Recht samenvatting KDG

Louka Verijke Recht 2023-2024


Recht  Samenvatting
2 situaties waarin je de kennis van het recht nodig hebt als PO:

1. Als iemand naar jou komt en zegt dat die criminele feiten heeft gepleegd (beroepsgeheim
Wanneer mag je dit doorbreken?)
2. Kinderrechten bij de echtscheiding

Stellingen:

 Je mag een kind van van 13 jaar wettelijk geen voorbehoedsmiddelen geven.
 Je mag een jongere enkel isoleren als hij/zij een direct gevaar zijn voor zichzelf of de
omgeving



DEEL 1: Enkele basisbeginselen uit het recht
1. Zijn regels noodzakelijk
 Wie stelt de regels op?  Ze worde gemaakt in het parlement
 Sancties worden uitgedeeld door het openbare ministerie, en worden geregistreerd door de
politie
 Regels gelden niet overal en voor iedereen op dezelfde manier



 Mensen voelen zich veiliger als er rechtvaardige regels zijn.
 Mensen maken automatisch regels met elkaar, bv in een relatie, met je kinderen, …



2. Het ontstaan en de ontwikkeling van recht

Het schrift werd uitgevonden, op deze manier werden de regels vlugger en over een grote afstand
bekend gemaakt.

Verschil recht/moraal

Moraal  Wat je zelf belangrijk vindt, wat je zelf goed vindt (Bv abortus, sommige vinden dit oke,
sommigen vinden dit niet ok, euthanasie, …)  Het is de mens zelf

Rechtsregels 

 Kunnen afgedwongen worden en gesanctioneerd, dit hoef je niet per se belangrijk te vinden.
 Gelden algemeen
 Zijn geschreven en afgekondigd



3. Een definitie van recht  Het recht is een geheel van bindende regels, opgesteld door de
samenleving, waardoor de belangen van de enkelingen die in de gemeenschap leven,
geordend worden, door middel van sociale dwang.

 Geen universele definitie



1

,Louka Verijke Recht 2023-2024


3.1 Een geheel van bindende regels
 Een verbod  Diefstal, moord, geen 2 huwelijkspartners, …
 Een gebod  Schade vergoeden, iemand in nood moet je helpen
 Laten een handeling toe  Schenking

3.2 Opgesteld door de samenleving
 Vrije verkiezingen
 Vertegenwoordigers
 Democratie  Het volk eerst
 Wij verkiezen wie er in het parlement zetelt en de wetten maakt
 Stemplicht



3.3 Het doel van het recht is de samenlevingen ordenen en in stand houden

 Samenleven in een gemeenschap heeft orde en organisatie nodig
 Daarom  Maatschappelijk verdrag of sociaal contract
 Het was een collectieve beslissing om de macht af te staan aan de overheid



3.4 Afdwingen van het recht

 Vroeger  Wraak en wreekwraak
o Kende een begrenzing
o Zorgde voor escalatie van geweld

In de middeleeuwen:

o Feodale oversten nemen recht op sanctionering over  Via geweld

Afdwingbaarheid van het recht

o Via oprichten van een rechterlijke macht die deze maatregelen kan opleggen
o Invoeren van bestraffende maatregelen (Schadevergoeding betalen, werkstraf, …)

4. Indeling van het recht
4.1 Privaat en publiek recht

Privaatrecht  Regelt de verhouding tussen de burgers onderling. Het omvat o.a. het burgerlijk
recht, personen en familierecht, het handelsrecht, het verbintenissenrecht, …

- Arbeidsrecht
- Personen en familierecht
- Handelsrecht

Het publiekrecht regelt 

 De verhouding tussen de burger en de overheid
 De interne organisatie van de overheid
 De verhouding tussen de onderscheiden overheden



2

,Louka Verijke Recht 2023-2024


 De verhouding tussen de staten op internationaal vlak



Het omvat =

 Het grondwettelijk recht (bestudeerd de inrichting, organisatie en werking van de
staatsmachten, …)
 Het strafrecht (omschrijft welke handelingen verboden zijn en bepaalt de straffen bij
overtreding bv boetes, …)
 Het strafprocesrecht (omschrijft de regels waartoe organen en actoren houden zijn die
bevoegd zijn voor het strafproces)

De oorsprong van deze indeling:

 Nachtwakerstaat (De staat voorzag enkel interne veiligheid (leger, …)
 Evolutie naar verzorgingsstaat
o Sociale zekerheid, verzekeringen
o Onderwijs
o Subsidiëring
 Tegen klimaatopwarming  Wind energie, zonnepannelen, …
 Jeugdwerking
 …



4.2 Nationaal en internationaal recht

Nationaal recht Internationaal recht
Privaat Publiek Privaat (Welke Publiek (Klimaat
nationaliteit krijgt je bestrijding,
kind als je een kind mensenrechten)
krijgt met een
buitenlander)


Internationaal recht  Soevereiniteit (Dit is het recht van een land om binnen haar eigen
landsgrenzen macht uit te voeren.)

 Intergouvernementele samenwerking: Elk deelnemend land volgt dezelfde regels
o Samenwerken met zeggenschap
o De beslissingsmacht en de uitvoerende macht ligt bij de lidstaten
 Supranationale samenwerking  BV EU (Je beslist als land een stukje van he soevereiniteit
af te staan, de EU neemt dan beslissingen voor jou land)




3

, Louka Verijke Recht 2023-2024


5. Bronnen van het recht

 Materiele bronnen bepalen de inhoud van de rechtsregels
o De geschiedenis (Verlichting, WO 2, …)
o De politiek (Parlement, vakbonden, …)
o De economie (globalisering, crisissen, …)
o Technologie (Sexting)
o Ideologie (euthanasie, abortus, …)



Er is een hierarchie van rechtsbronnen




5.1 Internationale rechtsbronnen

De rechtsleer omschrijft een verdrag als een overeenkomst die, met het oog op het regelen van hun
onderlinge verhoudingen, door twee of meer internationaalrechtelijke subjecten (zoals twee of meer
staten of internationale instellingen) wordt gesloten.

 Bij bilaterale verdragen zijn er slechts twee (of een klein aantal) verdragspartijen.
 Bij multilaterale verdragen zijn er vele Staten partij bij het verdrag

Verdragen die:

 Directe of rechtstreekse werking  Self-executing (Wanneer een verdragsbepaling directe
werking heeft, worden de erin beschreven rechten en plichten onmiddellijk, en zonder
verdere tussenkomst van de gezagsorganen van de ondertekenende verdragspartij,
toegekend of opgelegd aan de burgers van de betrokken verdragspartij.)
 Niet-directe werking  Niet self-executing



5.2 De grondwet

In het Belgisch recht is de Grondwet de meest fundamentele wet die de inrichting en de onderlinge
verhouding van de staatsmachten regelt, alsmede de essentiële grondrechten en vrijheden van de
burgers vastlegt, zoals gelijkheidsbeginsel, recht op onderwijs, het recht op een gezond leefmilieu.

4