samenvatting algemene psychologie (H1, H2, H4, H5, H8)

1. KENNISMAKING MET DE
PSYCHOLOGIE
1.1 EEN DEFINITIE VAN DE PSYCHOLOGIE

= de wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale activiteiten van het individu

 doel: gedrag begrijpen (geesteswetenschappen) en verklaren (natuurwetenschappelijke aanpak)

=/ sociologie (studie van menselijk gedrag binnen ruimere maatschappelijke context
=/ antropologie (studie van gedrag van (sub-)culturen en etnische bevolkingsgroepen
=/ biologie (studie van lichamelijke aspecten van gedrag




1.2 WETENSCHAPPELIJK PSYCHOLOGIE EN INTUITIEVE MENSENKENNIS

Intuïtieve mensenkennis = alle inzichten die we opdoen uit onze eigen ervaringen
 dagelijks (onbewust) in omgang met mensen
= toevallig, subjectief, alledaags leven

<-> wetenschappelijk
= objectief, systematisch, gecontroleerde situaties

1.2.1 verschillen in het verzamelen van gegevens

objectieve vaststellingen
= objectiviteitsbeginsel: objectieve vaststellingen moeten kunnen worden herhaald en gecontroleerd

in de psychologie  minder evident  intersubjectiviteitsbeginsel = mate van overeenkomst tussen
verschillende waarnemers

Systematische observaties
=/ eenzijdige indrukken, beperkt aantal waarnemingen

- Representativiteit
- Toevallige steekproef

In gecontroleerde situaties
=/ storende factoren die voor vertekening zorgen

- laboratoriumomstandigheden (geen afleiding, altijd zelfde omgeving/omstandigheden)



1.2.2 verschillen in het zoeken naar samenhangen

intuitief: <-> wetenschappelijk
- oppervlakkig, - methodisch onderzoek
- 2 keer voorgekomen voldoende voor samenhang - inkaderen in bredere theorie
- eenvoudig - empirische toetsing

,methodisch onderzoek:
beschrijvende methode: kwalitatief
gevalstudies
systematischer
subjectief  meest wrs verklaring onderzoeken

verkennende methode: gegevens van grote groep (kwanti) of individuen (kwali)
onderzoek van samenhangen en verschillen (correlatiecoefficient)

positieve correlatie (↑,↑)
negatieve correlatie (↑,↓)
nulcorrelatie (geen)




verklarende methode: correlatiecoefficient voldoende groot  voorspellen
ene variabele veroorzaakt andere  experimenteel onderzoek
(bv; experiment agressieve films en gedrag)



inkaderen in bredere theorie:

diepere verklaring zoeken  ontstaan nieuwe (veronderstelde) samenhangen (= hypothesen)
netwerk van relaties

empirische toetsing

herhaaldelijk getoetst
schijnaar vaststaande beweringen  tegenspreken
- falsificatie: de ‘valsheid’ aantonen
- verificatie: aantonen dat het in alle omstandigheden waar is




1.3 GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHOLOGIE

1.3.3 DE VERRE VOORGESCHIEDENIS

Intuïtieve psychologie

 zo oud als mens zelf

,  inzichten gegroeid: spreekwoorden, mythes … doorverteld

opkomst filosofie

 nieuwe denkwijze

Bekendste filosofen: Socrates, Plato en Aristoteles

 meer expliciete manier van denken
 systematiek in inzichten




1.3.2 DE MEER DIRECTE VOORGESCHIEDENIS

16de eeuw

Ontdekkingsreizen: boekdrukkunst, herontdekking antieke geschriften –

Mensen gingen meer vragen stellen bij traditionele opvattingen en meer belang voor eigen waarnemingen en
denkvermogens –

Sterrenkunde: Copernicus, Kepler, Galilei
Fysica: Isaac Newton
Chemie: Robert Boyle
Anatomie: Vesalius

Ontwikkelingen in de filosofie

Descartes 1596-1650 (rationalisme): ik denk dus ik ben (Je pense donc je suis)

Belang van logisch denken

Ontstaan dualisme (geest en materie- ziel en lichaam)

John Locke 1632-1704 (empirisme)

Tabula Rasa = mens wordt geboren als een leeg blad

Bestudering van het bewustzijn

Impulsen vanuit de natuurwetenschappen

 Psychofysica: gebruik van instrumenten om nieuwe psychologische problemen aan te pakken
 ontdekking van wetmatigheden
 Bv: Ernest Weber: minimumintensiteit toevoegen aan prikkels voor nieuwe gewaarwording te laten
ontstaan



1.3.3 DE PSYCHOLOGIE ALS WETENSCHAP VAN HET BEWUSTZIJN

Wundt en het structuralisme 1832-1920

 Oprichting laboratorium experimentele psychologie (Leipzig 1879)
 Introductie experimentele methode
 Titchener en het structuralisme