Inleiding osteologie
Botten van het skelet Terminologie
Benoemde botten: 200 -> enkel, dubbel, meerdere Groepen
Onbenoemde: ossa sesamoidea • lange pijpbeenderen: femur
Indeling in segmenten: arm, been, romp, nek, schedel • Pneumatische: maxilla
• Korte pijpbeenderen: phalanges
Arm-BL ' ' • Platte beenderen: scapulA
• scapula - schouderblad (2)
• Clavicula - sleutelbeen (2) Structuur botten -> kan veranderen
• Humerus - bovenarm (2) • cellen
• Radius - spaakbeen (2) -> osteoblast
-> osteoclast
• Ulna - ellepijp (2) • vezels
• Carpus - handwortel (2X8) • Matrix
• Ossa metacarpalia - middenhandsbeentjes (2X5) * elasticiteit
• Phalanges - vingerkootjes (2x5) Functie
1) beschermend
ROMP en NEK -> schedel: hersenen
-> sternum + ribben: hart, long
- cervicale/nekwervels (7) -> wervelkolom: ruggenmerg
- thoracale/borstwervels (12) 2) ondersteunend -> spier, bloedvaten, ingewanden
- lumbale/lendenwervels (5) 3) vormgevend
• Sacrum - heiligbeen (1)
• Os coccygis - staartbeen (1)
• Sternum - borstbeen (1) Doorsnede bot
• Costae - ribben (2X12) 2 soorten beenweefsel
1) substantia compacta/corticalis
BEEN-OL 2) substantia spongeosa m
• Os coxae - heupbeen (2) -> trabeculae = beenplaatjes => tegen druk)trek krachten
• Femur - dijbeen (2)
Lang pijpbeenderen
• Patella - knieschijf (2) • diafyse/schacht
• Tibia - scheenbeen (2) -> sub comp
• Fibula - kuitbeen (2) -> sub spong
• Tarsus - voetwortel (2x7) Periosteum
7 => cavum medullare a -> dikker bij epifysen door
• Metatarsus - middenvoet (2x5) - metafyse
gewrichtkapsel
• Phalanges - teenkootjes (2x14)
• epifysen
-> sub comp
HOOFD - schedel -> sub spong
• mandibula - onderkaak (1) - kraakbenig epifysairschijf -> F: lengtetoename bot
• Os hyoideum - tongbeen (1) - hyalien kraakbeen (waar articuleert)
• Maxilla - bovenkaak (2)
• Os zygomaticum - jukbeen (2) Geboorte (rood, bloed)
Volwassen (geel)
• Os frontale - voorhoofdsbeen (1) -> enkel nog R bij schedel, femur, wervelk, humerus
• Os parietale - wandbeen (2)
• Os temporale - slaapbeen (2)
Ontwikkeling bot
• Os occipitale - achterhoofdbeen (1)
• membraneus/desmaal = bot uit reorganisatie bindweefsel: schedeldak
• Os nasale - neusbeen (2) • Enchondraal/chondraal = but uit reorganisatie kraakbeen epifysaire schijf: ledematen
• Vomer - ploegschaarbeen (1) * ossificatiezones/groeikernen thv epifysen
• Os sphenoidale - wiggebeen (1)
• Os ethmoidale - zeefbeen (1) Spatiale orientatie en bewegingsterminologie -> tov anatomische positie
• Os palatinium - verhemeltebeen (2) • frontaal/coronaal vlak: V/A
• Os lacrimale - traanbeen (2) • Sagittaal vlak: L/R
• Concha nasalis inferior - onderste neusschelp (2)
• Transversaal/axiaal: loodrecht lengteas
Beweging + mediaal-lateraal
• flexie-extensie + ventraal-dorsaal
-> plantair flexie-dorsiflexie (voet) -> palmair-volair (hand)
-> anteflexie-retroflexie (schouder en heup) -> plantair-dorsaal (voet)
-> lateroflexie (hals) + craniaal-caudaal
• Abductie-adductie + proximaal-distaal
• Endorotatie-exorotatie -> radiaal-ulnair (arm en hand)
-> inversie-eversie (voetzool) -> tibiaal-fibulair (kleine teen en grote teen)
-> pronatie-supinatie (duim en handpalm)
• Elevatie-detractie
Jacapula
1
• Retractie-protractie
• Mediorotatie-laterorotatie
,8
2
,Bovenlichaam Onderarm
Radius
Schouder • Caput radii
Scapula • Fovea capitis radii
• Margo medialis • Circumferentia capitis radii
• Margo lateralis • Collum radii
• Margo superior • Tuberositas radii (ventraal)
• Angulus inferior • Corpus radii
• Angulus superior • Margo interosseus (mediaal)
• Angulus acromia • Facies anterior (ventraal)
• Trigonum scapulae (dorsaal) • Margo anterior
• Spina scapulae (dorsaal) • Facies posterior
• Acromion • Margo posterior
• Processus coracoideus (ventraal) • Margo lateralis
• Incisura scapulae • Processus styloideus radii (lateraal)
• Fossa supraspinata • Facies art. carpea
• Fossa infraspinata • Incisura ulnaris
• Collum scapulae (dorsaal) • Tuberculum dorsale radii/Tuberculum van Lister (dorsaal)
• Fossa glenoidalis (lateraal)
• Tuberculum supraglenoidale Ulna
• Tuberculum infraglenoidale • Olecranon
• Fossa subscapularis (ventraal) • Incisura trochlearis (ventraal)
• facies costalis (ventraal) • Processus coronoideus (ventraal)
• Incisura radialis
Clavicula • Tuberositas ulnae
• extremitas acromialis (lateraal) • Margo interosseus (lateraal)
• Facies art. acromialis • Corpus ulnae
• extremitas sternalis (mediaal) • Margo posterior
• Facies art. sternalis • Facies anterior
• Corpus claviculae • Facies posterior
• Curvatura maior • Facies lateralis
• Curvatura minor • Caput ulnae
• Linea trapezoidea (caudaal) • Circumferentia capitis ulnae
• Tuberculum conoideum (caudaal) • Processus styloideus ulnae (dorsaal)
• Impressio ligamenta costoclavicularis (caudaal)
• Sulcus musculi subclavii (caudaal) Hand
Pols
Carpus
Hoofd
Arm Os occipitale
Bovenarm • os scaphoideum (distaal)
• protuberentia occipitalis externa
Humerus • Os lunatum
• Foramen magnum
• Caput humeri • Os triquetrum
• Collum anatomicum • Os pisiforme (mediaal)
Os parietale
• Collum chirurgicum • Os hamatum (mediaal)
Os temporale
• Tuberculum minus (ventraal) • Hamulus ossis hamati
• meatus acusticus
• Tuberculum majus • Os capitatum
• Processus mastoideus
• crista tuberculi minoris • Caput ossis capitatum
• Crista tuberculi majoris • Os trapezium
Os sphenoidale
• Sulcus intertubercularis (ventraal) • Os trapezoideum (distaal)
• ala maior
• Tuberositas deltoidei (ventraal) • Tuberositas ossis trapezii
• Ala minor
• Corpus humeri
• Margo lateralis Vingers
Os zygomaticum
• Margo medialis Ossa metacarpalia
Maxilla
• Crista supraepicondylaris lateralis • Basis
Mandibula
• Crista supraepicondylaris medialis • Corpus
• protuberentia mentalis
• Epicondylus medialis • Caput
• Epicondylus lateralis -> ossa sesamoidea (I)
Os frontale
• Condyles humeri medialis Os etmoidale
• Condyles humeri lateralis Phalanges
Os lacrimale
• Capitulum humeri (ventraal) -> proximalis
Os nasale
• Trochlea humeri -> media -> I niet
Vomer
• Fossa radialis (ventraal) -> distaal
Os pollicis Concha nasalis inferior
• Fossa coronoidea (ventraal) • basis Index Os palatinum
• Fossa olecrani (dorsaal) • Corpus
• Caput 3
• Sulcus nervi radialis (dorsaal)
• Sulcus nervi ulnaris (dorsaal) • Tuberositas
, Been
Bovenbeen Onderbeen
Os coxae Tibia
• Eminentia intercondylaris
• Tibia plateau
Os ilium
• Condylus medialis
• Ala ossis ilii • Condylus lateralis
• Fossa iliaca (mediaal) • Facies art. fibulae
• Crista iliaca • Tuberositas tibiae (ventraal)
-> labium internum • Tuberculum van Gerdy (ventraal)
-> labium intermedia • Corpus tibiae
-> labium externum • Maleolus medialis
• Spina iliaca anterius superius • Facies art. maleoli medialis
• Spina iliaca anterius inferius • Facies art. inferior
• Spina iliaca posterius superius • Incisura fibularis
• Spina iliaca posterius inferius (lateraal) • Linea musculi solei (dorsaal)
• Facies auricularis ossis ilii (mediaal) • Margo interosseus
Os ischium Fibula
• facies art. capitis fibulae
• Incisura ischiadica minor
• Caput fibula
• Incisura ischiadica maior • Collum fibulae
• Spina ischiadica • Corpus fibulae
• Ramus ossis ischii • Maleolus lateralis
• Tuber ischiadicum • Facies art. maleoli lateralis
• Foramen obturatum • Margo interosseus
• Acetabulum Knie
• Facies lunata Patella
• Incisura acetabuli • basis patellae
• Limbus acetabuli • Apex patellae
• Fossa acetabuli • Facies art. patellae -> mediaal en lateraal deel
Os pubis
• tuberculum pubicum
• Pecten ossis pubis
• Ramus superior ossis pubis
• Ramus inferior ossis pubis
• Linea arcuata
• Facies symphysialis
• Eminentia iliopubica
Femur
• Caput femoris
• Fovea capitis femoris
• Collum femoris
• Trochanter major (ventraal)
• Trochanter minor
• Linea intertrochanterica (ventraal)
• Corpus femoris
• Linea supraepicondylaris lateralis
• Linea supraepicondylaris medialis
• Condyles lateralis femoris
• Condyles medialis femoris
• Epicondylus lateralis femoris
• Epicondylus medialis femoris
• facies patellaris (ventraal)
• Crista intertrochanterica (dorsaal)
• Linea pectinea (dorsaal)
• Tuberositas glutea (dorsaal)
• Linea aspera
-> labium lateralis linea aspera
-> labium medialis linea aspera
• tuberculum adductorius (mediaal) 4
Botten van het skelet Terminologie
Benoemde botten: 200 -> enkel, dubbel, meerdere Groepen
Onbenoemde: ossa sesamoidea • lange pijpbeenderen: femur
Indeling in segmenten: arm, been, romp, nek, schedel • Pneumatische: maxilla
• Korte pijpbeenderen: phalanges
Arm-BL ' ' • Platte beenderen: scapulA
• scapula - schouderblad (2)
• Clavicula - sleutelbeen (2) Structuur botten -> kan veranderen
• Humerus - bovenarm (2) • cellen
• Radius - spaakbeen (2) -> osteoblast
-> osteoclast
• Ulna - ellepijp (2) • vezels
• Carpus - handwortel (2X8) • Matrix
• Ossa metacarpalia - middenhandsbeentjes (2X5) * elasticiteit
• Phalanges - vingerkootjes (2x5) Functie
1) beschermend
ROMP en NEK -> schedel: hersenen
-> sternum + ribben: hart, long
- cervicale/nekwervels (7) -> wervelkolom: ruggenmerg
- thoracale/borstwervels (12) 2) ondersteunend -> spier, bloedvaten, ingewanden
- lumbale/lendenwervels (5) 3) vormgevend
• Sacrum - heiligbeen (1)
• Os coccygis - staartbeen (1)
• Sternum - borstbeen (1) Doorsnede bot
• Costae - ribben (2X12) 2 soorten beenweefsel
1) substantia compacta/corticalis
BEEN-OL 2) substantia spongeosa m
• Os coxae - heupbeen (2) -> trabeculae = beenplaatjes => tegen druk)trek krachten
• Femur - dijbeen (2)
Lang pijpbeenderen
• Patella - knieschijf (2) • diafyse/schacht
• Tibia - scheenbeen (2) -> sub comp
• Fibula - kuitbeen (2) -> sub spong
• Tarsus - voetwortel (2x7) Periosteum
7 => cavum medullare a -> dikker bij epifysen door
• Metatarsus - middenvoet (2x5) - metafyse
gewrichtkapsel
• Phalanges - teenkootjes (2x14)
• epifysen
-> sub comp
HOOFD - schedel -> sub spong
• mandibula - onderkaak (1) - kraakbenig epifysairschijf -> F: lengtetoename bot
• Os hyoideum - tongbeen (1) - hyalien kraakbeen (waar articuleert)
• Maxilla - bovenkaak (2)
• Os zygomaticum - jukbeen (2) Geboorte (rood, bloed)
Volwassen (geel)
• Os frontale - voorhoofdsbeen (1) -> enkel nog R bij schedel, femur, wervelk, humerus
• Os parietale - wandbeen (2)
• Os temporale - slaapbeen (2)
Ontwikkeling bot
• Os occipitale - achterhoofdbeen (1)
• membraneus/desmaal = bot uit reorganisatie bindweefsel: schedeldak
• Os nasale - neusbeen (2) • Enchondraal/chondraal = but uit reorganisatie kraakbeen epifysaire schijf: ledematen
• Vomer - ploegschaarbeen (1) * ossificatiezones/groeikernen thv epifysen
• Os sphenoidale - wiggebeen (1)
• Os ethmoidale - zeefbeen (1) Spatiale orientatie en bewegingsterminologie -> tov anatomische positie
• Os palatinium - verhemeltebeen (2) • frontaal/coronaal vlak: V/A
• Os lacrimale - traanbeen (2) • Sagittaal vlak: L/R
• Concha nasalis inferior - onderste neusschelp (2)
• Transversaal/axiaal: loodrecht lengteas
Beweging + mediaal-lateraal
• flexie-extensie + ventraal-dorsaal
-> plantair flexie-dorsiflexie (voet) -> palmair-volair (hand)
-> anteflexie-retroflexie (schouder en heup) -> plantair-dorsaal (voet)
-> lateroflexie (hals) + craniaal-caudaal
• Abductie-adductie + proximaal-distaal
• Endorotatie-exorotatie -> radiaal-ulnair (arm en hand)
-> inversie-eversie (voetzool) -> tibiaal-fibulair (kleine teen en grote teen)
-> pronatie-supinatie (duim en handpalm)
• Elevatie-detractie
Jacapula
1
• Retractie-protractie
• Mediorotatie-laterorotatie
,8
2
,Bovenlichaam Onderarm
Radius
Schouder • Caput radii
Scapula • Fovea capitis radii
• Margo medialis • Circumferentia capitis radii
• Margo lateralis • Collum radii
• Margo superior • Tuberositas radii (ventraal)
• Angulus inferior • Corpus radii
• Angulus superior • Margo interosseus (mediaal)
• Angulus acromia • Facies anterior (ventraal)
• Trigonum scapulae (dorsaal) • Margo anterior
• Spina scapulae (dorsaal) • Facies posterior
• Acromion • Margo posterior
• Processus coracoideus (ventraal) • Margo lateralis
• Incisura scapulae • Processus styloideus radii (lateraal)
• Fossa supraspinata • Facies art. carpea
• Fossa infraspinata • Incisura ulnaris
• Collum scapulae (dorsaal) • Tuberculum dorsale radii/Tuberculum van Lister (dorsaal)
• Fossa glenoidalis (lateraal)
• Tuberculum supraglenoidale Ulna
• Tuberculum infraglenoidale • Olecranon
• Fossa subscapularis (ventraal) • Incisura trochlearis (ventraal)
• facies costalis (ventraal) • Processus coronoideus (ventraal)
• Incisura radialis
Clavicula • Tuberositas ulnae
• extremitas acromialis (lateraal) • Margo interosseus (lateraal)
• Facies art. acromialis • Corpus ulnae
• extremitas sternalis (mediaal) • Margo posterior
• Facies art. sternalis • Facies anterior
• Corpus claviculae • Facies posterior
• Curvatura maior • Facies lateralis
• Curvatura minor • Caput ulnae
• Linea trapezoidea (caudaal) • Circumferentia capitis ulnae
• Tuberculum conoideum (caudaal) • Processus styloideus ulnae (dorsaal)
• Impressio ligamenta costoclavicularis (caudaal)
• Sulcus musculi subclavii (caudaal) Hand
Pols
Carpus
Hoofd
Arm Os occipitale
Bovenarm • os scaphoideum (distaal)
• protuberentia occipitalis externa
Humerus • Os lunatum
• Foramen magnum
• Caput humeri • Os triquetrum
• Collum anatomicum • Os pisiforme (mediaal)
Os parietale
• Collum chirurgicum • Os hamatum (mediaal)
Os temporale
• Tuberculum minus (ventraal) • Hamulus ossis hamati
• meatus acusticus
• Tuberculum majus • Os capitatum
• Processus mastoideus
• crista tuberculi minoris • Caput ossis capitatum
• Crista tuberculi majoris • Os trapezium
Os sphenoidale
• Sulcus intertubercularis (ventraal) • Os trapezoideum (distaal)
• ala maior
• Tuberositas deltoidei (ventraal) • Tuberositas ossis trapezii
• Ala minor
• Corpus humeri
• Margo lateralis Vingers
Os zygomaticum
• Margo medialis Ossa metacarpalia
Maxilla
• Crista supraepicondylaris lateralis • Basis
Mandibula
• Crista supraepicondylaris medialis • Corpus
• protuberentia mentalis
• Epicondylus medialis • Caput
• Epicondylus lateralis -> ossa sesamoidea (I)
Os frontale
• Condyles humeri medialis Os etmoidale
• Condyles humeri lateralis Phalanges
Os lacrimale
• Capitulum humeri (ventraal) -> proximalis
Os nasale
• Trochlea humeri -> media -> I niet
Vomer
• Fossa radialis (ventraal) -> distaal
Os pollicis Concha nasalis inferior
• Fossa coronoidea (ventraal) • basis Index Os palatinum
• Fossa olecrani (dorsaal) • Corpus
• Caput 3
• Sulcus nervi radialis (dorsaal)
• Sulcus nervi ulnaris (dorsaal) • Tuberositas
, Been
Bovenbeen Onderbeen
Os coxae Tibia
• Eminentia intercondylaris
• Tibia plateau
Os ilium
• Condylus medialis
• Ala ossis ilii • Condylus lateralis
• Fossa iliaca (mediaal) • Facies art. fibulae
• Crista iliaca • Tuberositas tibiae (ventraal)
-> labium internum • Tuberculum van Gerdy (ventraal)
-> labium intermedia • Corpus tibiae
-> labium externum • Maleolus medialis
• Spina iliaca anterius superius • Facies art. maleoli medialis
• Spina iliaca anterius inferius • Facies art. inferior
• Spina iliaca posterius superius • Incisura fibularis
• Spina iliaca posterius inferius (lateraal) • Linea musculi solei (dorsaal)
• Facies auricularis ossis ilii (mediaal) • Margo interosseus
Os ischium Fibula
• facies art. capitis fibulae
• Incisura ischiadica minor
• Caput fibula
• Incisura ischiadica maior • Collum fibulae
• Spina ischiadica • Corpus fibulae
• Ramus ossis ischii • Maleolus lateralis
• Tuber ischiadicum • Facies art. maleoli lateralis
• Foramen obturatum • Margo interosseus
• Acetabulum Knie
• Facies lunata Patella
• Incisura acetabuli • basis patellae
• Limbus acetabuli • Apex patellae
• Fossa acetabuli • Facies art. patellae -> mediaal en lateraal deel
Os pubis
• tuberculum pubicum
• Pecten ossis pubis
• Ramus superior ossis pubis
• Ramus inferior ossis pubis
• Linea arcuata
• Facies symphysialis
• Eminentia iliopubica
Femur
• Caput femoris
• Fovea capitis femoris
• Collum femoris
• Trochanter major (ventraal)
• Trochanter minor
• Linea intertrochanterica (ventraal)
• Corpus femoris
• Linea supraepicondylaris lateralis
• Linea supraepicondylaris medialis
• Condyles lateralis femoris
• Condyles medialis femoris
• Epicondylus lateralis femoris
• Epicondylus medialis femoris
• facies patellaris (ventraal)
• Crista intertrochanterica (dorsaal)
• Linea pectinea (dorsaal)
• Tuberositas glutea (dorsaal)
• Linea aspera
-> labium lateralis linea aspera
-> labium medialis linea aspera
• tuberculum adductorius (mediaal) 4
