Maud Lequeue 2019 -2020
Hoofdstuk k
Cognitieve ontwikkeling
Eerste gedeelte is theoretisch (niet in boek), tweede gedeelte gaat over onderzoek
Jean Piaget (1896- 1980) – Zwitserland
Biografie (kort)
¨ Belangrijk figuur in de cognitieve ontwikkelingspychologie
à Nog steeds invloed op het onderwijs!
¨ Haalt een doctoraat in 1918 in de biologische wetenschap
¨ Studeerde in Sorbonne (fr.): filosofie en psychologie
à Heeft in Frankijk ook contact met Simon en Binet
Þ Belangrijk persoon in het ontstaan van het intelligentieonderzoek
¨ Hij sticht een instituut “J.J. Rousseau” in Genève
¨ Hij was zeer productief
à Zijn hoofdwerken:
Þ La naissance de l’intelligence chez l’enfant (1936)
Þ La psychologie de l’intelligence (1947)
Þ Flavell, J.H. (1963). The developmental psychology of Jean Piaget. New York. Van
Nostrand.
à Door dit laatste boek is zijn theorie internationaal bekend geraakt
Basisprincipes en uitgangpunten
Overzicht theoretisch stuk:
1. Ontwikkelingspsychologie en genetische epistemologie
2. Doelstelling: kwalitatieve ontwikkeling van cognitieve structuren
w Cognitieve structuren
w Ontwikkeling door stadia heen
3. Onderzoeksstrategie en theorieconstructie
w De klinische en ideografische methode
w Van deductie naar empirische toetsing
4. Holistisch-organismisch wereldbeeld
5. Het functioneren van de cognitie: assimilatie en accommodatie
6. Ontwikkelingsverloop en overgangsmechanismen: het equilibratiemodel
7. Ontwikkelingsdeterminanten
8. Motivatie van gedrag
Ontwikkelingspsychologie en genetische epistemologie
Epistemologie of kennisleer (begrip van Piaget zelf)
Relatie tussen kennend subject en gekende wereld (hoe komen we tot kennis?)
Centrale vraag: hoe komen we tot betrouwbare kennis/ waarheid?
¨ Interactionisme:
= Tussenpositie empirisme en rationalisme
à Empiristen:
= Via waarneming komen we tot kennis → nadruk leggen op object
Þ “Wat we zien is wat we weten” (vanuit object)
82
, Maud Lequeue 2019 -2020
à Rationalisten (Kant):
= via nadenken komen we tot kennis → nadruk leggen op subject
Þ “Kennis is het gevolg van verstandstructuren”
¨ Piaget noemt zichzelf een dynamisch kantiaan (verwijzend naar Kant):
Ñ Kant:
Ú Kind leert eigenschappen van de omgeving niet uit het object zelf (empirisme), maar uit een
object zoals hij/zij het ervaart (rationalisme, subject), gebruikt makend van aangeboren
verstandstructuren40 die dienen als referentiekader om binnenkomende informatie te
plaatsen.
Ú Volgens Piaget gaat het niet om aangeboren verstandstructuren, maar om schema’s die
langzaam tot stand komen tijdens de ontwikkeling, in interactie met de omgeving.
Þ Omgeving wordt pas eigen gemaakt indien we ze handelend omvormen: handelen/actie
is heel belangrijk.
Ú Denken ontwikkelt zich uit waarneming en sensomotorisch handelen
Genetische epistemologie
Wereld pas begrijpen als we naar ontwikkeling ervan gaan kijken (“hoe komt kennis tot stand?”)
Studie van groei naar deze kennis
¨ Kennisgroei ging hij onderzoeken in de historische ontwikkeling en ontogenetische41 ontwikkeling
2 soorten:
à Historische ontwikkeling
Þ Groei van kennis in verschillende wetenschappen
à Ontogenetische ontwikkeling
Þ Wording van het individu”
Þ Kwalitatieve groei van cognitieve structuren en fundamentele concepten zoals
àKlasse, relatie, volgorde, getal, ruimte, tijd snelheid
à verwanten met wiskundige en fysische concepten!
Doelstelling: kwalitatieve ontwikkeling van cognitieve structuren
Cognitieve structuren
Drie hoofdaspecten van cognitie: inhoud, functie en structuur (3 manieren om cognitie te
benaderen)
¨ Inhoud:
à Kijken naar uiterlijk waarneembare gedragingen
à Ruwe ongeïnterpreteerde gedragsgegevens (wat je waarneemt, wat je ziet)
à Evolueren doorheen ontwikkeling (adolescent denkt anders dan kind van 2 jaar)
¨ Functie:
à Manier waarop organisme cognitieve processen uitvoert (meer gaan kijken naar hoe die
dingen verlopen)
à Je kan zeggen de functie in actie
40
Gedachtengang dat mensen geboren zijn met verstandstructuren
(niet aangeleerd, worden we mee geboren)
Dankzij de verstandstructuren kan je denken in oorzaak en gevolg, kunnen we kennis vergaren.
41
Studie ontwikkeling van individu, onto’s = het wezen= het kind
83
Hoofdstuk k
Cognitieve ontwikkeling
Eerste gedeelte is theoretisch (niet in boek), tweede gedeelte gaat over onderzoek
Jean Piaget (1896- 1980) – Zwitserland
Biografie (kort)
¨ Belangrijk figuur in de cognitieve ontwikkelingspychologie
à Nog steeds invloed op het onderwijs!
¨ Haalt een doctoraat in 1918 in de biologische wetenschap
¨ Studeerde in Sorbonne (fr.): filosofie en psychologie
à Heeft in Frankijk ook contact met Simon en Binet
Þ Belangrijk persoon in het ontstaan van het intelligentieonderzoek
¨ Hij sticht een instituut “J.J. Rousseau” in Genève
¨ Hij was zeer productief
à Zijn hoofdwerken:
Þ La naissance de l’intelligence chez l’enfant (1936)
Þ La psychologie de l’intelligence (1947)
Þ Flavell, J.H. (1963). The developmental psychology of Jean Piaget. New York. Van
Nostrand.
à Door dit laatste boek is zijn theorie internationaal bekend geraakt
Basisprincipes en uitgangpunten
Overzicht theoretisch stuk:
1. Ontwikkelingspsychologie en genetische epistemologie
2. Doelstelling: kwalitatieve ontwikkeling van cognitieve structuren
w Cognitieve structuren
w Ontwikkeling door stadia heen
3. Onderzoeksstrategie en theorieconstructie
w De klinische en ideografische methode
w Van deductie naar empirische toetsing
4. Holistisch-organismisch wereldbeeld
5. Het functioneren van de cognitie: assimilatie en accommodatie
6. Ontwikkelingsverloop en overgangsmechanismen: het equilibratiemodel
7. Ontwikkelingsdeterminanten
8. Motivatie van gedrag
Ontwikkelingspsychologie en genetische epistemologie
Epistemologie of kennisleer (begrip van Piaget zelf)
Relatie tussen kennend subject en gekende wereld (hoe komen we tot kennis?)
Centrale vraag: hoe komen we tot betrouwbare kennis/ waarheid?
¨ Interactionisme:
= Tussenpositie empirisme en rationalisme
à Empiristen:
= Via waarneming komen we tot kennis → nadruk leggen op object
Þ “Wat we zien is wat we weten” (vanuit object)
82
, Maud Lequeue 2019 -2020
à Rationalisten (Kant):
= via nadenken komen we tot kennis → nadruk leggen op subject
Þ “Kennis is het gevolg van verstandstructuren”
¨ Piaget noemt zichzelf een dynamisch kantiaan (verwijzend naar Kant):
Ñ Kant:
Ú Kind leert eigenschappen van de omgeving niet uit het object zelf (empirisme), maar uit een
object zoals hij/zij het ervaart (rationalisme, subject), gebruikt makend van aangeboren
verstandstructuren40 die dienen als referentiekader om binnenkomende informatie te
plaatsen.
Ú Volgens Piaget gaat het niet om aangeboren verstandstructuren, maar om schema’s die
langzaam tot stand komen tijdens de ontwikkeling, in interactie met de omgeving.
Þ Omgeving wordt pas eigen gemaakt indien we ze handelend omvormen: handelen/actie
is heel belangrijk.
Ú Denken ontwikkelt zich uit waarneming en sensomotorisch handelen
Genetische epistemologie
Wereld pas begrijpen als we naar ontwikkeling ervan gaan kijken (“hoe komt kennis tot stand?”)
Studie van groei naar deze kennis
¨ Kennisgroei ging hij onderzoeken in de historische ontwikkeling en ontogenetische41 ontwikkeling
2 soorten:
à Historische ontwikkeling
Þ Groei van kennis in verschillende wetenschappen
à Ontogenetische ontwikkeling
Þ Wording van het individu”
Þ Kwalitatieve groei van cognitieve structuren en fundamentele concepten zoals
àKlasse, relatie, volgorde, getal, ruimte, tijd snelheid
à verwanten met wiskundige en fysische concepten!
Doelstelling: kwalitatieve ontwikkeling van cognitieve structuren
Cognitieve structuren
Drie hoofdaspecten van cognitie: inhoud, functie en structuur (3 manieren om cognitie te
benaderen)
¨ Inhoud:
à Kijken naar uiterlijk waarneembare gedragingen
à Ruwe ongeïnterpreteerde gedragsgegevens (wat je waarneemt, wat je ziet)
à Evolueren doorheen ontwikkeling (adolescent denkt anders dan kind van 2 jaar)
¨ Functie:
à Manier waarop organisme cognitieve processen uitvoert (meer gaan kijken naar hoe die
dingen verlopen)
à Je kan zeggen de functie in actie
40
Gedachtengang dat mensen geboren zijn met verstandstructuren
(niet aangeleerd, worden we mee geboren)
Dankzij de verstandstructuren kan je denken in oorzaak en gevolg, kunnen we kennis vergaren.
41
Studie ontwikkeling van individu, onto’s = het wezen= het kind
83
