Hoorcollege aantekeningen alle weken

Goederenrecht
2023-2024

,Week 1

Hoorcollege
Deel 1
Inleiding
 Goederenrecht is het materiele privaatrecht
 Burgerlijk Wetboek belangrijkste basis van het Nederlandse privaatrecht
Onderscheid binnen het privaatrecht:
 Personenrecht:
o Personen- en familierecht; familievermogensrecht: hoofdzakelijk vastgelegd in boek
1 BW
 Hieraan gerelateerd is het erfrecht, vastgelegd in boek 4 BW
o Rechtspersonenrecht (ondernemingsrecht: met name regels met betrekking tot de
organisatie van privaatrechtelijke rechtspersonen art 2:3 BW, hoofdzakelijk
vastgelegd in boek 2 BW
o Publiekrechtelijke rechtspersonen, waaronder de Staat der Nederlanden en
gemeenten art 2:1 BW, en kerkgenootschappen met rechtspersoonlijkheid art 2:2
BW

 Vermogensrecht:
o Goederenrecht: hoofdzakelijk boek 3 BW en boek 5 BW
o Verbintenissenrecht, waaronder overeenkomsten boek 6 BW, boek 7 BW en
vooralsnog boek 7A BW (gaat op termijnen verdwijnen)
 Bijzondere aspecten van goederenrecht en verbintenissenrecht ten aanzien
van verkeersmiddelen en vervoer zijn vastgelegd in boek 8 BW


Algemeen deel van het vermogensrecht:
 Titel 1 van boek 3 BW: algemene bepalingen
 Titel 2 van boek 3 BW: rechtshandelingen
 Titel 3 van boek 3 BW: volmacht
 Titel 11 van boek 3 BW: rechtsvorderingen: processuele regels
Goederen: titels 4 t/m 10 van boek 3 BW + boek 5 BW (zaken)
Goederen:
 Art 3:1 Bw
 Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten

 Art 3:2 BW
 Zaken zijn voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten
o Menselijke beheersing: dus niet de zee of de ruimte
o Stoffelijke objecten: dus een tastbaar goed zoals een stoel, perceel (grond), of auto
 Iedere zaak is een goed, maar niet ieder goed is een zaak

,  Vermogensrechten zijn ingevolge art 3:6 BW:
 Rechten die, hetzij afzonderlijk, hetzij tezamen met een ander recht:
o Overdraagbaar zijn OF
o Ertoe strekken de rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen, OF
o Verkregen zijn in ruil voor verstrekt of in het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel
 Zeer ruime definitie (OF):
o Minimum vereisten: overdraagbaarheid, of stoffelijk voordeel verschaffen, of in ruil
voor verstrekt of in het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel


Deel 2
Goederen:
 Zaken: art 3:2 BW
o Onroerende zaken art 3:3 lid 1 BW
 Grond
 Nog niet gewonnen delfstoffen (olie, zout (zolang het in de grond zit))
 Met grond verenigde beplanting (alles wat in de grond is gezet maar niet in
een pot)
 Gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd,
rechtstreeks of door vereniging met andere gebouwen of werken
 Ten aanzien van grond art 5:20 BW betrekking tot eigendom situatie
o Roerende zaken art 3:3 lid 2 BW
 Alle zaken die niet onroerend zijn
o Dieren zijn geen zaken, maar de regels met betrekking tot zaken zijn grotendeels op
hen van toepassing art 3:2a BW


Registergoederen:
 Registergoed: art 3:20 BW: goederen waarvoor overdacht of vestiging inschrijving in een
daartoe bestemd register noodzakelijk is
 Goederen zijn zaken en vermogensrechten, dus ook een vermogensrecht kan een
registergoed in de zin van art 3:10 BW zijn.


 LET OP
niet alle goederen waarvoor registers bestaan zijn registergoederen in de zin van art 3:10 BW
o Bijvoorbeeld: er zijn registers voor motorrijtuigen, merknamen, octrooirechten,
kwekersrechten en aandelen op naam, maar geen van deze goederen zijn
registergoederen in de zin van art 3:20 BW
o Dergelijke registers zijn (met name) bedoeld ten behoeve van zogenaamde
derdewerking – het is dan voor derden bekend wie rechthebbende is van het
desbetreffende recht of de zaak – en de inschrijving is geen vereiste voor
rechtsgeldige overdacht of vestiging

,  Registergoederen art 3:20 BW
o Onroerende zaken art 3:89 lid 1 BW
o Teboekstaande roerende zaken: waarvoor inschrijving in het desbetreffende
openbare register noodzakelijk is ten behoeve van een rechtsgeldige levering en
overdracht: teboekstaande zee- en binnenvaartschepen, teboekstaande
luchtvaartuigen boek 8 BW
o Sommige vermogensrechten, namelijk beperkte rechten gevestigd op
registergoederen, zoals erfpacht, opstalrecht of vruchtgebruik gevestigd op een
registergoed
 Niet registergoederen
alle andere goederen waarvoor je art 3:10 BW niet nodig hebt. Je hoeft je niet in te schrijven
in een register of een overdacht, vestiging te bewerkstelligen.


Bestanddeel en hoofzaak (zaken)
 Heeft alleen betrekking op zaken
 Twee zaken worden met elkaar verbonden. Welke gevolgen heeft dat voor het (eigendom)
recht op die zaken
 Een zaak kan bestanddeel worden van een andere zaak. Deze zaak verliest dan haar
zelfstandigheid en gaat als bestanddeel op in de hoofdzaak art 3:4 BW
 Beoordeling:
o Verkeersopvattingen: bijvoorbeeld fietsbel bestanddeel van hoofdzaak fiets; deur
bestanddeel van de hoofdzaak gebouw.
o Verbreking van elkaar kan niet zonder schade van betekenis. Bijvoorbeeld
ingebouwde magnetron (schade-criterium)
o Bij roerende zaken tevens art 5:14 lid 3 BW: de waarde van de met elkaar verbonden
zaken is van belang bij het oordeel of er sprake is van een hoofdzaak (waarde
criterium)


Beschikken over goederen
 Rechthebbende kunnen juridisch beschikken over goederen waarop zij een recht hebben


Bijvoorbeeld:
 Een eigenaar kan een auto die hij in eigendom heeft overdragen aan een ander
 Een eigenaar van een perceel met daarop een huis kan het perceel met huis overdragen aan
een ander
 Een rechthebbende kan een vordering (vermogensrecht) van €100 die hij heeft op een
schuldenaar overdragen aan een ander
 Een rechthebbende op een erfpachtrecht op een perceel met daarop een huis kan dit
erfpachtrecht (vermogensrecht) overdragen aan een ander


Onderscheid is erg belangrijk tussen roerende zaken, niet-registergoed, onroerende zaak
(registergoed) en vermogensrecht bijvoorbeeld een vorderingsrecht. Omdat er namelijk