1
Economie
Hoofdstuk 1
Wat is economie?
een menswetenschap die zich toelegt op het bestuderen van keuzeproblemen waarmee
iedereen, op zijn of haar niveau, wordt geconfronteerd.
Wat is er nuttig aan economie?
1) Het nemen van betere beslissingen:
Keuzeprobleem voor studenten: indeling tijd studeren/vrije tijd/sport/…
Keuzeprobleem voor gezinnen: indeling budget aankopen/sparen/…
Keuzeprobleem voor bedrijfsleiders: investeren/aanwerven/ontslagen/…
Een goed inzicht in de economische principes is van groot belang
2) Maakt dat we de problemen van de wereld waarin we leven beter begrijpen:
Wat bepaalt de levensstandaard van een land?
Internationale samenwerking
Waarom blijven sommige landen achter qua economische ontwikkeling?
Beter inzicht in beleidsvoering van de overheden en onderbouwde mening kunnen
vormen
Wat is een vb van een economisch probleem?
Veelvuldige behoefte versus schaarse middelen; dit betekent dus dat men keuzes moet
maken, zowel individuele behoeftes als maatschappelijke behoeftes. Dit op basis van
middelen en tijd.
Menselijke en maatschappelijke behoeften
Spanning tussen individuele en collectieve behoeften van een samenleving en de schaarse
beschikbare middelen.
Wat is een behoefte?
Dit verwijst naar het aanvoelen van een tekort en het verlangen om dat tekort aan te vullen.
Economische behoeften zijn zeer verscheiden; ze omvatten veel meer dan de
basisbehoeften. Bovendien hebben ze niet alleen betrekking om materiële goederen (fruit,
pc), maar ook behoeften aan immateriële goederen (diensten). Behoeften kunnen zowel van
individuele als collectieve aard zijn. Elk individu behoort immers ook tot een gemeenschap,
waaruit typisch collectieve behoeften als orde en nationale veiligheid resulteren.
Leg uit; schaarse middelen en de noodzaak te kiezen
Schaarse middelen zijn economische goederen. Deze kunnen een behoefte geheel of
gedeeltelijk opvangen. Hiervoor moet natuurlijk een prijs worden betaald.
DUS: economische goederen hebben een nut.
Niet schaarse middelen zijn vrije goederen vb lucht. Dit vangt geen behoefte op en hiervoor
moet men natuurlijk niet betalen.
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
, 2
Leg het keuzeprobleem uit in de economie:
Veel mensen willen een mooie leefomgeving, een auto, nieuwe kleding enz. Helaas is het
budget beperkt en zijn er niet alle nodige middelen om alle wensen te realiseren. Bovendien
kan elke euro maar één keer worden uitgegeven; middelen die men besteedt aan een auto
kunnen niet meer uitgegeven worden om mee op vakantie te gaan waardoor men dus een
keuze moet maken. Dit is ook hetzelfde bij tijd. Tijd dat verloren gaat bij het tv kijken kun je
niet opnieuw gebruiken om een boek te lezen. Het principe dat middelen slecht eenmaal
kunnen worden ingezet, plus het feit dat ook tijd voor iedereen beperkt is, betekent dat
iedereen met schaarste wordt geconfronteerd, zelfs diegenen die over de financiële
middelen beschikken. Iedereen moet de middelen en tijd optimaal verdelen over goederen
en activiteiten. Efficiënt zijn, dit betekent het maximum te halen uit de beschikbare
middelen.
Leg uit; keuzes en opportuniteitskosten
De opportuniteitskost van de gemaakte keuze is de werkelijke kost (van een gemaakte
keuze) dat gelijk is aan de waarde van het beste alternatief dat men opgeeft door die keuze
te maken.
Neem als vb een afgestudeerde studente die moet beslissen tussen gaan werken of verder
te studeren. Als ze kiest om verder te studeren, dan omvatten de kosten van die keuze niet
alleen de boeken maar ook het loon dat zij had kunnen verdienen als ze gekozen had om te
gaan werken. Dit is wat ze opgeeft door haar keuze voor een extra jaar studeren. Het
gederfde loon behoort tot de opportuniteitskosten van het studiejaar.
Definitie economie:
“Een sociale wetenschap die tot voorwerp heeft het beheer van schaarse middelen…” Tibor
Scitovsky.
Geef 3 typeproblemen bij het beheer van beschikbare middelen:
allocatie van middelen
veredeling- of distributieprobleem (wat, hoeveel, hoe, waar en voor wie)
stabilisatieprobleem
Leg uit: micro-economie
Dit heeft te maken met allocatie- en distributieproblemen. Dit is het studie van het gedrag
van individuen ( consumenten, bedrijven,..). Vb.: studie van consumentengedrag,
transportbeleid, minimumlonen, milieubeleid enz.
Leg uit: macro-economie
Dit heeft te maken met het stabilisatieprobleem. Hier komt aan bod hoe het menselijk
gedrag en de overheid de economie beïnvloeden. Vb.: volledige tewerkstelling,
prijsstabiliteit enz.
LET OP!! GRIJZE ZONE TUSSEN MICRO- EN MACRO ECONOMIE!!
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
, 3
Vb. van een productiemogelijkheden curve:
Z=
Welke sturingsmechanismen zijn er om het allocatie- en distributieprobleem op te lossen
(maw om de economie te organiseren)?
Marktmechanisme
Centraal geleide economie
Gemengde economie
Leg uit: centraal geleide economie
Dit is een relevante beslissing door één centraal orgaan (planbureau), het beslist hoeveel,
wat en hoe er geproduceerd moet worden (WAT). Dit alles gebeurt aan de hand van
productiequota (HOE). Het heeft succes wanneer meer kapitaalgoederen
(investeringsgoederen) geproduceerd moeten worden (meestal in ontwikkelingslanden)
(SUCCES). Negatieve kanten zijn:
- administratieve inefficiënties en inflexibiliteit
- moeilijke informatiedoorstroming
- geen motivatie (VALKUILEN).
Leg uit: marktmechanisme
Hier staat de prijsvorming centraal (WAT). De vraag en aanbod wordt samengebracht voor
zowel de inputmarkten als de outputmarkten, bij deze “markt” wordt niet direct aan een
geografische locatie gedacht (HOE).
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
, 4
Welke drievoudige rol vervult het prijsmechanisme in de markteconomie?
Informatiefunctie (schaarste en nut)
Motivatiefunctie (vraag en aanbod)
Inkomensvorming.
Leg uit: Invisible hand
Dit betekent-> hoge mate van efficiëntie in geïdealiseerde markt. Een overheidstussenkomst
is een storing (Adam Smith).
Negatieve kanten van het marktmechanisme:
(VALKUILEN) Deze markt werkt alleen in zeer specifieke en onrealistische omstandigheden.
Macht van bedrijven (vb monopolievorming).
Invloed van de overheid is soms onontbeerlijk
Bepaalde goederen kunnen niet door vraag en aanbod ge-alloceerd worden (denk
aan publieke goederen).
Overheid distribueert sommige publieke goederen, niet de markt vb onderwijs en
cultuur (quasi-collectieve goederen)
Schadelijke externe effecten bij de productie
Sociale aanvaardbaarheid inkomstenverdeling
Leg uit: gemengde economie
Dit is een mengeling van het marktmechanisme met overheidsinterventies. Vb van
overheidsinterventies zijn; overheidstewerkstelling en talrijke regels en normen. In het
publieke sector geldt het budgetmechanisme als ordeningssysteem.
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
Economie
Hoofdstuk 1
Wat is economie?
een menswetenschap die zich toelegt op het bestuderen van keuzeproblemen waarmee
iedereen, op zijn of haar niveau, wordt geconfronteerd.
Wat is er nuttig aan economie?
1) Het nemen van betere beslissingen:
Keuzeprobleem voor studenten: indeling tijd studeren/vrije tijd/sport/…
Keuzeprobleem voor gezinnen: indeling budget aankopen/sparen/…
Keuzeprobleem voor bedrijfsleiders: investeren/aanwerven/ontslagen/…
Een goed inzicht in de economische principes is van groot belang
2) Maakt dat we de problemen van de wereld waarin we leven beter begrijpen:
Wat bepaalt de levensstandaard van een land?
Internationale samenwerking
Waarom blijven sommige landen achter qua economische ontwikkeling?
Beter inzicht in beleidsvoering van de overheden en onderbouwde mening kunnen
vormen
Wat is een vb van een economisch probleem?
Veelvuldige behoefte versus schaarse middelen; dit betekent dus dat men keuzes moet
maken, zowel individuele behoeftes als maatschappelijke behoeftes. Dit op basis van
middelen en tijd.
Menselijke en maatschappelijke behoeften
Spanning tussen individuele en collectieve behoeften van een samenleving en de schaarse
beschikbare middelen.
Wat is een behoefte?
Dit verwijst naar het aanvoelen van een tekort en het verlangen om dat tekort aan te vullen.
Economische behoeften zijn zeer verscheiden; ze omvatten veel meer dan de
basisbehoeften. Bovendien hebben ze niet alleen betrekking om materiële goederen (fruit,
pc), maar ook behoeften aan immateriële goederen (diensten). Behoeften kunnen zowel van
individuele als collectieve aard zijn. Elk individu behoort immers ook tot een gemeenschap,
waaruit typisch collectieve behoeften als orde en nationale veiligheid resulteren.
Leg uit; schaarse middelen en de noodzaak te kiezen
Schaarse middelen zijn economische goederen. Deze kunnen een behoefte geheel of
gedeeltelijk opvangen. Hiervoor moet natuurlijk een prijs worden betaald.
DUS: economische goederen hebben een nut.
Niet schaarse middelen zijn vrije goederen vb lucht. Dit vangt geen behoefte op en hiervoor
moet men natuurlijk niet betalen.
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
, 2
Leg het keuzeprobleem uit in de economie:
Veel mensen willen een mooie leefomgeving, een auto, nieuwe kleding enz. Helaas is het
budget beperkt en zijn er niet alle nodige middelen om alle wensen te realiseren. Bovendien
kan elke euro maar één keer worden uitgegeven; middelen die men besteedt aan een auto
kunnen niet meer uitgegeven worden om mee op vakantie te gaan waardoor men dus een
keuze moet maken. Dit is ook hetzelfde bij tijd. Tijd dat verloren gaat bij het tv kijken kun je
niet opnieuw gebruiken om een boek te lezen. Het principe dat middelen slecht eenmaal
kunnen worden ingezet, plus het feit dat ook tijd voor iedereen beperkt is, betekent dat
iedereen met schaarste wordt geconfronteerd, zelfs diegenen die over de financiële
middelen beschikken. Iedereen moet de middelen en tijd optimaal verdelen over goederen
en activiteiten. Efficiënt zijn, dit betekent het maximum te halen uit de beschikbare
middelen.
Leg uit; keuzes en opportuniteitskosten
De opportuniteitskost van de gemaakte keuze is de werkelijke kost (van een gemaakte
keuze) dat gelijk is aan de waarde van het beste alternatief dat men opgeeft door die keuze
te maken.
Neem als vb een afgestudeerde studente die moet beslissen tussen gaan werken of verder
te studeren. Als ze kiest om verder te studeren, dan omvatten de kosten van die keuze niet
alleen de boeken maar ook het loon dat zij had kunnen verdienen als ze gekozen had om te
gaan werken. Dit is wat ze opgeeft door haar keuze voor een extra jaar studeren. Het
gederfde loon behoort tot de opportuniteitskosten van het studiejaar.
Definitie economie:
“Een sociale wetenschap die tot voorwerp heeft het beheer van schaarse middelen…” Tibor
Scitovsky.
Geef 3 typeproblemen bij het beheer van beschikbare middelen:
allocatie van middelen
veredeling- of distributieprobleem (wat, hoeveel, hoe, waar en voor wie)
stabilisatieprobleem
Leg uit: micro-economie
Dit heeft te maken met allocatie- en distributieproblemen. Dit is het studie van het gedrag
van individuen ( consumenten, bedrijven,..). Vb.: studie van consumentengedrag,
transportbeleid, minimumlonen, milieubeleid enz.
Leg uit: macro-economie
Dit heeft te maken met het stabilisatieprobleem. Hier komt aan bod hoe het menselijk
gedrag en de overheid de economie beïnvloeden. Vb.: volledige tewerkstelling,
prijsstabiliteit enz.
LET OP!! GRIJZE ZONE TUSSEN MICRO- EN MACRO ECONOMIE!!
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
, 3
Vb. van een productiemogelijkheden curve:
Z=
Welke sturingsmechanismen zijn er om het allocatie- en distributieprobleem op te lossen
(maw om de economie te organiseren)?
Marktmechanisme
Centraal geleide economie
Gemengde economie
Leg uit: centraal geleide economie
Dit is een relevante beslissing door één centraal orgaan (planbureau), het beslist hoeveel,
wat en hoe er geproduceerd moet worden (WAT). Dit alles gebeurt aan de hand van
productiequota (HOE). Het heeft succes wanneer meer kapitaalgoederen
(investeringsgoederen) geproduceerd moeten worden (meestal in ontwikkelingslanden)
(SUCCES). Negatieve kanten zijn:
- administratieve inefficiënties en inflexibiliteit
- moeilijke informatiedoorstroming
- geen motivatie (VALKUILEN).
Leg uit: marktmechanisme
Hier staat de prijsvorming centraal (WAT). De vraag en aanbod wordt samengebracht voor
zowel de inputmarkten als de outputmarkten, bij deze “markt” wordt niet direct aan een
geografische locatie gedacht (HOE).
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
, 4
Welke drievoudige rol vervult het prijsmechanisme in de markteconomie?
Informatiefunctie (schaarste en nut)
Motivatiefunctie (vraag en aanbod)
Inkomensvorming.
Leg uit: Invisible hand
Dit betekent-> hoge mate van efficiëntie in geïdealiseerde markt. Een overheidstussenkomst
is een storing (Adam Smith).
Negatieve kanten van het marktmechanisme:
(VALKUILEN) Deze markt werkt alleen in zeer specifieke en onrealistische omstandigheden.
Macht van bedrijven (vb monopolievorming).
Invloed van de overheid is soms onontbeerlijk
Bepaalde goederen kunnen niet door vraag en aanbod ge-alloceerd worden (denk
aan publieke goederen).
Overheid distribueert sommige publieke goederen, niet de markt vb onderwijs en
cultuur (quasi-collectieve goederen)
Schadelijke externe effecten bij de productie
Sociale aanvaardbaarheid inkomstenverdeling
Leg uit: gemengde economie
Dit is een mengeling van het marktmechanisme met overheidsinterventies. Vb van
overheidsinterventies zijn; overheidstewerkstelling en talrijke regels en normen. In het
publieke sector geldt het budgetmechanisme als ordeningssysteem.
Yassmina Ghanmi 1 BL Economie
