Etisch en zingevend handelen
Thema 1) Wat is ethiek ?
Moraalfilosofie/Ethiek = stroming binnen filosofie of wijsbegeerte
(filosoof streeft naar kennis/wijsheid)
Vraagstukken rond validiteit van wetenschap; kunnen we alles
meten? (wetenschapsfilosofie), Vragen over menselijke zin; is alles
wat je nu beleeft echt? (philosophy of mind), Meest intuitieve
vraagstukken = moraalfilosofie; kritiisch nadenken over goede leven
& ‘juist’ handelen.
Moraalfilosofie bestaat uit; 1) de moraal = verzameling gebruiken,
waarden & normen die we verbinden met het goede leven & het
juiste handelen 2) filosofie betekent dat we kritisch
nadenken over iets in dit geval over moraal
De moraal bestaat uit waarden & normen
Waarden: abstracte zaken (dingen die moeilijk voor te stellen zijn &
niet tastbaar; schoonheid,vrijheid,eerlijkheid,..) die we belangrijk
vinden & waar we belang aan hechten.
Normen: regels, richtlijnen of principes die bepalen wat we moeten
doen. Vb: niet liegen, niet stelen, niet sms’en tijdens de les,…
er zijn geen juiste waarden & niet elke waarde moet voor jou even
belangrijk zijn. Kijk bij de eerste thema “wat is ethiek” eens naar de lijst
met waarden+ ethische code ET
2 stromingen binnen ethiek: 1) descriptieve ethiek; gaat op zoek naar
beschrijvingen & verklaringen van goed/kwaad handelen. VB: tijdens corna
mondmasker dragen = ‘goed’ handelen want vermindert risico om ziekte
over te dragen 2) normatieve ethiek; gaat op zoek naar rechtvaardiging/
argumentatie waarom we ons op bepaalde manier (moeten) gedragen. Vb:
zoekt rechtvaardiging voor verplichting van dragen van mondmasker >
persoonlijk ongemak weegt niet op tegen risico dat je mensen ernstig ziek
zou maken
Sociale ethiek: sociale dimensies binnen de ethische discussies, bv: de
vraag naar hoe rechtvaardige samenleving eruit ziet
Bio-ethiek: bv: vraag of verantwoord is om in te grijpen id genenpool
van ongeboren kind
Ethics of care: bv; vraag welke patienten voorrang krijgen bij
overrompeling zorgsysteem
Deontologie; set van regels die bepalen hoe iemand zich moet gedragen
binnen bepaalde context beroepsverenigingen stellen deontologische
,code op ook binnen beroepskader ET, Deontologie = vorm van
descriptieve ethiek
Naast ethisch handelen = er zingevend handelen; zingeving (geven van
zin aan iets)
Vraag naar zingeving situeren id wijsgeringe antropologie houd zich
bezig met het mens zijn. Stelt vraag wat een mens tot mens maakt >
vraag naar zingeving is of er een finaal doel is in dit leven en wie/ wat
daarvoor zorgt
> Bestaan verschillende visies rond bv: radicale visie van
deterministen: geloven dat alles id wereld via wetmatigheden
(oorzaak gevolg reacties) ontplooit. = verdwijnen van
verantwoordelijkheid mens
> Ai kan zorgberoep niet overnemen > ai volgt bepaald script en
gaat altijd werken & zelfde logica volgen. Mens geeft eigen touch
eraan
Hannah Arendt (1906-1975) filosoof
Schreef in 1958 over “human codition”/ menselijke conditie; mens
is bezig met het actieve leven (bezige bij) = vita activa; bestaat uit
3 fundamentele activiteiten: arbeiden, werken & handelen. Ze zijn
alle 3 fundamenteel & zullen allen er altijd zijn omdat elk van deze
activiteiten correspondeert met 1 vd fundamentele voorwaarden
waaronder aan de mens het leven op aarde gegeven is. Als 1 van
de 3 niet aanwezig is ben je eigenlijk geen mens
1) Arbeiden = in leven blijven (doen we continu) spontane
processen die ervoor zorgen dat je in leven blijft (vitale
noodzakelijkhedn bv: hart kloppen). Hanne zegt;
Arbeiden = biologische processen die in lichaam
afspelen vb: als ik water drink = plassen,zweten etc..
wordt in levensproces ingevoegd. Dit is de menselijke
conditie van het arbeiden is het leven zelf = in leven
blijven
> Sisyfusarbeid: “arbeid van thuis” =hij moest altijd rots op berg
rollen en eenmaal hij aan top was rolde die de andere kant er af
en moest hij opnieuw beginnen = cyclisch/ noodzakelijk proces:
moest opnieuw gebeuren want kon nooit boven geraken > zelfde
als ademenen je kan nie stoppen me ademen. Starten met groei
en dan begint aftakeling. Animal laborens = werkend dier (dieren
doen ook arbeid om te leven)
Is arbeid repetitief? (saai & vervreemdend): nee niet noodzakelijk
bv meditatie of hardlopen door bossen zijn ook processen die
terugkomen.
, 2) Werken = handeling waarbij we een onnatuurlijke kunstmatige
wereld tot stand brengen brengt ons tot wereldlijkheid
> We gaan iets kunstmatig scheppen, we gaan werken & er dingen
mee creeren id wereld. Ze tonen ook sporen van het mens zijn id
wereld vb: we bouwen huizen, afval achterlaten. Na u dood
blijven u producten achter id wereld
> Menselijke conditie van werken = het zijn in de wereld
> Het werken = activiteit en dat betekent dat we de homo faber zijn
(maker), en we zijn meester van natuur (boom omleggen).
lineaire activiteit =dat we doelgericht komen tot object dat we
voor ons zien. Je hebt geen andere mensen hier voor nodig =
privesfeer.
> Het product: wereldlijheid > als we iets maken heef bepaald nut
en we zien dat da de wereld wat stabieler maakt en we hopen
ook dat dat jaren mee gaat (duurzaamheid) = publieke sfeer
iedereen kan dit zien
> Wat met kunstwerk? Kunstwerk welk nut heeft dat > paradox
voor hanne; moet normaal tot iets dienen. Bv balpen is nuttig
want je kan er mee schrijven als er geen inkt in zit heeft het geen
nut meer. Kunstwerk heeft geen direct nut maar ze herrineren ons
eraan om teveel in utilitair denken (nutsdenken) te vervallen. BV
scooters kan ons vervoeren maar kunstwerk ervan; herinnert dat
het gevaarlijk is als alles een nut moet hebben
3) Handelen = gaat altijd tussen mensen en heeft te maken met
interactie (pluraliteit & nataliteit)
> Handelen, de enige activiteit die zich rechtstreeks, en niet via
dingen/materie tussen mensen voltrekt, correspondeert md
menselijke conditie van pluraliteit met het feit dat op aarde
geleefd ed wereld bewoond wordt door mensen niet door de
mens
> Overgang van wereldlijkheid naar pluraliteit (van dingen door te
werken naar handelen en interactie tussen personen) handelen =
altijd door meerdere mensen
* Arbeiden & werken situeren altijd id privesfeer (enkel bij jezelf
andere zien dit niet), werken en handelen situeren zich in de
publieke sfeer (iedereen ziet het)
* Continuem van arbeid naar werken naar handelen maar hanne
arend schat handelen hoger in dan werken en werken hoger dan
het arbeiden
Nataliteit: verbindt de 3 activiteiten vd vita activa. Het hangt samen md
conditite geboorte & dood, nataliteit & sterfelijheid. Het handelen =
verband met geboren worden/ opnieuw begin: iedere keer als je iemand
Thema 1) Wat is ethiek ?
Moraalfilosofie/Ethiek = stroming binnen filosofie of wijsbegeerte
(filosoof streeft naar kennis/wijsheid)
Vraagstukken rond validiteit van wetenschap; kunnen we alles
meten? (wetenschapsfilosofie), Vragen over menselijke zin; is alles
wat je nu beleeft echt? (philosophy of mind), Meest intuitieve
vraagstukken = moraalfilosofie; kritiisch nadenken over goede leven
& ‘juist’ handelen.
Moraalfilosofie bestaat uit; 1) de moraal = verzameling gebruiken,
waarden & normen die we verbinden met het goede leven & het
juiste handelen 2) filosofie betekent dat we kritisch
nadenken over iets in dit geval over moraal
De moraal bestaat uit waarden & normen
Waarden: abstracte zaken (dingen die moeilijk voor te stellen zijn &
niet tastbaar; schoonheid,vrijheid,eerlijkheid,..) die we belangrijk
vinden & waar we belang aan hechten.
Normen: regels, richtlijnen of principes die bepalen wat we moeten
doen. Vb: niet liegen, niet stelen, niet sms’en tijdens de les,…
er zijn geen juiste waarden & niet elke waarde moet voor jou even
belangrijk zijn. Kijk bij de eerste thema “wat is ethiek” eens naar de lijst
met waarden+ ethische code ET
2 stromingen binnen ethiek: 1) descriptieve ethiek; gaat op zoek naar
beschrijvingen & verklaringen van goed/kwaad handelen. VB: tijdens corna
mondmasker dragen = ‘goed’ handelen want vermindert risico om ziekte
over te dragen 2) normatieve ethiek; gaat op zoek naar rechtvaardiging/
argumentatie waarom we ons op bepaalde manier (moeten) gedragen. Vb:
zoekt rechtvaardiging voor verplichting van dragen van mondmasker >
persoonlijk ongemak weegt niet op tegen risico dat je mensen ernstig ziek
zou maken
Sociale ethiek: sociale dimensies binnen de ethische discussies, bv: de
vraag naar hoe rechtvaardige samenleving eruit ziet
Bio-ethiek: bv: vraag of verantwoord is om in te grijpen id genenpool
van ongeboren kind
Ethics of care: bv; vraag welke patienten voorrang krijgen bij
overrompeling zorgsysteem
Deontologie; set van regels die bepalen hoe iemand zich moet gedragen
binnen bepaalde context beroepsverenigingen stellen deontologische
,code op ook binnen beroepskader ET, Deontologie = vorm van
descriptieve ethiek
Naast ethisch handelen = er zingevend handelen; zingeving (geven van
zin aan iets)
Vraag naar zingeving situeren id wijsgeringe antropologie houd zich
bezig met het mens zijn. Stelt vraag wat een mens tot mens maakt >
vraag naar zingeving is of er een finaal doel is in dit leven en wie/ wat
daarvoor zorgt
> Bestaan verschillende visies rond bv: radicale visie van
deterministen: geloven dat alles id wereld via wetmatigheden
(oorzaak gevolg reacties) ontplooit. = verdwijnen van
verantwoordelijkheid mens
> Ai kan zorgberoep niet overnemen > ai volgt bepaald script en
gaat altijd werken & zelfde logica volgen. Mens geeft eigen touch
eraan
Hannah Arendt (1906-1975) filosoof
Schreef in 1958 over “human codition”/ menselijke conditie; mens
is bezig met het actieve leven (bezige bij) = vita activa; bestaat uit
3 fundamentele activiteiten: arbeiden, werken & handelen. Ze zijn
alle 3 fundamenteel & zullen allen er altijd zijn omdat elk van deze
activiteiten correspondeert met 1 vd fundamentele voorwaarden
waaronder aan de mens het leven op aarde gegeven is. Als 1 van
de 3 niet aanwezig is ben je eigenlijk geen mens
1) Arbeiden = in leven blijven (doen we continu) spontane
processen die ervoor zorgen dat je in leven blijft (vitale
noodzakelijkhedn bv: hart kloppen). Hanne zegt;
Arbeiden = biologische processen die in lichaam
afspelen vb: als ik water drink = plassen,zweten etc..
wordt in levensproces ingevoegd. Dit is de menselijke
conditie van het arbeiden is het leven zelf = in leven
blijven
> Sisyfusarbeid: “arbeid van thuis” =hij moest altijd rots op berg
rollen en eenmaal hij aan top was rolde die de andere kant er af
en moest hij opnieuw beginnen = cyclisch/ noodzakelijk proces:
moest opnieuw gebeuren want kon nooit boven geraken > zelfde
als ademenen je kan nie stoppen me ademen. Starten met groei
en dan begint aftakeling. Animal laborens = werkend dier (dieren
doen ook arbeid om te leven)
Is arbeid repetitief? (saai & vervreemdend): nee niet noodzakelijk
bv meditatie of hardlopen door bossen zijn ook processen die
terugkomen.
, 2) Werken = handeling waarbij we een onnatuurlijke kunstmatige
wereld tot stand brengen brengt ons tot wereldlijkheid
> We gaan iets kunstmatig scheppen, we gaan werken & er dingen
mee creeren id wereld. Ze tonen ook sporen van het mens zijn id
wereld vb: we bouwen huizen, afval achterlaten. Na u dood
blijven u producten achter id wereld
> Menselijke conditie van werken = het zijn in de wereld
> Het werken = activiteit en dat betekent dat we de homo faber zijn
(maker), en we zijn meester van natuur (boom omleggen).
lineaire activiteit =dat we doelgericht komen tot object dat we
voor ons zien. Je hebt geen andere mensen hier voor nodig =
privesfeer.
> Het product: wereldlijheid > als we iets maken heef bepaald nut
en we zien dat da de wereld wat stabieler maakt en we hopen
ook dat dat jaren mee gaat (duurzaamheid) = publieke sfeer
iedereen kan dit zien
> Wat met kunstwerk? Kunstwerk welk nut heeft dat > paradox
voor hanne; moet normaal tot iets dienen. Bv balpen is nuttig
want je kan er mee schrijven als er geen inkt in zit heeft het geen
nut meer. Kunstwerk heeft geen direct nut maar ze herrineren ons
eraan om teveel in utilitair denken (nutsdenken) te vervallen. BV
scooters kan ons vervoeren maar kunstwerk ervan; herinnert dat
het gevaarlijk is als alles een nut moet hebben
3) Handelen = gaat altijd tussen mensen en heeft te maken met
interactie (pluraliteit & nataliteit)
> Handelen, de enige activiteit die zich rechtstreeks, en niet via
dingen/materie tussen mensen voltrekt, correspondeert md
menselijke conditie van pluraliteit met het feit dat op aarde
geleefd ed wereld bewoond wordt door mensen niet door de
mens
> Overgang van wereldlijkheid naar pluraliteit (van dingen door te
werken naar handelen en interactie tussen personen) handelen =
altijd door meerdere mensen
* Arbeiden & werken situeren altijd id privesfeer (enkel bij jezelf
andere zien dit niet), werken en handelen situeren zich in de
publieke sfeer (iedereen ziet het)
* Continuem van arbeid naar werken naar handelen maar hanne
arend schat handelen hoger in dan werken en werken hoger dan
het arbeiden
Nataliteit: verbindt de 3 activiteiten vd vita activa. Het hangt samen md
conditite geboorte & dood, nataliteit & sterfelijheid. Het handelen =
verband met geboren worden/ opnieuw begin: iedere keer als je iemand
