Hoofdstuk 1: Boekhouden, definitie en situering
Boekhouden is een proces van meten, registreren verwerken van economische transacties van een
onderneming en het samenvatten ervan tot financiële informatie. Het is nuttig voor:
Interne beslissingsnemers: bedrijfsleiders, management…
Externe beslissingsnemers: aandeelhouders, overheid, klanten…
Doel = informatie verstrekken over de 3 bedrijfscycli (operationele, investerings- en
financiceringscyclus)
‘Management accounting’ = ‘beleidsboekhouden’ = informatie voor interne beslissingsnemers
‘Financial accounting’ = ‘financieel boekhouden’ = informatie voor externe beslissingsnemers
Verschillen beleidsboekhouden en financieel boekhouden:
Beleidsboekhouden Financieel boekhouden
Doelgroep Intern gebruik Extern gebruik
Algemeen kader Minder beperkingen, want dit Beperktere beslissingsvrijheid
is toch alleen maar voor intern
gebruik
Tijdskader Kan vaak gerapporteerd Per kwartaal/ 6 maanden/ jaar
worden
Gedetailleerde rapporten Samenvattende rapporten
Financiële en niet-financiële Moet overeenstemmen met
informatie de algemeen aanvaarde
boekhoudprincipes en het
boekhoudrecht (G.A.A.P.)
Generally Accepted Accounting Principles (G.A.A.P.): de algemeen aanvaarde regels, gewoontes en
procedures die gebruikt worden bij het opstellen van jaarrekeningen
->Er bestaan nog verschillende nationale boekhoudwetgevingen
Boekhoudprincipes
->Niet precies, en de concrete uitwerking ervan heeft geleid tot verschillende boekhoudstandaarden
in andere landen
Boekhoudprincipes met betrekking tot de fundamenten Boekhoudprincipes met betrekking tot de
van boekhouding waarderingsregels
1 Boekhoudkundige entiteit: gegevens moeten beperkt blijven Geldswaarde-uitdrukking: gegevens moeten in
tot de activiteiten van de organisatie zelf -> zaaktheorie!! monetaire termen worden uitgedrukt in het
Werk en privé apart boekhoudsysteem
2 Periodiciteit: ropporten moeten worden opgemaakt op Historische kost: financiële gegevens moeten
vaste tijdstippen over een even lange periode geregistreerd worden aan hun AW
3 Continuïteit (going concern): bij het opstellen van Realisatie: opbrengsten worden in de boekhouding
rekeningen wordt er vanuit gegaan dat de onderneming geregistreerd wanneer het goed geleverd is
minstens het komende boekjaar blijft bestaan
4 Kwantitatief: alle gegevens moeten op objectieve wijze Overeenstemmingsprincipe (matching): er moet
kwantificeerbaar zijn overeenstemming zijn tussen de aan de periode
toegerekende opbrengsten en de kosten
5 Getrouw beeld: jaarrekening dient getrouw beeld te geven Materialiteit: boekhouding moet in verhouding met
van het vermogen, de financiële positie en het resultaat van de onderneming zijn
,de onderneming
Voorzichtigheid: niet onder- en overschatten
Consistentie: altijd dezelfde regels hanteren
Volledigheid: compenseren mag niet!! alle transacties
registreren
Objectiviteit: alles moet bewezen worden
De jaarrekening wordt gecontroleerd door een externe partij. De auditor moet onafhankelijk zijn van
de onderneming
Hoofdstuk 2: Basisaspecten: dubbel boekhouden, balans en resultatenrekening
Jaarrekening = Balans + resultatenrekening + toelichting
->Moet binnen de 6 maanden intern nagekeken worden en moet dan binnen de maand
worden goedgekeurd door de bank
Cash-based accounting = Cameralistisch/ kasboekhouden: altijd als er geld binnen/buiten gaat
Accural-based accounting = enkel/dubbel boekhouden: transactie gebasseerd
Dual effect principle: waar gaat het geld naartoe en van waar komt het vandaan? ->per boeking voor
hetzelfde bedrag debiteren en crediteren
1. Balans
De financiële toestand van de onderneming op een bepaald tijdstip
Is een momentopname!!!
a. Activa = bezittingen = de aanwendingen van de middelen
i. Vaste activa -> Materiaal (tastbaar) of immaterieel (niet tastbaar)
ii. Vlottende activa ->Vreemd vermogen (korte + lange termijnschulden) en
eigen vermogen
b. Passiva = schulden = de oorsprong/ bron van de middelen = S e + Sd
!!!ACTIVA = PASSIVA -> Vaste activa + Vlottende activa = Eigen vermogen + Vreemd vermogen
Activazijde is geordend volgens liquiditeitsgraad, de passivazijde volgens opvraagbaarheid
ACTIVA PASSIVA
Oprichtingskosten Kapitaal
Immateriële vaste activa Uitgiftepremies
Materiële vaste activa Herwaarderingsmeerwaarden
Financiële vaste activa Reserves
Vorderingen op meer dan 1 jaar Overgedragen winst
Voorraden Kapitaalsubsidies
Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Voorschot van de vennoten op de…
Geldbeleggingen Voorzieningen en uitgestelde belasting
Liquide middelen Schulden op meer dan 1 jaar
Overlopende rekeningen Schulden op ten hoogste 1 jaar
Overlopende rekeningen
Beginbalans = de oprichtingsbalans voor een nieuwe onderneming OF de eindbalans van vorig
boekjaar
,Iedere transactie heeft een dubbel effect op de balans!!
Mutaties in activa (-B en +B)
Mutatie is passiva (-S en +S)
Stijging van activa, stijging van passiva
Daling van activa, daling van passiva
2. De resultatenrekening
Duidt de nettovermogenswijziging over een bepaalde periode aan -> het resultaat is het gevolg van
opbrengsten en kosten die worden gerealiseerd en leiden tot een vermogenswijziging
Vanaf wanneer er kosten/opbrengsten zijn gemaakt
Bedrijfsopbrengsten
-Bedrijfskosten
Bedrijfsresultaat
+Financiële opbrengsten
-Financiële kosten
Winst (verlies) van het boekjaar voor belastingen
-Belastingen op het resultaat
Winst/ verlies van het boekjaar
Hoofdstuk 3: Het boeken van transacties in het journaal en het grootboek
Transacties die zich voordoen in een bedrijf kunnen worden opgedeeld in 3 types:
Operationele cyclus: betrekking op dagelijkse activiteiten
Financiële cyclus: betrekking op alle verrichtingen die te maken hebben met de financieren
van de onderneming en haar activa
Investeringscyclus: betrekking op investeringen
Rekeningenstelsel = de verzameling van alle rekeningen die in een onderneming gebruikt kunnen
worden
Balansrekeningen: 1-5 in het MAR, resultatenrekeningen: 6 en 7 in het MAR
1. Rekeningen: chronologische cijferevolutie: duid grootte en wijzigingen aan
2. Grootboek: geeft een overzicht van alle verrichtingen per rekening
, 3. Journaal/ dagboek: geeft de chronologische volgorde van de verrichtingen weer
Nr. Rekeningnummer Omschrijving (+datum) Debet Credit
0 5500 Kredietinstellingen R/C 60.000
100 @Kapitaal 60.000
Regels voor het debiteren en crediteren van individuele rekeningen:
↑ ↓
Activa Debiteren Crediteren
Kosten Debiteren Crediteren
Passiva Crediteren Debiteren
Opbrengsten Crediteren Debiteren
Het boeken van transacties uit de operationele cyclus
Betaling van huur gebouwen -> diensten en diverse goederen & kredietinstellingen
Betaling reclame kosten -> diensten en diverse goederen (+terugvorderb. btw) & kredietinstellingen
Opbrengst door leveren van een dienst -> verkopen en dienstprestaties (+verschuldige btw) &
kredietinstellingen
Betaling lonen -> bezoldigingen & kredietinstellingen
Afsluiting verzekeringspolis -> diensten en diverse goederen & kredietinstellingen
Ontvangst factuur voor elektriciteit -> diensten en diverse goederen (+ terugvb. Btw) & leveranciers
Ontvangst geld voor geleverde diensten -> kredietinstellingen & handelsdebiteuren
!!!Onderneming betaalt direct: Kredietinstellingen
!!!Onderneming betaalt op krediet: Leveranciers
Het boeken van transacties uit de investeringscyclus
Aankoop kantoormeubilair op krediet -> andere diverse schulden (niet op leveranciers omdat ze niets
met operationele activiteiten te maken heeft) & Meubilair en rollend materieel & terugvorderb. Btw
Aankoop meubilair (helft op krediet, helft contant) -> andere diverse schulden & meubilair en rollend
materieel & terugvorderb. Btw & kredietinstellingen
Betaling aankoop kantoormeubilair -> andere diverse schulden & kredietinstellingen
Aankoop van een financieel vast activum (aandelen in andere bedrijf) -> deelnemen in verbonden
ondernemingen & kredietinstellingen
!!!Onderneming betaalt direct: Kredietinstellingen
!!!Onderneming betaalt op krediet: Andere diverse schulden
Het boeken van transacties uit de financieringscyclus
Boekhouden is een proces van meten, registreren verwerken van economische transacties van een
onderneming en het samenvatten ervan tot financiële informatie. Het is nuttig voor:
Interne beslissingsnemers: bedrijfsleiders, management…
Externe beslissingsnemers: aandeelhouders, overheid, klanten…
Doel = informatie verstrekken over de 3 bedrijfscycli (operationele, investerings- en
financiceringscyclus)
‘Management accounting’ = ‘beleidsboekhouden’ = informatie voor interne beslissingsnemers
‘Financial accounting’ = ‘financieel boekhouden’ = informatie voor externe beslissingsnemers
Verschillen beleidsboekhouden en financieel boekhouden:
Beleidsboekhouden Financieel boekhouden
Doelgroep Intern gebruik Extern gebruik
Algemeen kader Minder beperkingen, want dit Beperktere beslissingsvrijheid
is toch alleen maar voor intern
gebruik
Tijdskader Kan vaak gerapporteerd Per kwartaal/ 6 maanden/ jaar
worden
Gedetailleerde rapporten Samenvattende rapporten
Financiële en niet-financiële Moet overeenstemmen met
informatie de algemeen aanvaarde
boekhoudprincipes en het
boekhoudrecht (G.A.A.P.)
Generally Accepted Accounting Principles (G.A.A.P.): de algemeen aanvaarde regels, gewoontes en
procedures die gebruikt worden bij het opstellen van jaarrekeningen
->Er bestaan nog verschillende nationale boekhoudwetgevingen
Boekhoudprincipes
->Niet precies, en de concrete uitwerking ervan heeft geleid tot verschillende boekhoudstandaarden
in andere landen
Boekhoudprincipes met betrekking tot de fundamenten Boekhoudprincipes met betrekking tot de
van boekhouding waarderingsregels
1 Boekhoudkundige entiteit: gegevens moeten beperkt blijven Geldswaarde-uitdrukking: gegevens moeten in
tot de activiteiten van de organisatie zelf -> zaaktheorie!! monetaire termen worden uitgedrukt in het
Werk en privé apart boekhoudsysteem
2 Periodiciteit: ropporten moeten worden opgemaakt op Historische kost: financiële gegevens moeten
vaste tijdstippen over een even lange periode geregistreerd worden aan hun AW
3 Continuïteit (going concern): bij het opstellen van Realisatie: opbrengsten worden in de boekhouding
rekeningen wordt er vanuit gegaan dat de onderneming geregistreerd wanneer het goed geleverd is
minstens het komende boekjaar blijft bestaan
4 Kwantitatief: alle gegevens moeten op objectieve wijze Overeenstemmingsprincipe (matching): er moet
kwantificeerbaar zijn overeenstemming zijn tussen de aan de periode
toegerekende opbrengsten en de kosten
5 Getrouw beeld: jaarrekening dient getrouw beeld te geven Materialiteit: boekhouding moet in verhouding met
van het vermogen, de financiële positie en het resultaat van de onderneming zijn
,de onderneming
Voorzichtigheid: niet onder- en overschatten
Consistentie: altijd dezelfde regels hanteren
Volledigheid: compenseren mag niet!! alle transacties
registreren
Objectiviteit: alles moet bewezen worden
De jaarrekening wordt gecontroleerd door een externe partij. De auditor moet onafhankelijk zijn van
de onderneming
Hoofdstuk 2: Basisaspecten: dubbel boekhouden, balans en resultatenrekening
Jaarrekening = Balans + resultatenrekening + toelichting
->Moet binnen de 6 maanden intern nagekeken worden en moet dan binnen de maand
worden goedgekeurd door de bank
Cash-based accounting = Cameralistisch/ kasboekhouden: altijd als er geld binnen/buiten gaat
Accural-based accounting = enkel/dubbel boekhouden: transactie gebasseerd
Dual effect principle: waar gaat het geld naartoe en van waar komt het vandaan? ->per boeking voor
hetzelfde bedrag debiteren en crediteren
1. Balans
De financiële toestand van de onderneming op een bepaald tijdstip
Is een momentopname!!!
a. Activa = bezittingen = de aanwendingen van de middelen
i. Vaste activa -> Materiaal (tastbaar) of immaterieel (niet tastbaar)
ii. Vlottende activa ->Vreemd vermogen (korte + lange termijnschulden) en
eigen vermogen
b. Passiva = schulden = de oorsprong/ bron van de middelen = S e + Sd
!!!ACTIVA = PASSIVA -> Vaste activa + Vlottende activa = Eigen vermogen + Vreemd vermogen
Activazijde is geordend volgens liquiditeitsgraad, de passivazijde volgens opvraagbaarheid
ACTIVA PASSIVA
Oprichtingskosten Kapitaal
Immateriële vaste activa Uitgiftepremies
Materiële vaste activa Herwaarderingsmeerwaarden
Financiële vaste activa Reserves
Vorderingen op meer dan 1 jaar Overgedragen winst
Voorraden Kapitaalsubsidies
Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Voorschot van de vennoten op de…
Geldbeleggingen Voorzieningen en uitgestelde belasting
Liquide middelen Schulden op meer dan 1 jaar
Overlopende rekeningen Schulden op ten hoogste 1 jaar
Overlopende rekeningen
Beginbalans = de oprichtingsbalans voor een nieuwe onderneming OF de eindbalans van vorig
boekjaar
,Iedere transactie heeft een dubbel effect op de balans!!
Mutaties in activa (-B en +B)
Mutatie is passiva (-S en +S)
Stijging van activa, stijging van passiva
Daling van activa, daling van passiva
2. De resultatenrekening
Duidt de nettovermogenswijziging over een bepaalde periode aan -> het resultaat is het gevolg van
opbrengsten en kosten die worden gerealiseerd en leiden tot een vermogenswijziging
Vanaf wanneer er kosten/opbrengsten zijn gemaakt
Bedrijfsopbrengsten
-Bedrijfskosten
Bedrijfsresultaat
+Financiële opbrengsten
-Financiële kosten
Winst (verlies) van het boekjaar voor belastingen
-Belastingen op het resultaat
Winst/ verlies van het boekjaar
Hoofdstuk 3: Het boeken van transacties in het journaal en het grootboek
Transacties die zich voordoen in een bedrijf kunnen worden opgedeeld in 3 types:
Operationele cyclus: betrekking op dagelijkse activiteiten
Financiële cyclus: betrekking op alle verrichtingen die te maken hebben met de financieren
van de onderneming en haar activa
Investeringscyclus: betrekking op investeringen
Rekeningenstelsel = de verzameling van alle rekeningen die in een onderneming gebruikt kunnen
worden
Balansrekeningen: 1-5 in het MAR, resultatenrekeningen: 6 en 7 in het MAR
1. Rekeningen: chronologische cijferevolutie: duid grootte en wijzigingen aan
2. Grootboek: geeft een overzicht van alle verrichtingen per rekening
, 3. Journaal/ dagboek: geeft de chronologische volgorde van de verrichtingen weer
Nr. Rekeningnummer Omschrijving (+datum) Debet Credit
0 5500 Kredietinstellingen R/C 60.000
100 @Kapitaal 60.000
Regels voor het debiteren en crediteren van individuele rekeningen:
↑ ↓
Activa Debiteren Crediteren
Kosten Debiteren Crediteren
Passiva Crediteren Debiteren
Opbrengsten Crediteren Debiteren
Het boeken van transacties uit de operationele cyclus
Betaling van huur gebouwen -> diensten en diverse goederen & kredietinstellingen
Betaling reclame kosten -> diensten en diverse goederen (+terugvorderb. btw) & kredietinstellingen
Opbrengst door leveren van een dienst -> verkopen en dienstprestaties (+verschuldige btw) &
kredietinstellingen
Betaling lonen -> bezoldigingen & kredietinstellingen
Afsluiting verzekeringspolis -> diensten en diverse goederen & kredietinstellingen
Ontvangst factuur voor elektriciteit -> diensten en diverse goederen (+ terugvb. Btw) & leveranciers
Ontvangst geld voor geleverde diensten -> kredietinstellingen & handelsdebiteuren
!!!Onderneming betaalt direct: Kredietinstellingen
!!!Onderneming betaalt op krediet: Leveranciers
Het boeken van transacties uit de investeringscyclus
Aankoop kantoormeubilair op krediet -> andere diverse schulden (niet op leveranciers omdat ze niets
met operationele activiteiten te maken heeft) & Meubilair en rollend materieel & terugvorderb. Btw
Aankoop meubilair (helft op krediet, helft contant) -> andere diverse schulden & meubilair en rollend
materieel & terugvorderb. Btw & kredietinstellingen
Betaling aankoop kantoormeubilair -> andere diverse schulden & kredietinstellingen
Aankoop van een financieel vast activum (aandelen in andere bedrijf) -> deelnemen in verbonden
ondernemingen & kredietinstellingen
!!!Onderneming betaalt direct: Kredietinstellingen
!!!Onderneming betaalt op krediet: Andere diverse schulden
Het boeken van transacties uit de financieringscyclus
