Hoofdstuk 4
Lezen
Opdracht 1
1 verkeersboetes / een verkeersboete voor te hard rijden
2 Het is onzin om een straf te geven voor vier kilometer te hard rijden.
3 (1) Je bent geen groot gevaar voor andere snelweggebruikers met die vier kilometer
meer. (2) Je belast het milieu niet onverantwoord zwaar. (3) Je bent met die
overschrijding van vier kilometer geen tehardrijder die moet worden afgeremd.
4 Je moet toch ergens een grens trekken.
5 Dat is waar, maar het gaat erom wáár je die grens trekt. In ieder geval niet bij vier
kilometer.
Opdracht 2
1 het nationale schoolontbijt
2 Tekst 2:
emeritus (al. 3) – gepensioneerd; zijn ambt neergelegd hebbend
mineraal (al. 3) – natuurlijke delfstof die in kleine hoeveelheden voorkomt in ons
voedsel en die belangrijk is voor onze gezondheid
vezel (al. 3) – plantaardige of dierlijke stof in ons voedsel, die belangrijk is voor
een gezonde spijsvertering
van nature (al. 4) – van zichzelf, niet toegevoegd
Tekst 3:
calcium (al. 1) – een mineraal dat nodig is voor de opbouw en het onderhoud van
de botten en het gebit
remmen (al. 2) – tegenwerken; belemmeren
bevorderen (al. 2) – goed zijn voor
Tekst 4:
pessimistisch – somber; hier: negatief
Antwoorden bij tekst 2
3
Het nationale schoolontbijt is gezond.
A1 B1 C1 D1
A2 A3 A4 A5 B2 B3 C2 D2 D3
A1 Volkoren brood is gezond.
A2 In volkorenbrood zit jodium.
A3 In volkorenbrood zitten verschillende vitamines.
A4 In volkorenbrood zitten mineralen.
A5 In volkorenbrood zitten nuttige vezels.
B1 Halfvolle melk is gezond.
B2 In halfvolle melk zitten eiwitten.
B3 In halfvolle melk zit kalk.
C1 Appelstroop is gezond.
C2 In appelstroop zit ijzer.
D1 Halvarine is gezond.
D2 In halvarine zitten goede vetten.
D3 In halvarine zit extra vitamine D.
4 D een meervoudige onderschikkende argumentatie
,5 Nee, want er staat in alinea 2 dat het ontbijtpakket hagelslag bevat met minder suiker.
Antwoorden bij tekst 3
6 Maar appelstroop – en al helemaal gecombineerd met melk – is helemaal niet zo
gezond.
7 Maar
8 (1) Het gaat hier om non-heamijzer, dat voor je lichaam niet goed opneembaar is. (2)
De calcium uit de melk die de kinderen bij het schoolontbijt drinken, remt de opname
van ijzer.
9 Bovendien
10 Kinderen moeten bij een boterham met appelstroop verse sinaasappelsap in plaats
van melk drinken.
11 De vitamine C bevordert de opname van ijzer.
12 Katan vergeet te kijken naar het effect dat de producten op elkaar hebben.
Antwoorden bij tekst 4
13 Toch is 0,1 procent opname te pessimistisch: het is eerder een procent of vijf.
14 (1) Appelstroop wordt gemaakt van suikerbieten en appels, en appels bevatten
citroenzuur en appelzuur die de ijzeropname bevorderen. (2) De appelstroop van het
schoolontbijt bevat niet 0,9-4,7 mg, maar bijna 8 mg ijzer per 100 gram.
15 Daar komt bij
16 Uit twee boterhammen met deze appelstroop haal je dus meer ijzer dan uit
bijvoorbeeld een ons spinazie, zelfs als je melk bij het brood drinkt.
17 dus
Opdracht 3
1 de betuttelende maatregelen van de Nederlandse overheid met betrekking tot jongeren
2 C door in te spelen op de actualiteit
3 pleidooi (al. 1) – gesproken of geschreven tekst om iets of iemand te
verdedigen
watjes (al. 1) – slap persoon
behoeden (al. 2) – beschermen
betuttelen (al. 2) – op iemand blijven passen alsof diegene niet voor zichzelf
kan zorgen
rauw (al. 2) – ruw; grof
ontmoedigen (al. 2) – hier: afremmen; onaantrekkelijk maken
desalniettemin (al. 3) – toch; echter
rariteit (al. 4) – vreemd ding
posten (al. 4) – ergens op wacht staan
waken (al. 4) – oppassen; zorg hebben
zich een stuk in zijn kraag
drinken (al. 5) – dronken worden
pit (al. 6) – energie; karakter
aanzet (al. 6) – begin
zijn vingers branden (al. 7) – zichzelf schaden; door onvoorzichtigheid in moeilijkheden
komen
4 We kweken in Nederland steeds meer watjes.
5 De Nederlandse overheid probeert jongeren (met betuttelende maatregelen) voor ieder
risico te behoeden.
6 Nu kunnen jongeren zich – door risico’s te nemen en schade op te lopen – niet
ontwikkelen tot sterk personen.
7 Ze bevatten net zo veel cafeïne als een goede kop koffie.
8 ‘Daar moet je er als kind echter ongeveer honderd van drinken om eraan onderdoor te
gaan.’
9 echter
10 D Hij vindt dat de GGD-directeur vreselijk overdrijft.
, 11 (1) Als snackbars worden gesloten, gaan scholieren wel naar een supermarkt of een
bakker. (2) Scholieren moeten leren keuzes te maken en dat leer je niet door ze te
betuttelen. / Als die scholieren straks in de grotemensenwereld komen, waakt de
PvdA/overheid ook niet over hen.
12 Alcohol is simpelweg schadelijk – zeker voor jongeren.
13 De alcoholgrens van 16 jaar werkt nu ook al niet, want jeugdige comazuipers zijn
gemiddeld 15,3 jaar oud. Daarmee zijn de grootste alcoholmisbruikers dus jongeren die
nu ook al geen drank mogen kopen.
14 (1) Het is lekker. (2) Niet iedereen drinkt zich meteen een stuk in zijn kraag.
15 B met een conclusie (herhaling standpunt)
[ster] Opdracht 4
1 de monarchie
2 alinea 1
3 alinea 7
4 symboliseren (al. 2) – weergeven; vertegenwoordigen
continuïteit (al. 2) – voortbestaan; voortgang
globalisering (al. 2) – proces dat alles wereldwijd wordt; mondialisering
integratie (al. 2) – opgaan in een groter geheel
imago (al. 2) – beeld dat mensen van iets of iemand hebben; image
concept (al. 4) – begrip; idee; denkbeeld
arbitrair (al. 4) – hier: betwistbaar; ongefundeerd
constitutioneel (al. 5) – grondwettelijk; in overeenstemming met de grondwet
legitimatie (al. 5) – wettigheid; echtheid
een doorn in het oog (al. 6) – een aanleiding tot ergernis
representatief (al. 7) – vertegenwoordigend
5
Standpunt:
De monarchie is de beste staatsvorm die we ons kunnen wensen.
Argument 1:
Een monarchie symboliseert de nationale continuïteit veel beter dan een republiek.
Argument 2:
Het hoofd van een monarchie – de koning – staat buiten de politieke strijd, waardoor de
eenheid van het land beter gesymboliseerd wordt.
Argument 3:
Het imago van een koning wordt niet door de (slechte) uitstraling van de politiek
aangetast.
Argument 4:
Een koning maakt buiten de landsgrenzen aanzienlijk meer indruk dan een tijdelijke,
gekozen president.
Tegenargument 1:
Een monarchie (koningshuis) is duur.
Weerlegging:
Bij staatsbezoeken wordt veel geld terugverdiend, doordat de koning de weg
vrijmaakt voor het bedrijfsleven.
Tegenargument 2:
Een monarchie is ouderwets.
Weerlegging:
Een republiek komt al voor in de oudheid, terwijl in Europa centraal geleide
monarchieën pas in de 15 eeuw ontstonden.
Tegenargument 3:
Een monarchie is ondemocratisch.
Weerlegging:
De monarchie kan afgeschaft worden als de bevolking dat wil.
Lezen
Opdracht 1
1 verkeersboetes / een verkeersboete voor te hard rijden
2 Het is onzin om een straf te geven voor vier kilometer te hard rijden.
3 (1) Je bent geen groot gevaar voor andere snelweggebruikers met die vier kilometer
meer. (2) Je belast het milieu niet onverantwoord zwaar. (3) Je bent met die
overschrijding van vier kilometer geen tehardrijder die moet worden afgeremd.
4 Je moet toch ergens een grens trekken.
5 Dat is waar, maar het gaat erom wáár je die grens trekt. In ieder geval niet bij vier
kilometer.
Opdracht 2
1 het nationale schoolontbijt
2 Tekst 2:
emeritus (al. 3) – gepensioneerd; zijn ambt neergelegd hebbend
mineraal (al. 3) – natuurlijke delfstof die in kleine hoeveelheden voorkomt in ons
voedsel en die belangrijk is voor onze gezondheid
vezel (al. 3) – plantaardige of dierlijke stof in ons voedsel, die belangrijk is voor
een gezonde spijsvertering
van nature (al. 4) – van zichzelf, niet toegevoegd
Tekst 3:
calcium (al. 1) – een mineraal dat nodig is voor de opbouw en het onderhoud van
de botten en het gebit
remmen (al. 2) – tegenwerken; belemmeren
bevorderen (al. 2) – goed zijn voor
Tekst 4:
pessimistisch – somber; hier: negatief
Antwoorden bij tekst 2
3
Het nationale schoolontbijt is gezond.
A1 B1 C1 D1
A2 A3 A4 A5 B2 B3 C2 D2 D3
A1 Volkoren brood is gezond.
A2 In volkorenbrood zit jodium.
A3 In volkorenbrood zitten verschillende vitamines.
A4 In volkorenbrood zitten mineralen.
A5 In volkorenbrood zitten nuttige vezels.
B1 Halfvolle melk is gezond.
B2 In halfvolle melk zitten eiwitten.
B3 In halfvolle melk zit kalk.
C1 Appelstroop is gezond.
C2 In appelstroop zit ijzer.
D1 Halvarine is gezond.
D2 In halvarine zitten goede vetten.
D3 In halvarine zit extra vitamine D.
4 D een meervoudige onderschikkende argumentatie
,5 Nee, want er staat in alinea 2 dat het ontbijtpakket hagelslag bevat met minder suiker.
Antwoorden bij tekst 3
6 Maar appelstroop – en al helemaal gecombineerd met melk – is helemaal niet zo
gezond.
7 Maar
8 (1) Het gaat hier om non-heamijzer, dat voor je lichaam niet goed opneembaar is. (2)
De calcium uit de melk die de kinderen bij het schoolontbijt drinken, remt de opname
van ijzer.
9 Bovendien
10 Kinderen moeten bij een boterham met appelstroop verse sinaasappelsap in plaats
van melk drinken.
11 De vitamine C bevordert de opname van ijzer.
12 Katan vergeet te kijken naar het effect dat de producten op elkaar hebben.
Antwoorden bij tekst 4
13 Toch is 0,1 procent opname te pessimistisch: het is eerder een procent of vijf.
14 (1) Appelstroop wordt gemaakt van suikerbieten en appels, en appels bevatten
citroenzuur en appelzuur die de ijzeropname bevorderen. (2) De appelstroop van het
schoolontbijt bevat niet 0,9-4,7 mg, maar bijna 8 mg ijzer per 100 gram.
15 Daar komt bij
16 Uit twee boterhammen met deze appelstroop haal je dus meer ijzer dan uit
bijvoorbeeld een ons spinazie, zelfs als je melk bij het brood drinkt.
17 dus
Opdracht 3
1 de betuttelende maatregelen van de Nederlandse overheid met betrekking tot jongeren
2 C door in te spelen op de actualiteit
3 pleidooi (al. 1) – gesproken of geschreven tekst om iets of iemand te
verdedigen
watjes (al. 1) – slap persoon
behoeden (al. 2) – beschermen
betuttelen (al. 2) – op iemand blijven passen alsof diegene niet voor zichzelf
kan zorgen
rauw (al. 2) – ruw; grof
ontmoedigen (al. 2) – hier: afremmen; onaantrekkelijk maken
desalniettemin (al. 3) – toch; echter
rariteit (al. 4) – vreemd ding
posten (al. 4) – ergens op wacht staan
waken (al. 4) – oppassen; zorg hebben
zich een stuk in zijn kraag
drinken (al. 5) – dronken worden
pit (al. 6) – energie; karakter
aanzet (al. 6) – begin
zijn vingers branden (al. 7) – zichzelf schaden; door onvoorzichtigheid in moeilijkheden
komen
4 We kweken in Nederland steeds meer watjes.
5 De Nederlandse overheid probeert jongeren (met betuttelende maatregelen) voor ieder
risico te behoeden.
6 Nu kunnen jongeren zich – door risico’s te nemen en schade op te lopen – niet
ontwikkelen tot sterk personen.
7 Ze bevatten net zo veel cafeïne als een goede kop koffie.
8 ‘Daar moet je er als kind echter ongeveer honderd van drinken om eraan onderdoor te
gaan.’
9 echter
10 D Hij vindt dat de GGD-directeur vreselijk overdrijft.
, 11 (1) Als snackbars worden gesloten, gaan scholieren wel naar een supermarkt of een
bakker. (2) Scholieren moeten leren keuzes te maken en dat leer je niet door ze te
betuttelen. / Als die scholieren straks in de grotemensenwereld komen, waakt de
PvdA/overheid ook niet over hen.
12 Alcohol is simpelweg schadelijk – zeker voor jongeren.
13 De alcoholgrens van 16 jaar werkt nu ook al niet, want jeugdige comazuipers zijn
gemiddeld 15,3 jaar oud. Daarmee zijn de grootste alcoholmisbruikers dus jongeren die
nu ook al geen drank mogen kopen.
14 (1) Het is lekker. (2) Niet iedereen drinkt zich meteen een stuk in zijn kraag.
15 B met een conclusie (herhaling standpunt)
[ster] Opdracht 4
1 de monarchie
2 alinea 1
3 alinea 7
4 symboliseren (al. 2) – weergeven; vertegenwoordigen
continuïteit (al. 2) – voortbestaan; voortgang
globalisering (al. 2) – proces dat alles wereldwijd wordt; mondialisering
integratie (al. 2) – opgaan in een groter geheel
imago (al. 2) – beeld dat mensen van iets of iemand hebben; image
concept (al. 4) – begrip; idee; denkbeeld
arbitrair (al. 4) – hier: betwistbaar; ongefundeerd
constitutioneel (al. 5) – grondwettelijk; in overeenstemming met de grondwet
legitimatie (al. 5) – wettigheid; echtheid
een doorn in het oog (al. 6) – een aanleiding tot ergernis
representatief (al. 7) – vertegenwoordigend
5
Standpunt:
De monarchie is de beste staatsvorm die we ons kunnen wensen.
Argument 1:
Een monarchie symboliseert de nationale continuïteit veel beter dan een republiek.
Argument 2:
Het hoofd van een monarchie – de koning – staat buiten de politieke strijd, waardoor de
eenheid van het land beter gesymboliseerd wordt.
Argument 3:
Het imago van een koning wordt niet door de (slechte) uitstraling van de politiek
aangetast.
Argument 4:
Een koning maakt buiten de landsgrenzen aanzienlijk meer indruk dan een tijdelijke,
gekozen president.
Tegenargument 1:
Een monarchie (koningshuis) is duur.
Weerlegging:
Bij staatsbezoeken wordt veel geld terugverdiend, doordat de koning de weg
vrijmaakt voor het bedrijfsleven.
Tegenargument 2:
Een monarchie is ouderwets.
Weerlegging:
Een republiek komt al voor in de oudheid, terwijl in Europa centraal geleide
monarchieën pas in de 15 eeuw ontstonden.
Tegenargument 3:
Een monarchie is ondemocratisch.
Weerlegging:
De monarchie kan afgeschaft worden als de bevolking dat wil.
