Pedagogisch handelen in
justitiële en forensische
contexten
,Inhoud
Les 1: Inleiding
Les 2: De gemeenschapsinstellingen
Les 3: Kenmerken van jongeren
Les 4: kenmerken van volwassenen en impact detentie
Les 5: culturele diversiteit in de forensische ggz
Les 6: Internering, LVB en spanningsveld Welzijn-justitie
Les 7: Risk-Need-Responsivity (RNR) model
Les 8: Good Lives Model (GLM)
Les 9: Onderwijs in de gevangenis
Les 10: Veilig leefklimaat
2
,Praktische info
o Open boek, schriftelijk examen van thuisuit
o 5 studiepunten
o Verschillende gastsprekers
o Reader: deels achtergrond
Rationele selectie thema’s
o Kennismakeiung + praktijk
o Breed en divers
o Kiezen is verliezen:
‑ Slachtoffers
‑ Diagnostiek
‑ Interventies
‑ …
Leermateriaal
Syllabus bestaande uit een bundeling van wetenschappelijke teksten te verkrijgen via VPPK
Lesopnamens: ja maar
Evaluatie
o 100 procent examen van thuisuit
o Voorbeeldvragen van HC
Doel van het vak:
Inzicht hebben in theoretische kaders, praktijken en interventies gerelateerd aan het pedagogisch handelen
met kinderen, jongeren en volwassenen in justitiële en forensische contexten. Hierbij gaat aandacht uit naar
verschillende aspecten gerelateerd aan de ondersteuning, begeleiding, onderwijs, vorming en hulpverlening, …
van/aan deze kinderen, jongeren en volwassenen, en hun families
1. Correct hanteren van pedagogische terminologieën en definities gerelateerd aan delinquentie en
normoverschrijdend gedrag met respect voor cliënten en hun context.
2. In kaart brengen en analyseren van de interacties tussen persoons-, opvoeders- en contextvariabelen,
met aandacht voor mogelijke beperkingen én sterktes.
3. Inzicht hebben in, kritisch reflecteren over en toepassen van pedagogische theorieën in situaties en
praktijkcasussen gerelateerd aan het pedagogische handelen in justitiële en forensische contexten,
gesitueerd binnen ondersteuning, begeleiding, hulpverlening, en onderwijs en vorming.
4. Inzicht hebben in en toepassen van (sterktegerichte) (ortho)pedagogische praktijken en methoden in
ambulante en residentiële settings.
5. Ethisch handelen in complexe situaties.
3
, Les 1: Forensische orthopedagogiek
Inhoud
1. Forensische Orthopedagogiek
2. Strafbare Feiten
3. Forensische Contexten
4. Misdrijven: Cijfers
5. Theorieën
6. Praktijk
1 Forensische orthopedagogiek
1.1 in woorden
Definities:
Orthopedagogiek
• “De wetenschap van het handelen in opvoedkundige situaties die als problematisch ervaren worden,
met als doel de leefsituatie, kwaliteit van leven, en participatie in de maatschappij te verbeteren”
Klinische orthopedagogiek
• Hoe de klinische orthopedagogiek zich verhoudt tot de orthopedagogiek
• “Focust op preventie, diagnostiek en beeldvorming, en ondersteuning, begeleiding en behandeling van
personen in kwetsbare opvoedkundige situaties en hun context.”
Forensische orthopedagogiek
• ?
• Er zijn niet veel mensen die het begrip kennen, enkel in België en Nederland bijna
• In Amerika enzo kennen ze dit begrip niet
• Moeilijk uit te leggen
Forensische orthopedagogiek:
2 definities:
1) “Bestudeert de problemen van minderjarigen en volwassen en de daarmee samenhangende
opvoedings- en gezinsproblemen die zodanig ernstig zijn dat justitieel ingrijpen dreigt of reeds is
ingezet.” TE BEREED?
o Omschrijving: Link met orthopedagogiek
▪ Hij suggereert ook dat wanneer jongeren risicofactoren hebben om
▪ Volgens de prof is het te overlappend van de orthopedagogiek en vanwaar de
orthopedagogiek zijn wortels heeft.
o Justitieel ingrijpen dreigt: dus jongeren op jonge leeftijd risicofactoren vertonen, dat dat ook
betekent dat justitieel ingrijpen dreigt? Er is geen enkele orthopedagoog die zich zelfzelf gaat
benoemen als forensisch orthopedagoog, dus dit is de breed.
2) “Bestudeert de individuele en omgevingskenmerken van minderjarigen en volwassenen die strafbare
feiten hebben gepleegd (of daarvan worden verdacht) en daardoor met justitie in contact zijn gekomen
(“daders”).” TE ENG? = definitie van de prof
• Definitie van de prof: De prof focust zich op daders of fermeende daders?
o Hij focust zich op daders
o Ingrijpen in het leven van families kan ook negatieve effecten met zich
meebrengen. Hij verkiest de definitie over daders, dus wij beter ook
o Hij had er een discussie over met de man die de bovenste definitie gaf en hij gaf
hem gelijk.
• Focus op daders, ook vragen bij stellen? Wanneer ga je ingrijpen omdat ze een risicofactor
vertonen die mogelijk gerelateerd is. Het is niet altijd eenvoudig om het vakgebied af te
bakenen. Justitieel: burgerrecht en civiel recht. Deze gebruikt hij. Maar is wel vrij eng. Goed
4
justitiële en forensische
contexten
,Inhoud
Les 1: Inleiding
Les 2: De gemeenschapsinstellingen
Les 3: Kenmerken van jongeren
Les 4: kenmerken van volwassenen en impact detentie
Les 5: culturele diversiteit in de forensische ggz
Les 6: Internering, LVB en spanningsveld Welzijn-justitie
Les 7: Risk-Need-Responsivity (RNR) model
Les 8: Good Lives Model (GLM)
Les 9: Onderwijs in de gevangenis
Les 10: Veilig leefklimaat
2
,Praktische info
o Open boek, schriftelijk examen van thuisuit
o 5 studiepunten
o Verschillende gastsprekers
o Reader: deels achtergrond
Rationele selectie thema’s
o Kennismakeiung + praktijk
o Breed en divers
o Kiezen is verliezen:
‑ Slachtoffers
‑ Diagnostiek
‑ Interventies
‑ …
Leermateriaal
Syllabus bestaande uit een bundeling van wetenschappelijke teksten te verkrijgen via VPPK
Lesopnamens: ja maar
Evaluatie
o 100 procent examen van thuisuit
o Voorbeeldvragen van HC
Doel van het vak:
Inzicht hebben in theoretische kaders, praktijken en interventies gerelateerd aan het pedagogisch handelen
met kinderen, jongeren en volwassenen in justitiële en forensische contexten. Hierbij gaat aandacht uit naar
verschillende aspecten gerelateerd aan de ondersteuning, begeleiding, onderwijs, vorming en hulpverlening, …
van/aan deze kinderen, jongeren en volwassenen, en hun families
1. Correct hanteren van pedagogische terminologieën en definities gerelateerd aan delinquentie en
normoverschrijdend gedrag met respect voor cliënten en hun context.
2. In kaart brengen en analyseren van de interacties tussen persoons-, opvoeders- en contextvariabelen,
met aandacht voor mogelijke beperkingen én sterktes.
3. Inzicht hebben in, kritisch reflecteren over en toepassen van pedagogische theorieën in situaties en
praktijkcasussen gerelateerd aan het pedagogische handelen in justitiële en forensische contexten,
gesitueerd binnen ondersteuning, begeleiding, hulpverlening, en onderwijs en vorming.
4. Inzicht hebben in en toepassen van (sterktegerichte) (ortho)pedagogische praktijken en methoden in
ambulante en residentiële settings.
5. Ethisch handelen in complexe situaties.
3
, Les 1: Forensische orthopedagogiek
Inhoud
1. Forensische Orthopedagogiek
2. Strafbare Feiten
3. Forensische Contexten
4. Misdrijven: Cijfers
5. Theorieën
6. Praktijk
1 Forensische orthopedagogiek
1.1 in woorden
Definities:
Orthopedagogiek
• “De wetenschap van het handelen in opvoedkundige situaties die als problematisch ervaren worden,
met als doel de leefsituatie, kwaliteit van leven, en participatie in de maatschappij te verbeteren”
Klinische orthopedagogiek
• Hoe de klinische orthopedagogiek zich verhoudt tot de orthopedagogiek
• “Focust op preventie, diagnostiek en beeldvorming, en ondersteuning, begeleiding en behandeling van
personen in kwetsbare opvoedkundige situaties en hun context.”
Forensische orthopedagogiek
• ?
• Er zijn niet veel mensen die het begrip kennen, enkel in België en Nederland bijna
• In Amerika enzo kennen ze dit begrip niet
• Moeilijk uit te leggen
Forensische orthopedagogiek:
2 definities:
1) “Bestudeert de problemen van minderjarigen en volwassen en de daarmee samenhangende
opvoedings- en gezinsproblemen die zodanig ernstig zijn dat justitieel ingrijpen dreigt of reeds is
ingezet.” TE BEREED?
o Omschrijving: Link met orthopedagogiek
▪ Hij suggereert ook dat wanneer jongeren risicofactoren hebben om
▪ Volgens de prof is het te overlappend van de orthopedagogiek en vanwaar de
orthopedagogiek zijn wortels heeft.
o Justitieel ingrijpen dreigt: dus jongeren op jonge leeftijd risicofactoren vertonen, dat dat ook
betekent dat justitieel ingrijpen dreigt? Er is geen enkele orthopedagoog die zich zelfzelf gaat
benoemen als forensisch orthopedagoog, dus dit is de breed.
2) “Bestudeert de individuele en omgevingskenmerken van minderjarigen en volwassenen die strafbare
feiten hebben gepleegd (of daarvan worden verdacht) en daardoor met justitie in contact zijn gekomen
(“daders”).” TE ENG? = definitie van de prof
• Definitie van de prof: De prof focust zich op daders of fermeende daders?
o Hij focust zich op daders
o Ingrijpen in het leven van families kan ook negatieve effecten met zich
meebrengen. Hij verkiest de definitie over daders, dus wij beter ook
o Hij had er een discussie over met de man die de bovenste definitie gaf en hij gaf
hem gelijk.
• Focus op daders, ook vragen bij stellen? Wanneer ga je ingrijpen omdat ze een risicofactor
vertonen die mogelijk gerelateerd is. Het is niet altijd eenvoudig om het vakgebied af te
bakenen. Justitieel: burgerrecht en civiel recht. Deze gebruikt hij. Maar is wel vrij eng. Goed
4
