Samenvatting colleges recht H2 | 2019/2020
College 1
Risicobeheersing van de overheid
Beleidsuitvoering = doel + middelen + tijd -> beheersen probleem
B.U. = D + M + T -> beheersen probleem
Handhaving
Handhaving: afdwingen gewenst gedrag en gedragsbeïnvloeding
• Toezicht: controlerend (check), proactief (gericht op voorkomen) en preventief
(afschrikkend)
• Opsporing: controlerend (beheersend), preventief (afschrikkend), repressief (sanctionerend)
Gedragsbeïnvloeding gericht op het behalen van de doelen, door:
• Juridische beleidsinstrumenten
o Strafrecht
o Bestuursrecht
o Civielrecht
• Handhaving
• Afdwingen gewenst gedrag
Reguliere opsporing is in tegenstelling tot private opsporing veel meer gebonden aan wet- en
regelgeving.
• Informatie-uitwisseling tussen private partijen onderling verloopt soepeler.
Publieke en private domein
Het publieke domein is overheid en burgers, het is allesomvattend, het is van ons allemaal.
• Burgers <-> overheid
Het private domein is van jezelf, bij jou achter de voordeur
• Burgers <-> burgers
Juridische beleidsinstrumenten
Juridische beleidsinstrumenten zijn voor de overheid belangrijke instrumenten om gewenst gedrag af
te dwingen en/of om ongewenste en urgente situaties aan te pakken.
• Handhaven openbare orde en veiligheid
• Aanpak georganiseerde criminaliteit
Gericht op:
• Groepen en individuen
• Publiek en privaat domein
Verhouding bestuursrecht – strafrecht
Strafrechtelijke handhandhaving is vanaf de opsporing
Bestuursrechtelijke handhaving is toezicht op naleving van wet- en regelgeving
Bestuursrecht en strafrecht komen met elkaar in aanraking als politietoezicht en nalevingstoezicht
samenvallen met opsporing en wanneer er met bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sancties wordt
gesanctioneerd
, • Dit vergt zorgvuldig onderscheid
• Bestuursrechtelijke handhaving wordt de laatste jaren steeds belangrijker ten opzichte van
het strafrecht bij de bestrijding van georganiseerde criminaliteit.
Bestuursrechtelijk instrumentarium
• Binnen Algemene wet bestuursrecht (Awb) bestaat een uitgebreid instrumentarium om
handhavend op te treden
• Kan gebruikt worden als aanvulling op de privaatrechtelijke en strafrechtelijke mogelijkheden
• Handhavingsaspect binnen bestuursrecht is relatief jong
Bestuursrechtelijke bevoegdheden
• Bevoegdheden van de burgemeester op basis van de gemeentewet of de APV
• Feitelijke toepassing door de politie, onder verantwoordelijkheid van de burgermeester op
basis van artikel 11 Politiewet
• Burgemeester en wethouders beschikken over nog meer bevoegdheden in relatie tot
openbare orde en veiligheid
Aanpassingsmogelijkheden APV
• APV aanpassingsmogelijkheden naar gemeentelijke behoeften op grond van openbare orde
en veiligheid.
o Artikel 149 Gemeentewet
o De raad maakt de verordeningen die hij in het belang van de gemeente nodig acht.
o In de verordeningen staan standaardbepalingen opgesteld door de Vereniging
Nederlandse Gemeenten waarbij afwijking door gemeenten mogelijk is. Hieruit volgt
de APV.
Algemene Beginselen van Behoorlijk bestuur
Burgemeester dient voordat hij gebruik gaat maken van zijn bevoegdheden het volgende in
zorgvuldig acht te nemen:
• Evenwichtig afgewogen voor- tegens. Inschatting van gevolgen.
• Wordt voldaan aan de vereisten voor proportionaliteit en subsiarditeit.
• M.a.w. staat de inzet in redelijk verhouding tot het probleem.
• Bevoegdheid pas inzetten wanneer andere middelen om het probleem op te lossen tot dan
toe geen effect hebben gehad.
• Besluit moet goed worden onderbouwd.
• Dossieropbouw is essentieel. Dit kan op basis van rapportages o.a. van de politie.
• Overlegt met betrokken partijen, gemeente, politie, O.M. en eventueel andere relevante
maatschappelijke organisaties.
• Burgemeester voert de regie en is verantwoordelijk en legt in politieke zin verantwoording
t.o.v. Gemeenteraad.
Begrip Openbare Orde
• Het begrip Openbare Orde komt uit Artikel 172 Gemeentewet
Openbare Orde is geen vastomlijnd begrip
Normale gang van het maatschappelijke leven op een bepaalde plaats en onder gegeven
omstandigheden. Wanneer iemand zich zodanig gedraagt of anderen tot zodanig gedrag brengt, dat
de gang van zaken van het maatschappelijke leven op een bepaalde plaats naar de omstandigheden
‘abnormaal’ wordt.
, Bevelsbevoegdheden burgemeester
• Art 172 lid 2 Gemeentewet (Zoek op Wetboek online)
• Bij overtredingen wettelijke voorschriften met betrekking tot openbare orde beletten of
beëindigen. Het gaat hier strafbare feiten
• Handelen met behulp van Politie
• Bevelen die noodzakelijk zijn voor de handhaving van openbare orde of voor de vrees
daarvan.
• Niet opvolgen bevel 184 Wetboek van Strafrecht
• Proportionaliteit en subsiarditeit
o Proportionaliteit: in verhouding, gepast
o Subsiarditeit:
• Bevelen mogen niet ingaan tegen andere wettelijke voorschriften.
• Bevelen zijn slechts voorbehouden aan handhaven van de openbare orde.
• Is geen sanctie!
• Beroep tegen besluit burgemeester is mogelijk
Ordeverstoringen algemeen
• Artikel 172 lid 3 Gemeentewet
• Bij acute overlast en ordeverstoringen
• Denk daarbij aan verslaafden voetbalsupporters of hangjongeren
• Gebiedsverbod of verblijfsontzegging (kortdurend)
Belangrijk daarbij is :
• Aard van de overlast
• Ernst van de overlast
• Kwetsbaarheid van het betreffende gebied
• Duur van de ontzegging
• Grondige onderbouwing aan de hand van rapportages politie e.a.
Ordeverstoringen voetbalsupporters en hangjongeren
• Wet: Maatregel Bestrijding Voetbalvandalisme en overige Overlast
• Art 172a en 172b Gemeentewet MBVEO (Voetbalwet)
• Doel beter en sneller optreden tegen voetbalvandalisme en overlastvormen
• Langdurig gebiedsverbod voor persoon of personen
• Groepsverbod
• Meldingsplicht
o Eventueel gecombineerd
• Maximaal 3 maanden
• Er moet eerder aangetoond zijn dat openbare orde is verstoord.
• Bij niet opvolgen van verbod geldt artikel 184 W.v.Str.
• Bij < 12 jaar ‘avondklok’ Ouderlijk gezag verantwoordelijk
• Grondige onderbouwing aan de hand van rapportages van politie en andere instanties.
Belangrijk hierbij is ernstige vrees voor verstoring.
Ook een O.v.J. heeft een dergelijke bevoegdheid.
Ordeverstoringen rond woning- en drugspanden
• Art 174a Gemeentewet (Wet Victoria)
College 1
Risicobeheersing van de overheid
Beleidsuitvoering = doel + middelen + tijd -> beheersen probleem
B.U. = D + M + T -> beheersen probleem
Handhaving
Handhaving: afdwingen gewenst gedrag en gedragsbeïnvloeding
• Toezicht: controlerend (check), proactief (gericht op voorkomen) en preventief
(afschrikkend)
• Opsporing: controlerend (beheersend), preventief (afschrikkend), repressief (sanctionerend)
Gedragsbeïnvloeding gericht op het behalen van de doelen, door:
• Juridische beleidsinstrumenten
o Strafrecht
o Bestuursrecht
o Civielrecht
• Handhaving
• Afdwingen gewenst gedrag
Reguliere opsporing is in tegenstelling tot private opsporing veel meer gebonden aan wet- en
regelgeving.
• Informatie-uitwisseling tussen private partijen onderling verloopt soepeler.
Publieke en private domein
Het publieke domein is overheid en burgers, het is allesomvattend, het is van ons allemaal.
• Burgers <-> overheid
Het private domein is van jezelf, bij jou achter de voordeur
• Burgers <-> burgers
Juridische beleidsinstrumenten
Juridische beleidsinstrumenten zijn voor de overheid belangrijke instrumenten om gewenst gedrag af
te dwingen en/of om ongewenste en urgente situaties aan te pakken.
• Handhaven openbare orde en veiligheid
• Aanpak georganiseerde criminaliteit
Gericht op:
• Groepen en individuen
• Publiek en privaat domein
Verhouding bestuursrecht – strafrecht
Strafrechtelijke handhandhaving is vanaf de opsporing
Bestuursrechtelijke handhaving is toezicht op naleving van wet- en regelgeving
Bestuursrecht en strafrecht komen met elkaar in aanraking als politietoezicht en nalevingstoezicht
samenvallen met opsporing en wanneer er met bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sancties wordt
gesanctioneerd
, • Dit vergt zorgvuldig onderscheid
• Bestuursrechtelijke handhaving wordt de laatste jaren steeds belangrijker ten opzichte van
het strafrecht bij de bestrijding van georganiseerde criminaliteit.
Bestuursrechtelijk instrumentarium
• Binnen Algemene wet bestuursrecht (Awb) bestaat een uitgebreid instrumentarium om
handhavend op te treden
• Kan gebruikt worden als aanvulling op de privaatrechtelijke en strafrechtelijke mogelijkheden
• Handhavingsaspect binnen bestuursrecht is relatief jong
Bestuursrechtelijke bevoegdheden
• Bevoegdheden van de burgemeester op basis van de gemeentewet of de APV
• Feitelijke toepassing door de politie, onder verantwoordelijkheid van de burgermeester op
basis van artikel 11 Politiewet
• Burgemeester en wethouders beschikken over nog meer bevoegdheden in relatie tot
openbare orde en veiligheid
Aanpassingsmogelijkheden APV
• APV aanpassingsmogelijkheden naar gemeentelijke behoeften op grond van openbare orde
en veiligheid.
o Artikel 149 Gemeentewet
o De raad maakt de verordeningen die hij in het belang van de gemeente nodig acht.
o In de verordeningen staan standaardbepalingen opgesteld door de Vereniging
Nederlandse Gemeenten waarbij afwijking door gemeenten mogelijk is. Hieruit volgt
de APV.
Algemene Beginselen van Behoorlijk bestuur
Burgemeester dient voordat hij gebruik gaat maken van zijn bevoegdheden het volgende in
zorgvuldig acht te nemen:
• Evenwichtig afgewogen voor- tegens. Inschatting van gevolgen.
• Wordt voldaan aan de vereisten voor proportionaliteit en subsiarditeit.
• M.a.w. staat de inzet in redelijk verhouding tot het probleem.
• Bevoegdheid pas inzetten wanneer andere middelen om het probleem op te lossen tot dan
toe geen effect hebben gehad.
• Besluit moet goed worden onderbouwd.
• Dossieropbouw is essentieel. Dit kan op basis van rapportages o.a. van de politie.
• Overlegt met betrokken partijen, gemeente, politie, O.M. en eventueel andere relevante
maatschappelijke organisaties.
• Burgemeester voert de regie en is verantwoordelijk en legt in politieke zin verantwoording
t.o.v. Gemeenteraad.
Begrip Openbare Orde
• Het begrip Openbare Orde komt uit Artikel 172 Gemeentewet
Openbare Orde is geen vastomlijnd begrip
Normale gang van het maatschappelijke leven op een bepaalde plaats en onder gegeven
omstandigheden. Wanneer iemand zich zodanig gedraagt of anderen tot zodanig gedrag brengt, dat
de gang van zaken van het maatschappelijke leven op een bepaalde plaats naar de omstandigheden
‘abnormaal’ wordt.
, Bevelsbevoegdheden burgemeester
• Art 172 lid 2 Gemeentewet (Zoek op Wetboek online)
• Bij overtredingen wettelijke voorschriften met betrekking tot openbare orde beletten of
beëindigen. Het gaat hier strafbare feiten
• Handelen met behulp van Politie
• Bevelen die noodzakelijk zijn voor de handhaving van openbare orde of voor de vrees
daarvan.
• Niet opvolgen bevel 184 Wetboek van Strafrecht
• Proportionaliteit en subsiarditeit
o Proportionaliteit: in verhouding, gepast
o Subsiarditeit:
• Bevelen mogen niet ingaan tegen andere wettelijke voorschriften.
• Bevelen zijn slechts voorbehouden aan handhaven van de openbare orde.
• Is geen sanctie!
• Beroep tegen besluit burgemeester is mogelijk
Ordeverstoringen algemeen
• Artikel 172 lid 3 Gemeentewet
• Bij acute overlast en ordeverstoringen
• Denk daarbij aan verslaafden voetbalsupporters of hangjongeren
• Gebiedsverbod of verblijfsontzegging (kortdurend)
Belangrijk daarbij is :
• Aard van de overlast
• Ernst van de overlast
• Kwetsbaarheid van het betreffende gebied
• Duur van de ontzegging
• Grondige onderbouwing aan de hand van rapportages politie e.a.
Ordeverstoringen voetbalsupporters en hangjongeren
• Wet: Maatregel Bestrijding Voetbalvandalisme en overige Overlast
• Art 172a en 172b Gemeentewet MBVEO (Voetbalwet)
• Doel beter en sneller optreden tegen voetbalvandalisme en overlastvormen
• Langdurig gebiedsverbod voor persoon of personen
• Groepsverbod
• Meldingsplicht
o Eventueel gecombineerd
• Maximaal 3 maanden
• Er moet eerder aangetoond zijn dat openbare orde is verstoord.
• Bij niet opvolgen van verbod geldt artikel 184 W.v.Str.
• Bij < 12 jaar ‘avondklok’ Ouderlijk gezag verantwoordelijk
• Grondige onderbouwing aan de hand van rapportages van politie en andere instanties.
Belangrijk hierbij is ernstige vrees voor verstoring.
Ook een O.v.J. heeft een dergelijke bevoegdheid.
Ordeverstoringen rond woning- en drugspanden
• Art 174a Gemeentewet (Wet Victoria)
