Samenvatting Farmaceutische Toedieningsvormen

1. DE APOTHEEKBEREIDING: INLEIDING EN
KWALITEITSZORG
Taken in de officina

 Bereiden van geneesmiddelen in aangegeven toedieningsvorm
 Afleveren van GM
 Informeren van patiënt en arts
 Medicatiebegeleiding

Soorten bereidingen volgens SOP (=standard operating procedure= protocols)

 Magistrale bereidingen
o Voor een patiënt voorgeschreven door de arts volgens bereidingsfiche /
receptbereidingsprotocol
o IPC  zeer belangrijk want niet veel tijd na de bereiding voor dat de patiënt komt
ophalen
 Officinale bereiding
o Voorraadbereidingsprotocol
o Wanneer deze bereiding regelmatig wordt voorgeschreven kan een grotere
hoeveelheid per keer gemaakt worden
o Meer controletesten eindproduct

Voordelen van apotheekbereidingen tov handelspreparaten

 Aanpassingen voor een individuele patiënt of kleine patiëntenpopulatie (overgevoeligheid of
contra indicaties)
 GM en/of toedieningsvormen met korte houdbaarheid
 Handelspreparaten die niet de juiste dosis bevat
 Therapietrouw te bevorderen

1.1 Aannemen en afleveren van het recept
1.1.1 Opbouw van het recept
 RID= unieke voorschriftnummer, komt overeen met barcode
 Naam en voornaam van de patiënt
 Naam en voornaam van de voorschrijver
 RIZIV-nummer van de voorschrijver
 Datum van de voorschrijving
 Mogelijkheid tot invullen van een latere afleveringsdatum
 Naam van de specialiteit, samenstelling van het recept of naam van een recept uit het
formularium
 Dosering van het GM (per keer)
 Wijze van gebruik

,
, 1.1.2 Dosering
Maximale dosis (per keer, per etmaal)

 Controleren voor uitvoering van de bereiding
 Oraal en rectaal gebruik
 Volwassenendosis aanpassen voor kinderen*
 Opgelet voor additieve effecten

Bij overschrijding van de maximale dosiscontact opnemen met de arts

*




1.2 Kwaliteitseisen voor apotheekbereidingen

Kwaliteit = mate waarin geheel van eigenschappen en kenmerken voldoen aan betreffende eisen

Zie cursus p11-20 en ppt 1_2

1.3

2. Basisbewerkingen in de officina
Zie ppt’s
1. Wegen en Volumemeten

1. Nauwkeurigheid is Cruciaal:
 Bij geneesmiddelenbereiding is nauwkeurig wegen en volumemeten essentieel voor
het verkrijgen van de juiste samenstelling.
 Elektronische balansen, gekoppeld aan computers, bieden objectieve en directe
registratie van resultaten.
2. Wegen vs. Volumemeten:
 Wegen is over het algemeen nauwkeuriger dan afmeten van volumes.
 Keuze van het juiste materiaal is cruciaal bij bepaalde bereidingen waar wegen niet
mogelijk is.
3. Fouten bij Wegen:
 Nauwkeurigheid bij het wegen wordt beïnvloed door systematische (juistheid) en
toevallige (precisie) fouten.

,  Classificatie van elektronische balansen volgens klassen (klasse 1, II, III, IV).
 Weegafwijkingen kunnen optreden door toevallige fouten tijdens wegen en
opstellingsfactoren.
4. Apparatuurvereisten:
 Volgens KB van 21.01.2009 moeten apotheken beschikken over geschikte
weegschalen en erkende ijkgewichten.
5. Alternatieven bij Onderschatting van Weegcapaciteit:
 Bij onmogelijkheid om met de meest nauwkeurige balans te wegen, wordt trituratie
(verdunning) toegepast.
6. Fouten bij Volumemeten:
 Systematische fouten door juistheid van maatcilinders, maatpipetten, en
temperatuurvariaties.
 Toevallige fouten door onnauwkeurig aflezen.
7. Beperken van Afleesfouten:
 Keuze en correct gebruik van materiaal beperken fouten.
 Maatstrepen op bekers en flessen zijn indicatief; maatcilinders zijn geijkt en moeten
zorgvuldig worden gekozen.
8. Specifieke Maatglazen:
 Klokvormige maatglazen, hoewel minder nauwkeurig dan maatcilinders, zijn
handiger in gebruik en gemakkelijker te reinigen.
9. Naspoelen Belangrijk:
 Maatcilinders en maatglazen moeten worden nagespoeld, vooral bij viskeuze
oplossingen, om toevallige afmeetfouten te voorkomen.
10. Viskeuze Oplossingen:
 Afwegen heeft de voorkeur voor viskeuze oplossingen; anders kan de 'methode der
verschillen' worden toegepast.
11. Injectiespuiten en Maatpipetten:
 Injectiespuiten en maatpipetten hebben specifieke toepassingen en moeten
zorgvuldig worden gekozen volgens de vereisten.
12. Methode der Verschillen:
 Bij gebrek aan mogelijkheid tot afwegen of naspoelen, kan de 'methode der
verschillen' worden gebruikt, waarbij een lichte overmaat wordt gemeten en het
overtollige achterblijft

2. Verkleinen

1. Belang van Verkleinen:
 Noodzakelijk om geneesmiddelen in hun toedieningsvorm te verwerken.
 Redenen voor verkleining:
 Doseringnauwkeurigheid.
 Gelijke deeltjesgrootte in mengsels.
 Verhogen oplossnelheid.
 Verbeteren extractiecapaciteit.
 Voorbereiden stabiele suspensies.
 Voorkomen irritatie bij contact met huid of slijmvliezen.
 Verbeteren uiterlijk van de bereiding.
2. Overwegingen bij Verkleinen:
 Vergroting van oppervlak kan ontleding bevorderen.
 Invloed op stromingseigenschappen van poeders en doseringsnauwkeurigheid.
 Moeilijkere bevochtiging van deeltjes kan oplossen bemoeilijken.
3. Deeltjesgrootte-eisen: