Samenvatting organisatieontwikkeling

Sv organisatieontwikkeling 2e Sem. Ortho 2


ORGANISATIEONTWIKKELING
1. WAAROM ORGANISATIEONTWIKKELING

Sociale sector bestaat uit organisaties (sociale & publieke sector vs profit sector)
 Van opvoeder-begeleider naar coördinator
 Opvoeders begeleiders werken niet vacuüm maar de organisatie heeft invloed op hun werk
(micro-meso-macro)

2. EVOLUTIE IN DE SOCIALE SECTOR

Van caritatieve HV naar professionele HV
Professionalisering:
 Aanvankelijk kopie bedrijfsmanagement
 Nu stilaan meer besef van eigenheid: duaal denken

Duaal denken:
 Profitsector: economische logica
o Winstbejag
o Klemtoon op beurzen en winst uitkeren
 Sociale/ publieke sector:
o Sociale logica
o Geen winst maar zorg en solidariteit
o Geen wist maar wel dienstverlening

3. NIEUWE TENDENSEN IN DE SOCIALE SECTOR?

Vermarkting= de cliënt krijgt een budget vd overheid en koopt zorg in. Zo ontstaat een markt van
vraag en aanbod waarin de zorgaanbieder zijn prijs zelf kan bepalen.
 Gevolg= concurrentie
Commercialisering= er ontstaan private voorzieningen opgericht door ouders maar ook door
onafhankelijke diensten die werken met zorgkoppels
 Bv: villavip en thomashuizen

4. NIET DUAAL DENKEN ZOALS BEDRIJVEN

 Dienen ze een goed product aan te bieden
 Dienen ze kostenbewuster te zijn
o Moeten veel meer nadenken over hoe ze kunnen besparen
 Moeten ze ook meer efficiënt omgaan met financiële en personele middelen
 Mogen ze winst maken maar moeten ze deze wel weer investeren in betere dienstverlening
 Moeten ze net zoals ondernemingen aandacht besteden aan de belangen van alle
stakeholders (= belanghebbenden: clienten, netwerk, buurt, personeel, organisaties en
diensten met wie ze werken)

Besluit: ecologisch-sociaal-ethisch combineren net zoals bedrijven!

Kwaliteitsontwikkeling= geheel van teksten waarin de organisatie bv: een procedure schrijft over
grensoverschrijdend gedrag, of als een cliënt wil stoppen met de dienstverlening  moet geüpdatet worden
Veranderingsmanagement= bv: een organisatie die met een andere organisatie wil gaan samenwerken

,Sv organisatieontwikkeling 2e Sem. Ortho 2


HOOFDSTUK 1: DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET
FUNDAMENT
1. INLEIDING

Missie gedreven organisaties  sociaal doel
 = non-profit organisaties of sociale ondernemingen binnen de sociale en orthopedagogische sector
Profit organisaties  winstmaximalisatie = primaire doel

Binnen fundament zijn er 3 elementen met elkaar verweven:
1. Missie
2. Visie
3. Kernwaarden

Fundament= vormt de basis waarop alle (strategische) keuzes worden gemaakt
 Wat is de bestemming en de bestaansreden van een organisatie?
 Wat is de unieke bijdrage van de organisatie ten dienste van de omgeving? Of wat komt de
omgeving tekort, als deze organisatie ophoudt te bestaan?

2. WAT ZIJN ORGANISATIES?

2.1 KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE

Organisaties= functioneel en regelen het sociale leven en het dagelijks gedrag van individuen.

Griekse woord: organon = werktuig of hulpmiddel
 Organisatie= hulpmiddel om een doel te bereiken

We zijn verbonden met organisaties doorheen onze levensloop.
 Arbeid, kennis, religie, gezondheid…
Ook binnen het orthopedagogisch werkveld komen we in contact met een diversiteit aan organisaties
 Scholen, dagcentra, woonzorgcentra, jeugdhulpinstellingen…

In een organisatie komen en werken mensen samen aan éénzelfde doel of ze delen dezelfde missie.

Missie gedreven organisaties= wanneer een organisatie een duidelijk sociaal doel voor ogen heeft en
dus impact wil maken om van de wereld/maatschappij een betere plaats te maken voor iedereen.

Organisaties zijn= (definitie Daft en Roskam)
1. Menselijke samenwerkingsverbanden
2. Gericht op het realiseren van een duidelijk doel
3. Ontworpen als systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde activiteiten
4. Verbonden met een externe omgeving

,Sv organisatieontwikkeling 2e Sem. Ortho 2


2.2 SOCIAL PROFIT VS PROFIT ORGANISATIES

Social profit= containerbegrip voor tal van organisaties die hoofdzakelijk diensten leveren met een
maatschappelijk nut.
 Orthopedagogische sector= social profit sector

Profit organisatie Social profit organisatie
Winstmaximalisatie zodat bedrijf kan blijven Gemeenschappelijke winst ipv
voortbestaan (bedrijfscontinuïteit) winstmaximalisatie
Belangrijkste doelstelling: eigen doelen Belangrijkste doelstelling: collectieve doelen

Profit= winstmaximalisatie zodat het bedrijf kan blijven voortbestaan
Social-profit / missie gedreven organisaties= geen winstmaximalisatie, maar streven
maatschappelijke en sociale doelen na

 Vaak vallen organisaties onder de sociale sector onder de vzw-wetgeving

Mogen vzw’s activiteiten ontwikkelen of producten verkopen waar ze winst uit kunnen halen?
 Dit is een misvatting die ingebed ligt in de benaming: vzw staat voor ‘vereniging zonder
winstoogmerk’.
 Sinds 1 januari 2020 is de vzw-wetgeving veranderd en mogen vzw’s wel winst maken.
 MAAR het is enkel de bedoeling dat mogelijke winst het maatschappelijke doel van de
organisatie dient en dus niet wordt uitgekeerd aan de leden.
 De winst moet terugvloeien naar het doel en niet de organisatie of de leden van de
organisatie verrijken (geen winstmaximalisatie).
 Dus van ‘vereniging zonder winstoogmerk’  ‘vereniging zonder winstuitkering’

2.3 ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT?

3 belangrijke basiscomponenten van organisaties (Roskam):

, Sv organisatieontwikkeling 2e Sem. Ortho 2


1. DE ORGANISATIE EN DE OMGEVING:
 Missie= specifieke bestaansreden van de organisatie
o Waarom is die specifieke organisatie nodig in de samenleving
o Welk sociaal doel en impact wil die organisatie in onze samenleving
 Strategie= nadenken, vastleggen en focussen op wat ze wel en niet gaan doen
o Hoe willen ze de dingen aanpakken om de missie concreet te kunnen waarmaken
 Omgeving= missie gedreven organisaties staan in directe verbinding met de omgeving waarin
ze actief zijn
o Omgeving beïnvloeden
 Samenleving beter maken
 Inzetten voor specifieke doelgroepen
 Gerechtvaardigde sociale doelen nastreven (= Just Causes)
o Ondergaan ook invloed vanuit die omgeving

2. DE ORGANISATIE EN STRUCTUUR:
 Structuur= mensen krijgen specifieke taken, rollen en bevoegdheden binnen de organisatie
om de missie te kunnen waarmaken
o = organigram en taakverdeling

3. DE ORGANISATIE EN HET MENSELIJK KAPITAAL:
 Menselijk kapitaal= belangrijk om impact te kunnen hebben
o Om de missie te kunnen waarmaken moeten mensen aangeworven en opgeleid
worden om de functies te kunnen uitvoeren die in de structuur vastgelegd werden
o Inspanningen en realisaties moeten opgevolgd en beloond worden om de motivatie,
productiviteit en succes in de organisaties te kunnen vasthouden
 Organisaties= mensenwerk
o Gedragen door mensen die afhankelijk zijn van elkaar en in interactie gaan met elkaar
om via samenwerking een gemeenschappelijk (of persoonlijk) doel te kunnen
nastreven en realiseren
 Leiderschap= onmisbaar binnen de structuur en het menselijk kapitaal
o Elke organisatie wordt door één of meerdere mensen gestuurd

Samengevat:
 Missie gedreven organisaties= sociaal doel voor ogen en willen een duurzame impact hebben
op de samenleving of iets betekenen voor de specifieke doelgroep waarvoor ze werken
 Doelen behalen  gepaste organisatiestructuur waarin de rollen, taken en functies vastliggen
 Structuur duidelijk  dan moeten de juiste mensen op de juiste plaats aangetrokken en
gezet worden om deze doelstellingen van de organisatie te verwezenlijken

3. HET GROTE WAAROM: MISSIE, VISIE EN KERNWAARDEN

Organisaties hebben nood aan een sterk fundament of ‘gevoel van bestemming’  om te weten wat
ze kunnen betekenen voor de omgeving en hoe ze op uitdagingen flexibel moeten inspelen of zich
ertegen moeten beschermen

 Nadenken over deze fundamentele vraag is een noodzakelijke stap om verdere beslissingen aan af
te toetsen en om te weten welke richting of focus je als organisatie moet kiezen om te kunnen doen
wat je wil en moet doen

Dit stevig fundament geeft de richting aan van waar willen we met de organisatie heen en bestaat uit…