Orthopedagogiek van gedrags- en emotionele stoornissen 19
Les 1: kaders en algemene uitleg 20
1. Eerdere lessen revisited: modellen 20
2. Enkele belangrijke theoretische modellen. 21
2.1 Model 1: psychoanalyse 21
2.1.1 Freud (1856-1939) 21
2.1.2 Carl Gustav Jung (1875-1961) 22
2.1.3 Reich (1961) 23
2.1.4 Adler (1932) 23
2.1.5 Rank (1929) 23
2.1.6 Ferenczi (1926) 23
2.1.7 Lacan (1901-1981) 24
2.1.8 Anna Freud (1895-1982) 24
2.1.9 Hartman (1958) en Erikson (1950) 24
2.1.10 Spitz (1945) en Wolbee (1966) 24
2.2 Humanistische benadering 24
2.2.1 Maslow (1972) 24
2.2.2 Rogers (1970) 25
2.2.3 Humanistische therapieën 25
2.3 Post-modernisme 25
2.4 Structuralisme 25
Les 2: Orthopedagogische concepten en methoden 26
1. Circle of courage: hoop op een toekomst voor jongere kinderen 26
1.1 Waar loop het mis in onze maatschappij? 26
1.2 Circle of courage 26
1.3 Consilience: a unifying theme 29
1.4 Diagnose: de audit 29
1.5 Verschillende stappen 29
2. De ecologische visie op GES 29
2.1 Situering van Hobbs 29
2.2 Wat is een gedragsstoornis binnen het systeemdenken? 30
2.3 Ecologie 30
2.4 Re-ED 30
2.4.1 Basisprincipes voor Re-ED 30
2.4.2 Re-ED, psychologische en pedagogische principes volgens Nicholas
Hobbs 31
Pagina 1 van 206
, 2.4.3 Re-ED principes vervolg 31
2.5 Implicaties voor onderwijs en behandeling van kinderen met GES 31
2.6 Le Gamin au vélo: video 31
3. Choice theorie: Mitch Beck 32
3.1 Inleiding 32
3.2 Externe controle VS keuze theorie 32
3.3 Ontwikkelingsgerichte match 33
3.3.1 De 6 voorwaarden voor kwaliteitsvol schoolwerk 33
3.3.2 Duidelijke gewoontes die relaties kapot maken 33
3.3.3 Connection habits (Als je vrienden wil maken met de jongere) 33
4. Interne relaties 33
4.1 Relaties 34
4.2 Interne relaties 34
4.2.1 Dimensies van een relatie 34
4.2.2 Definiëring van interne relatie 35
4.2.3 Het belang van interne relaties 35
4.2.4 Interne relatie als steun bij een uitdaging 36
4.2.5 Problemen met het aangaan van interne relaties 36
4.2.6 Methodieken met interne relaties als basis 36
4.3 Besluit 36
Les 3: emotionele stoornissen bij kinderen en adolescenten 37
1. Inleiding 37
1.1 Situering 37
2. Definitie van emotie 38
3. Traditionele visies 38
4. Het emotionele brein 39
4.1 Prefontale cortex (PFC) 39
4.1.1 Kernstructuren PFC 39
4.1.2 Cognitieve sturing en emotionele sturing 39
4.1.3 Stoornissen in PFC bij depressie 40
4.1.4 Lateralisatie: doelgericht emotioneel gedrag (In het bijzonder
ventromediaal) 40
4.1.5 Orthopedagogische consequenties 40
4.2 Anterieure cingulaire cortex (ACC) 40
4.2.1 Gyrus cinguli (Of ACC) 40
4.2.2 Cognitieve sturing en emotionele sturing 40
Pagina 2 van 206
, 4.2.3 Stoornis in depressie 41
4.2.4 Orthopedagogische consequenties 41
4.3 Hippocampus (Hc) 41
4.3.1 “Contextualisatie” 41
4.3.2 Stoornis bij depressie (En rouw, PTSD) 41
4.3.3 Orthopedagogische consequenties 42
4.4 Amygdala (AM) of amandelkern 42
4.4.1 “Focus” 42
4.4.2 Stoornissen bij depressie (MDD en BD) 42
4.4.3 Orthopedagogische consequenties 43
4.5 Ventraal striatum (VS) 43
4.5.1 Basale ganglia 43
4.5.2 “Reward” 43
4.5.3 Positieve cognitief-emotionele ingesteldheid 44
4.5.4 Stoornis bij depressie (En SUD) 44
4.5.5 Orthopedagogische consequenties 44
4.6 Insula (IN) 44
4.6.1 De vijfde kwab van de hersenschors 44
4.6.2 “Integratie” (Intra- en individueel) 44
4.6.3 Rechter insula meer orthosympatisch en linker insula meer
parasympatisch 44
4.6.4 Stoornis bij depressie (NAH, epilepsie) 45
4.6.5 Orthopedagogische consequenties 45
4.7 Herhaling 45
5. Cognitief-emotionele interacties 45
5.1 Somatic marker visie (Damasio) 45
6. Van structuur naar connectoom 46
6.1 Het human connectome project (En de Brain Atlas) 46
6.2 Transcraniële magnetische stimulatie (TMS) 47
6.3 Transcraniële direct (TDCS) 47
7. Emotionele stoornissen in therapie 48
8. Conclusies 48
Les 4: Hoop! 49
1. Kinderen die het (Wel of niet) getroffen hebben 49
1.1 Kinderen die het getroffen hebben 49
1.2 Kinderen die het niet getroffen hebben 49
Pagina 3 van 206
, 1.2.1 Losgeslagen in de zee van jeugdhulp 49
1.2.2 Geen verbondenheid 49
2. Morele en juridische verplichting naar onze kinderen 49
2.1 First do no harm (2011) is nog steeds actueel 50
2.2 Houden we nog van onze kinderen? 50
2.3 En we blijven proberen te beheersen wat we niet hoeven te beheersen50
3. Groepsdynamiek voor kwetsbare meisjes… 50
3.1 Een smsje… 50
3.2 Nieuwsuur 29 september 2018 51
4. Pijn 51
4.1 Snijden tegen de pijn 51
4.2 ’Puberproblemen’: misbruikte meisjes worden opgesloten… 51
4.2.1 Dissociatie 51
4.2.2 Onderzoek Hilde Tempel & Charlotte Vissenberg 2018 (TV0 1112) 52
5. Het verhaal van Bo 52
5.1 NPO vanavond op NRO 2 52
5.2 Wel behandeling geen verklarende probleemanalyse 52
5.2.1 Hulpverleningsgeschiedenis van Bo 52
5.2.2 Mening studenten & professor 53
5.2.3 Kennismaking professor en Bo 53
5.3 We moeten meer doen (Beweging van nul) 53
6. In de praktijk 54
6.1 Een opdracht voor de toekomst van onderwijs en werkveld 54
6.2 Science juni 2018 54
6.3 Nog meer interventies? 54
6.4 Onderbouwing 55
6.4.1 Het Adverse Childhood Experience (ACE) 55
6.4.2 Het biopsychosociale model van Engel 56
6.4.3 Van der Helm, Kuiper & Stams, 2018: leefklimaat voorspelt voor
motivatie in de toekomst, niet andersom 57
6.5 Dieper inzoomen op het belang van het leef-, leer- en werkklimaat 58
6.5.1 Project ‘P’ 58
6.5.2 Leef-, leer- en werkklimaat in project ‘P’ 58
6.5.3 Geen verre sterrenkunde 58
6.5.4 Nieuwe richtingen die hoop geven 58
6.5.5 Het leefklimaat als basis 59
6.5.6 Met zo min mogelijk repressie 59
Pagina 4 van 206
Les 1: kaders en algemene uitleg 20
1. Eerdere lessen revisited: modellen 20
2. Enkele belangrijke theoretische modellen. 21
2.1 Model 1: psychoanalyse 21
2.1.1 Freud (1856-1939) 21
2.1.2 Carl Gustav Jung (1875-1961) 22
2.1.3 Reich (1961) 23
2.1.4 Adler (1932) 23
2.1.5 Rank (1929) 23
2.1.6 Ferenczi (1926) 23
2.1.7 Lacan (1901-1981) 24
2.1.8 Anna Freud (1895-1982) 24
2.1.9 Hartman (1958) en Erikson (1950) 24
2.1.10 Spitz (1945) en Wolbee (1966) 24
2.2 Humanistische benadering 24
2.2.1 Maslow (1972) 24
2.2.2 Rogers (1970) 25
2.2.3 Humanistische therapieën 25
2.3 Post-modernisme 25
2.4 Structuralisme 25
Les 2: Orthopedagogische concepten en methoden 26
1. Circle of courage: hoop op een toekomst voor jongere kinderen 26
1.1 Waar loop het mis in onze maatschappij? 26
1.2 Circle of courage 26
1.3 Consilience: a unifying theme 29
1.4 Diagnose: de audit 29
1.5 Verschillende stappen 29
2. De ecologische visie op GES 29
2.1 Situering van Hobbs 29
2.2 Wat is een gedragsstoornis binnen het systeemdenken? 30
2.3 Ecologie 30
2.4 Re-ED 30
2.4.1 Basisprincipes voor Re-ED 30
2.4.2 Re-ED, psychologische en pedagogische principes volgens Nicholas
Hobbs 31
Pagina 1 van 206
, 2.4.3 Re-ED principes vervolg 31
2.5 Implicaties voor onderwijs en behandeling van kinderen met GES 31
2.6 Le Gamin au vélo: video 31
3. Choice theorie: Mitch Beck 32
3.1 Inleiding 32
3.2 Externe controle VS keuze theorie 32
3.3 Ontwikkelingsgerichte match 33
3.3.1 De 6 voorwaarden voor kwaliteitsvol schoolwerk 33
3.3.2 Duidelijke gewoontes die relaties kapot maken 33
3.3.3 Connection habits (Als je vrienden wil maken met de jongere) 33
4. Interne relaties 33
4.1 Relaties 34
4.2 Interne relaties 34
4.2.1 Dimensies van een relatie 34
4.2.2 Definiëring van interne relatie 35
4.2.3 Het belang van interne relaties 35
4.2.4 Interne relatie als steun bij een uitdaging 36
4.2.5 Problemen met het aangaan van interne relaties 36
4.2.6 Methodieken met interne relaties als basis 36
4.3 Besluit 36
Les 3: emotionele stoornissen bij kinderen en adolescenten 37
1. Inleiding 37
1.1 Situering 37
2. Definitie van emotie 38
3. Traditionele visies 38
4. Het emotionele brein 39
4.1 Prefontale cortex (PFC) 39
4.1.1 Kernstructuren PFC 39
4.1.2 Cognitieve sturing en emotionele sturing 39
4.1.3 Stoornissen in PFC bij depressie 40
4.1.4 Lateralisatie: doelgericht emotioneel gedrag (In het bijzonder
ventromediaal) 40
4.1.5 Orthopedagogische consequenties 40
4.2 Anterieure cingulaire cortex (ACC) 40
4.2.1 Gyrus cinguli (Of ACC) 40
4.2.2 Cognitieve sturing en emotionele sturing 40
Pagina 2 van 206
, 4.2.3 Stoornis in depressie 41
4.2.4 Orthopedagogische consequenties 41
4.3 Hippocampus (Hc) 41
4.3.1 “Contextualisatie” 41
4.3.2 Stoornis bij depressie (En rouw, PTSD) 41
4.3.3 Orthopedagogische consequenties 42
4.4 Amygdala (AM) of amandelkern 42
4.4.1 “Focus” 42
4.4.2 Stoornissen bij depressie (MDD en BD) 42
4.4.3 Orthopedagogische consequenties 43
4.5 Ventraal striatum (VS) 43
4.5.1 Basale ganglia 43
4.5.2 “Reward” 43
4.5.3 Positieve cognitief-emotionele ingesteldheid 44
4.5.4 Stoornis bij depressie (En SUD) 44
4.5.5 Orthopedagogische consequenties 44
4.6 Insula (IN) 44
4.6.1 De vijfde kwab van de hersenschors 44
4.6.2 “Integratie” (Intra- en individueel) 44
4.6.3 Rechter insula meer orthosympatisch en linker insula meer
parasympatisch 44
4.6.4 Stoornis bij depressie (NAH, epilepsie) 45
4.6.5 Orthopedagogische consequenties 45
4.7 Herhaling 45
5. Cognitief-emotionele interacties 45
5.1 Somatic marker visie (Damasio) 45
6. Van structuur naar connectoom 46
6.1 Het human connectome project (En de Brain Atlas) 46
6.2 Transcraniële magnetische stimulatie (TMS) 47
6.3 Transcraniële direct (TDCS) 47
7. Emotionele stoornissen in therapie 48
8. Conclusies 48
Les 4: Hoop! 49
1. Kinderen die het (Wel of niet) getroffen hebben 49
1.1 Kinderen die het getroffen hebben 49
1.2 Kinderen die het niet getroffen hebben 49
Pagina 3 van 206
, 1.2.1 Losgeslagen in de zee van jeugdhulp 49
1.2.2 Geen verbondenheid 49
2. Morele en juridische verplichting naar onze kinderen 49
2.1 First do no harm (2011) is nog steeds actueel 50
2.2 Houden we nog van onze kinderen? 50
2.3 En we blijven proberen te beheersen wat we niet hoeven te beheersen50
3. Groepsdynamiek voor kwetsbare meisjes… 50
3.1 Een smsje… 50
3.2 Nieuwsuur 29 september 2018 51
4. Pijn 51
4.1 Snijden tegen de pijn 51
4.2 ’Puberproblemen’: misbruikte meisjes worden opgesloten… 51
4.2.1 Dissociatie 51
4.2.2 Onderzoek Hilde Tempel & Charlotte Vissenberg 2018 (TV0 1112) 52
5. Het verhaal van Bo 52
5.1 NPO vanavond op NRO 2 52
5.2 Wel behandeling geen verklarende probleemanalyse 52
5.2.1 Hulpverleningsgeschiedenis van Bo 52
5.2.2 Mening studenten & professor 53
5.2.3 Kennismaking professor en Bo 53
5.3 We moeten meer doen (Beweging van nul) 53
6. In de praktijk 54
6.1 Een opdracht voor de toekomst van onderwijs en werkveld 54
6.2 Science juni 2018 54
6.3 Nog meer interventies? 54
6.4 Onderbouwing 55
6.4.1 Het Adverse Childhood Experience (ACE) 55
6.4.2 Het biopsychosociale model van Engel 56
6.4.3 Van der Helm, Kuiper & Stams, 2018: leefklimaat voorspelt voor
motivatie in de toekomst, niet andersom 57
6.5 Dieper inzoomen op het belang van het leef-, leer- en werkklimaat 58
6.5.1 Project ‘P’ 58
6.5.2 Leef-, leer- en werkklimaat in project ‘P’ 58
6.5.3 Geen verre sterrenkunde 58
6.5.4 Nieuwe richtingen die hoop geven 58
6.5.5 Het leefklimaat als basis 59
6.5.6 Met zo min mogelijk repressie 59
Pagina 4 van 206
