels van
verbintenissenrecht
We moeten weten welke overeenkomst er wordt afgesloten :
Er moet gemeenschappelijke bedoeling zijn tussen de partijen (Art. 5.64
BW)
Contractvrijheid (je kan zelf eigenlijk alles vastleggen)
Men moet kijken naar de bedoeling van partij + document
Contract moet overeenstemmen met wettelijke toepassingsvoorwaarden
*als het niet duidelijk is kan je meerdere rechtsfiguren toepassen, maar dit is niet
altijd mogelijk*
2 Koop
2.1 Definitie en constitutieve bestanddelen
2.1.1 Definitie koop :
= een overeenkomst waarbij de ene partij zich ertoe verbindt om een zaak te
leveren en de andere om daarvoor een prijs te betalen.
+ essentiële bestanddelen -> eigendomsoverdracht van de zaak & betaling van
geldprijs
Verschillende contracten :
Consensueel contract = de manier hoe het contract tot stand komt (zie essentiële
bestanddelen)
Zakelijk contract = komt tot stand door wilsovereenstemming + overdracht van
een goed (zolang dit niet gebeurd is het niet tot stand gekomen)
Kenmerken koopovereenkomst
onder bezwarende titel – er is een prestatie nodig
wederkerig – beide partijen moeten prestatie leveren
consensueel ≠ zakelijk ≠ vormelijk – geen vormvereisten noodzakelijk voor
geldigheid
een zaak (goed) ≠ een dienst – roerend/onroerend/rechten
,2.1.2 Constitutieve bestanddelen
Eigendomsoverdracht -> vanaf de totstandkoming van de koop ongeacht
levering/betaling + alle risico’s inbegrepen
Stel je koopt iets maar de prijs wordt niet betaald. Is er dan een
koopovereenkomst tot stand gekomen? Ja => als iets niet wordt nagekomen is
ontbinding mogelijk
Uitzonderingen :
In geval van opschortende voorwaarde => koop bestaat maar wordt pas
uitvoerbaar/opeisbaar als opschortende voorwaarde vervuld wordt (bv. ‘ik koop
een huis op voorwaarde dat ik een lening er voor krijg’. Hebben we de lening niet
dan zal de overeenkomst niet uitvoerbaar zijn)
Bij de overdracht van de eigendom worden :
Alle zakelijke rechten & alle risico’s overgedragen
*Buiten bij andersluidende, contractuele afwijkingen (vb.
eigendomsvoorbehoud)*
*Buiten bij koop onder opschortende voorwaarde (vb. risico pas over als
voorwaarde vervuld is)*
Prijs
Op basis van contract moeten we kunnen achterhalen hoe de prijs bepaald is
Betaling van de prijs :
In geld
Vrij overeen te komen
Prijs bepaald of bepaalbaar
Informatieplicht t.o.v. consumenten
Ernstig (vb. prijsbewimpeling = onroerend goed dat verkocht wordt aan
een te lage prijs volgens de fiscus -> je gaat boete moeten betalen en ook
belastingen die overeenstemmen met degelijke waarde)
Soms prijsreglementering door overheid
,2.2 Geldigheidsvoorwaarden
4 vereisten (Art. 5.27 BW)
Toestemming van partijen
Partijen moeten bekwaam zijn
Voorwerp moet veroorloofd en bepaald zijn
Oorzaak van overeenkomst moet ook veroorloofd zijn
2.2.1 Bekwaamheid
In principe is iedereen bekwaam als koper/verkoper
Behalve : minderjarigen, onbekwaam verklaard door vrederechter, wettelijke
uitzonderingen (Art. 1596-1597 oud BW)
*Als minderjarige onroerend goed wil kopen, moet die vertegenwoordigd worden
door een persoon met ouderlijk gezag*
*Bij onbekwame mensen gaat een bewindvoerder te werk*
2.2.2 Voorwerp van prestatie
Als men iets wil verkopen, moet de prestatie mogelijk zijn + bepaald/bepaalbaar
zijn en moet het voorwerp van de prestatie in handel zijn (+ geoorloofd)
De zaak moet dus bestaan maar kan ook eventueel een toekomstige zaak zijn
(uitzondering : nalatenschap)
Als die niet bestaat betekend dat dat de prestatie op het ogenblik van
contractsluiting sowieso niet mogelijk is en de koop dus nietig is (Art. 1601 oud
BW)
Vb. een verkoper verkoopt een hond die al dood is | een verkoper verkoopt een
voorraad bieten die rot zijn door de vorst | een verkoper verkoopt een schilderij
dat enkele dagen geleden bij een brand vernield werd
Maar een zaak kan ook toekomstig zijn omdat de verkoper bv. nog geen eigenaar
is van het goed
+ de wet zegt dat men de nalatenschap van een nog levend persoon niet kan
verkopen zelfs al gaat die akkoord (Art. 1600 oud BW)
2.2.3 Toestemming
= partijen die akkoord zijn over dezelfde zaak -> wilsovereenstemming over
essentiële en substantiële elementen (goed & prijs)
Mogelijke wilsgebreken (afwezigheid van toestemming) :
Dwaling – verkeerde voorstelling van werkelijkheid
Bedrog – contractant wendt een list/kunstgreep aan om de andere partij de
overeenkomst te laten sluiten
Geweld – uitoefenen/ bedreigen met onrechtmatige dwang om iemand te doen
contracteren (kan fysiek als moreel)
, Misbruik van omstandigheden – er is een kennelijk onevenwicht tussen
wederzijds bedongen prestaties als gevolg van het misbruik door de ene partij
van omstandigheden die verbonden zijn aan zwakke positie van andere partij
+ Toestemming kan ook eventueel verkregen worden door een aanvaarding van
een aanbod tot kopen/verkopen
Toestemming bij eenzijdige verbintenis
Een optie belofte -> je krijgt bepaalde termijn om te aanvaarden
Aankoopoptie :
Gaat uit van de verkoper want die neemt de eenzijdige belofte op zich om te
verkopen aan de optiehouder, zo deze de optie zou uitoefenen
Verkoopoptie :
Gaat uit van de koper want die verbindt zich ertoe om te kopen van de
optiehouder, zo deze de optie zou uitoefenen
Verkooprecht & voorkeurrecht
Voorkooprecht : je gaat rekening houden en voor laten met iemand als je je goed
verkoopt (geen onderhandelingsmarge)
A -> verkoper
C
A en C hebben huurovereenkomst + ze hebben voorkooprecht (ten aanzien van
iemand die je goed kent
A -> verkoper
B
A verkoopt pand aan B. Er zal melding gemaakt worden van voorkooprecht
Dus men gaat aan C vragen of die het pand wil kopen vooraleer men het aan B
kan verkopen. C heeft dus voordeel en voorrang om het pand te kopen
Voorkeurrecht :
A verkoopt pand en vraagt aan C hoeveel die wil bieden
Als dit te laag is voor A kan die aan iemand anders verkopen, maar wel degelijk
aan een hogere prijs
C krijgt dus het voordeel om als eerste te bieden
