samenvatting dieetleer 1

Dieetleer 1


1 Inleiding
Begripsomschrijving:
Dieetleer:
- Diëten bespreken bij verschillende ziektebeelden
- Beperkt tot voeding

Dieet:
- Voeding die om medische redenen aan specifieke eisen moet voldoen
- Voor individu
- 3 kenmerken:
 Om medische redenen voorschrijven
 Moet afgestemd zijn op behoefte individu
 Voldoen aan specifieke eisen (bv. VS, consistentie, T, manier van toediening)

Diëtist:
- Erkend beroep
- Met diploma voeding- en dieetkunde
- & arts: mogen dieetadvies even



Diëten indelen en benoemen:
Diëten indelen:
- Indeling naar specifieke eisen:
 Enkelvoudige & samengestelde diëten
o Enkelvoudig: 1 specifieke eis opstellen aan dieet
o Samengesteld: > 1 specifieke eis opstellen aan dieet (combinatie enkelvoudige
diëten)
 Diëten met afwijkende samenstelling:
o Voedingsstof(fen);
 Beperken (bv. eiwitbeperkt dieet)
 Verrijken (bv. vezelrijk dieet)
 Elimineren (glutenvrij dieet)
 Substitueren = vervangen (MCT-dieet)
o Hoeveelheid uitdrukken in:
 Gewichtshoeveelheid
 Hoeveelheid/kg lichaamsgewicht
 Energie%
 Voedingsstofconstante diëten:
o Diagnostische diëten: (tijdelijk) voorschrijven om medische diagnose te stellen
 Diëten met afwijkende consistentie:
o Gemalen voeding
o Vloeibare voeding
o Sondevoeding

1

, o Parenterale voeding
 Diëten met afwijkend voedingspatroon:
o Als voldoet aan normen voedingsleer = aanpassing geen probleem (bv.
vegetarisme)
o Als gebaseerd op andere normen = aanpassingen moeilijker (bv. macrobiotiek)

Diëten benoemen:
- Benaming naar hoofdkenmerk
- Naam geeft aan wat essentie is van voedingsstoffen/consistentie (glutenvrij)
- Samengestelde diëten: meerdere hoofdkenmerken (bv. eiwit- & kaliumbeperkt
- In praktijk: soms diëten benoemen naar ziektebeeld (bv. diabetesdieet)



Diëtistisch consult:
Methodisch handelen:
- cyclisch proces
- behandeling volgens bepaalde systematiek uitvoeren  gevolg:
 betere zorg
 gestructureerd werken
 uniform werken
- bestaat uit 6 stappen:
1. Aanmelding:
o kennismaking met cliënt
2. Diëtistisch onderzoek:
a) screening
 als zonder verwijzing naar diëtist
 bepalen:
 verder diëtistisch onderzoek & behandeling nodig
 verwijzing naar arts / gespecialiseerd zorgverlener nodig
b) diëtistische anamnese
 gegevens die relevant zijn voor dieetbehandeling:
 verzamelen
 interpreteren
 bespreken
 persoonsgegevens:
 administratieve gegevens
 psychosociale gegevens
 aanvullende medische gegevens:
 afhankelijk van gegevens screening & doorverwijzing
 diagnose
 lichamelijke klachten
 aanwezige risicofactoren
 medisch & dieetverleden
 therapie
 medicatie & voedingssupplementen
 labo & andere onderzoeksresultaten
 familiale aanleg
 antropometrie

2

,  voedingsanamnese:
 om inzicht te krijgen over eet- & leefgewoonten
 bv. dietary history
3. Diëtistische diagnose:
o mening vormen over gezondheidstoestand cliënt
o o.b.v. interpretatie verzamelde gegevens
o verband leggen tussen probleem/klachten, oorzaak & gevolg
4. Behandelplan:
o o.b.v. diëtistische diagnose
a) Behandeldoelen
 SMART formuleren
 Subdoelen:
 Korte termijn
 Zorgen voor bereiken hoofddoel
 Hoofdoelen
 Lange termijn
 = einddoel
b) Dieetadvies:
 Uit behandelplan
 Dieetadvies opstellen
 Vertaald dieetvoorschrift naar VM
 Omvat:
Info & instructie
Gedragsverandering begeleiden
5. Evaluatie:
o Vervolgconsultaties:
 Behandeldoelen & behaald resultaat evalueren
 Behandeldoelen & dieetadvies bijstellen
 Nieuwe doelen toevoegen
 Voor gedragsbehoud / terugvalpreventie
6. Afsluiting:
o Als hoofddoel behaald


Verwijzer informeren
- Belangrijk:
 Behandeldoelen & behandelplan goed afstemmen via duidelijke afspraken &
communicatie
- Gevolg: arts behoud overzicht over effect dieetbehandeling
- In tweedelijnszorg:
 Communicatie via elektronisch patiëntendossier
o Info uitwisselen met iedereen die patiënt begeleidt
o Vlotte multidisciplinaire samenwerking
- Diëtisten beschikken over elektronisch diëtistendossier/mailbox  verslagen dorgeven aan
andere zorgverleners

Multidisciplinaire samenwerking
- Combinatie van:


3

,  Kennis
 Competenties
 Onderlinge ondersteuning
 Gemeenschappelijke verantwoordelijkheid
- Gevolg: betere resultaten
- Vooral in 2de-lijnszorg


Evidence based diëtiek:
- Conclusies uit wetenschappelijke literatuur vertalen naar aanbevelingen voor praktijk &
patiënt
- In praktijk op 2 manieren:
1. EB-richtlijnen gebruiken
o Voor specifieke ziektebeelden
o Conclusies wetenschappelijke literatuur vertaald naar aanbevelingen praktijk
o Alle stappen dieetbehandeling in beschreven
2. Zelf opzoek gaan naar betrouwbare info
o Arbeidsintensiever
o Verreist goede kennis van onderzoeksmethodologie



2 Evaluatie & behandeling van overgewicht & obesitas
Inleiding:
Te grote hoeveelheid vetopstapeling:
- Overgewicht:
 BMI: 25-29,9
- Obesitas :
 BMI: > 30
 Chronische ziekte
 Preventie & behandeling op lange termijn
- Gevolg:
 Toename morbiditeit & mortaliteit
 Afname levenskwaliteit
- Aanpak  2 stappen:
1. Evaluatie:
o Ernst bepalen van:
 Overgewicht/obesitas
 Risicoprofiel
o Onderliggende oorzaken/risicofactoren
o Motivatie patiënt
2. Behandeling:
o O.b.v. evaluatie



Evaluatie:
Hoeveelheid vetweefsel bepalen:
- Geschikte antropometrische methoden voor inschatten hoeveelheid vetweefsel:

4