Hoofdstuk 13 – Zenuwstelsel
Paragraaf 1
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de neuronen (zenuwcellen) van de hersenen en die van het
ruggenmerg met hun ondersteunende cellen. Het perifere zenuwstelsel bestaat uit zenuwen,
bundels uitlopers van neuronen die zintuigen verbinden met het CZS en CZS met spieren en klieren.
In het centrale zenuwstelsel liggen de cellichamen van de neuronen bij elkaar in de grijze stof. In het
ruggenmerg is dat aan de binnenkant en in de grote hersenen aan de buitenkant. De witte stof
bestaat uit de uitlopers van neuronen met daaromheen een extra isolerend omhulsel van myeline.
De bloed-hersenbarrière bevindt zich in de bloedvaten van de hersenen en beschermt de hersenen
tegen ongewenste stoffen, doordat de ruimte tussen endotheelcellen van de haarvaten klein zijn
(tight-junctions) en door astrocyten, gliacellen die een vrijwel gesloten kring rondom de haarvaten
vormen. Helaas wordt door de bloed-hersenbarrière ook medicijnen tegengehouden.
De grote hersenen bestaat uit twee delen die met elkaar verbonden zijn via de hersenbalk. De
hersenschors is het buitenste deel van de grote hersenen en bevat sensorische en motorische
centra. De primaire sensorische schors ontvangt informatie uit zintuigen en de secundaire
sensorische schors interpreteert, vergelijkt en slaat de informatie op. Elk type zintuig heeft een eigen
primair/secundair gebied in de hersenschors. De primaire motorische schors stuurt primaire acties
aan en de secundaire motorische schors stuurt gecoördineerde bewegingen aan, zoals fietsen. De
linkerhelft van de grote hersenen communiceert met de rechterhelft van het lichaam en andersom.
De thalamus selecteert welke impulsen van zintuigen naar de hersenschors gaan. Alcohol zorgt
ervoor dat GABA, een neurotransmitter, langer aan zenuwcel remmende receptoren gebonden blijft,
waardoor de thalamus minder goed functioneert. Daardoor herinner je na te veel alcohol drinken
weinig erover. De hypothalamus is betrokken bij de homeostase; hij stuurt hormoonklieren aan,
bevat de thermostaat voor het regelen van je lichaamstemperatuur en bevat je biologische klok.
De kleine hersenen spelen een rol in het coördineren van bewegingen samen met de grote
hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg. De hersenstam bestaat uit de middenhersenen, de
pons en het verlengde merg. De middenhersenen spelen een rol bij reflexen van zien en horen. De
pons verbindt de grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen het evenwichtszintuig in je
middenoor en de kleine hersenen. In de verlengde merg kruisen de zenuwenbanen (links-rechts) en
zitten regelcentra voor vitale functies zoals ademhaling.
Het ruggenmerg verbindt het onderste deel van de hersenen met het perifere zenuwstelsel. Uit het
ruggenmerg ontspringen ruggenmergszenuwen, verbonden met skeletspieren en zintuigen. Een
impuls komt aan de rugzijde binnen via een spinaal ganglion dat bestaat uit sensorische neuronen en
verlaat het ruggenmerg via motorische neuronen aan de buikzijde. De motorische neuronen maken
contact met de grensstrengen naast het ruggenmerg, die daarna naar de organen gaan. Reflexen in
het gebied van het hoofd gaan via de hersenstam en de hersenzenuwen. Reflexen in de romp en
ledematen gaan via het schakelneuronen in het ruggenmerg, zoals de kniepeesreflex. Reflexen zijn
aangeleerd of aangeboren.
Paragraaf 1
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de neuronen (zenuwcellen) van de hersenen en die van het
ruggenmerg met hun ondersteunende cellen. Het perifere zenuwstelsel bestaat uit zenuwen,
bundels uitlopers van neuronen die zintuigen verbinden met het CZS en CZS met spieren en klieren.
In het centrale zenuwstelsel liggen de cellichamen van de neuronen bij elkaar in de grijze stof. In het
ruggenmerg is dat aan de binnenkant en in de grote hersenen aan de buitenkant. De witte stof
bestaat uit de uitlopers van neuronen met daaromheen een extra isolerend omhulsel van myeline.
De bloed-hersenbarrière bevindt zich in de bloedvaten van de hersenen en beschermt de hersenen
tegen ongewenste stoffen, doordat de ruimte tussen endotheelcellen van de haarvaten klein zijn
(tight-junctions) en door astrocyten, gliacellen die een vrijwel gesloten kring rondom de haarvaten
vormen. Helaas wordt door de bloed-hersenbarrière ook medicijnen tegengehouden.
De grote hersenen bestaat uit twee delen die met elkaar verbonden zijn via de hersenbalk. De
hersenschors is het buitenste deel van de grote hersenen en bevat sensorische en motorische
centra. De primaire sensorische schors ontvangt informatie uit zintuigen en de secundaire
sensorische schors interpreteert, vergelijkt en slaat de informatie op. Elk type zintuig heeft een eigen
primair/secundair gebied in de hersenschors. De primaire motorische schors stuurt primaire acties
aan en de secundaire motorische schors stuurt gecoördineerde bewegingen aan, zoals fietsen. De
linkerhelft van de grote hersenen communiceert met de rechterhelft van het lichaam en andersom.
De thalamus selecteert welke impulsen van zintuigen naar de hersenschors gaan. Alcohol zorgt
ervoor dat GABA, een neurotransmitter, langer aan zenuwcel remmende receptoren gebonden blijft,
waardoor de thalamus minder goed functioneert. Daardoor herinner je na te veel alcohol drinken
weinig erover. De hypothalamus is betrokken bij de homeostase; hij stuurt hormoonklieren aan,
bevat de thermostaat voor het regelen van je lichaamstemperatuur en bevat je biologische klok.
De kleine hersenen spelen een rol in het coördineren van bewegingen samen met de grote
hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg. De hersenstam bestaat uit de middenhersenen, de
pons en het verlengde merg. De middenhersenen spelen een rol bij reflexen van zien en horen. De
pons verbindt de grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen het evenwichtszintuig in je
middenoor en de kleine hersenen. In de verlengde merg kruisen de zenuwenbanen (links-rechts) en
zitten regelcentra voor vitale functies zoals ademhaling.
Het ruggenmerg verbindt het onderste deel van de hersenen met het perifere zenuwstelsel. Uit het
ruggenmerg ontspringen ruggenmergszenuwen, verbonden met skeletspieren en zintuigen. Een
impuls komt aan de rugzijde binnen via een spinaal ganglion dat bestaat uit sensorische neuronen en
verlaat het ruggenmerg via motorische neuronen aan de buikzijde. De motorische neuronen maken
contact met de grensstrengen naast het ruggenmerg, die daarna naar de organen gaan. Reflexen in
het gebied van het hoofd gaan via de hersenstam en de hersenzenuwen. Reflexen in de romp en
ledematen gaan via het schakelneuronen in het ruggenmerg, zoals de kniepeesreflex. Reflexen zijn
aangeleerd of aangeboren.
