Hoofdstuk 1: algemene inleiding
1.1 doel van belastingheffing
Financieringsmogelijkheden voor de overheid:
Belastingen, verplichte bedragen om af te staan door burgers. Vb: inkomstenbelasting,
vennootschapsbelasting, omzetbelasting
Retributies, vergoedingen die burgers moeten betalen voor overheidsdiensten. Vb: rijbewijs,
paspoort
Sociale premies:
- Premie volksverzekeringen, premies om uitkeringen mee te betalen.
- Premies werknemersverzekeringen, WIA, ZW, Zvw & WW. Premies komen ten lasten van de
werkgever en worden door de belastingdienst geïnd via aangifte loonheffingen
Overige inkomsten, zoals de inkomsten uit de verkoop van gas
Belastingheffing dient ook voor een secundair doel:
Stimuleren van: startende ondernemingen (willekeurige afschrijvingen) & nieuwe
investeringen (investeringsregelingen)
Verkleinen inkomensverschillen (heffingskortingen)
Beschermen van: gezondheid (accijns) & milieu (milieuheffingen)
1.2 plaats van belastingrecht
Publiekrecht- regelt de verhoudingen tussen de overheid en haar burgers.
Hieronder vallen o.a.:
Belastingrecht
Staatsrecht
Bestuursrecht
Strafrecht
Privaatrecht- (burgerrecht/ civiel recht) gaat over de verhouding tussen burgers onderling. De
centrale overheid kan hier gebruik van maken als zij niet als overheid maar als gelijkwaardige aan de
burgers handelt. Bijvoorbeeld bij aanschaf van inventaris hierbij moet de overheid zich ook houden
aan het verbintenissenrecht net als de burgers.
Belastingrecht- verzameling van wetten:
Wet IB ( wet inkomstenbelasting)
Wet Vpb (wet van de vennootschapsbelasting)
Wet LB ( Wet op de loonbelastingen)
WBRV (Wet belastingen van rechtsverkeer)
SW (successiewet)
Wet OB (Wet o de omzetbelasting)
Belastingrechten worden onderverdeeld in:
Materieel recht: wetten die ingaan op de wijze hoe bepaald word hoeveel belasting er verschuldigd
is
Formeel recht- wetten die ingaan op de wijze waarop de belasting wordt geïnd zodat iedereen aan
zijn fiscale verplichtingen voldoet.
1
,1.3 soorten belastingen
Verschillende soorten belastingen:
Wetgeving voor centrale overheid en lagere overheden- inkomsten- & omzetbelasting zijn
heffingen van de overheid. Provincie en gemeente mag ook belasting heffen zoals bijv:
motorijtuigbelasting, onroerendezaakbelasting
Directe & indirecte belastingen-
direct: belasting wordt al ingehouden voor je geld ontvangt/uitgeeft, bijv. Loonbelasting.
Indirect: degene bij wie belasting wordt geheven zal zijn betaling doorbelasten aan een
ander. Vb: omzetbelasting
Tijdstip- en tijdvakbelastingen-
tijdstipbelasting: belastingheffing op een gebeurtenis op een bepaald moment.
Tijdvakbelasting: belasting dat over een periode wordt geheven
Aanslag-en aangiftebelastingen:
Aanslagbelastingen aangiftebelastingen
Belastingplichtige dient aangifte in bij Belastingplichtige dient aangifte in maar
belastingdienst verwerkt naar betaald meteen al klopt niet?
belastingaanslag belastingplichtige belastingdienst zal het bedrag wat te
betalen veel of te weinig was betaald naheffen of
restitueren.
Voorbeelden: inkomstenbelasting, Voorbeelden: loonbelasting,
vennootschapsbelasting dividendbelasting & omzetbelasting
In praktijk wordt veel gewerkt met
voorlopige aanslagen omdat het soms heel
lang duurt.
Dus verschil zit hem in het moment waarop betaald wordt
Subjectieve en objectieve belastingen-
subjectieve: er wordt rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden, objectieve: er
wordt geen rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden
1.4 beginselen in het belastingrecht
fiscale wetgeving beginselen:
Draagkrachtbeginsel- hoge inkomsten betalen in verhouding meer belasting dan de lage
inkomsten. Dit wordt gehandhaafd door de inkomstenbelasting met progressieve tarieven
Profijtbeginsel- iedere nederlander heeft profijt van de zaken die de overheid regelt zoals
bijv onderwijs en wegen
Beginsel van de minste pijn- belastingen worden geheven zonder dat de belastingplichtige
dit merkt
Beginselen van de bevoorrechte verkrijging- belasting betalen over een financiële meevaller
(kansspelbelasting, erfbelasting
1.5 vindplaatsen in het belastingrecht
Het belastingrecht maakt gebruik van (on)geschreven bronnen:
1. Wetgeving:
- Verticale werking: bescherming van grondrechten tussen overheid en burger.
Opgenomen in de grondwet moet iedereen zich aan houden
- Horizontale werking: handhaving van grondrechten tussen burgers en/of
rechtspersonen onderling. Veelal niet wettelijk geregeld en lastiger omdat
verschillende rechten van personen met elkaar in conflict kunnen komen rechter
zal vaak bepalen
2
, 2. Uitvoeringsregelingen en -besluiten:
Delegatiebepalingen (verwijzing naar andere regelingen):
- Uitvoeringsbesluiten- als in een wettekst staat dat één en ander is geregeld in een
algemene maatregel van bestuur
- Uitvoeringsregelingen- als in een wettekst één en ander nader wordt uitgewerkt in
een ministeriële regeling
3. Europese richtlijnen- afspraken die binnen Europa worden gemaakt waar Nederland zich aan
moet houden. Een burger mag zich hier op beroepen als de overheid zich hier niet aan
houdt. De overheid mag zich niet op een richtlijn beroepen want dan hadden ze m maar
moeten aannemen.
4. Besluiten (resoluties) - bij een wetsvoorstel kunnen er altijd onvoorziene gevolgen ontstaan.
Dan bepaald de staatssecretaris van financiën via een besluit hoe hij denkt dat de wetgeving
uitgelegd moet worden. Deze besluiten heten ook wel pseudowetgeving.
5. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur- belasting dienst moet bij het uitvoeren van
zijn taken zich gedragen als een behoorlijk bestuur
Behoorlijk bestuur bestaat o.a. uit de volgende beginselen:
- Vertrouwensbeginsel: belastingplichtige moet erop kunnen vertrouwen dat de
belastingdienst zijn toezeggingen nakomt.
- Gelijkheidsbeginsel: belastingdienst moet iedereen gelijk behandelen
6. Rechtspraak (jurisprudentie)- belastingplichtige niet eens met opgelegde aanslag bezwaar
maken bezwaar indienen bij belastingdienst bd niet mee eens? belastingplichtige in
beroep gaan rechter uitspraak niet mee eens hoger beroep uitspraak van
gerechtshof niet mee eens? in cassatie gaan uitspraak van de Hoge Raad.
1.6 partijen binnen het belastingrecht
1. wetgever
Wetsverstel 2e kamer 1e kamer wet aangesteld als door beide goedgekeurd is
Parlement- 1e +2e kamer samen
2. belastingdienst
Voornaamste taken van belastingdienst:
- Uitvoeren van de fiscale regelgeving
- Innen van de belastingen en premies die op grond van de Nederlandse wetgeving
moeten worden afgedragen
- Verstrekken van meer informatie over de belastingheffing in Nederland
- Uitkeren van diverse toeslagen:
o Zorgtoeslag (compensatie voor gestegen ziektekostenpremie)
o Huurtoeslag (vroegere huursubsidie)
o Kindgebonden budget (een tegemoetkoming voor gezinnen met kinderen die
een laag inkomen hebben)
o Kinderopvangtoeslag (bijdrage in de kosten van kinderopvang)
- Registreren van het inkomen van iedere belastingplichtige in het Basisregistratie
Inkomen (BRI)
Volgende instanties kunnen rechtstreeks gebruikmaken van BRI:
3 CAK (Centraal Administratiekantoor)
3 Belastingdienst/ Toeslagen
3 Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)
3 Raad voor Rechtsbijstand
Compliance- houdt in dat belastingplichtige- ongeacht of hij een burger of een ondernemer is- de
regelgeving zo veel mogelijk uit zichzelf nakomt
3
1.1 doel van belastingheffing
Financieringsmogelijkheden voor de overheid:
Belastingen, verplichte bedragen om af te staan door burgers. Vb: inkomstenbelasting,
vennootschapsbelasting, omzetbelasting
Retributies, vergoedingen die burgers moeten betalen voor overheidsdiensten. Vb: rijbewijs,
paspoort
Sociale premies:
- Premie volksverzekeringen, premies om uitkeringen mee te betalen.
- Premies werknemersverzekeringen, WIA, ZW, Zvw & WW. Premies komen ten lasten van de
werkgever en worden door de belastingdienst geïnd via aangifte loonheffingen
Overige inkomsten, zoals de inkomsten uit de verkoop van gas
Belastingheffing dient ook voor een secundair doel:
Stimuleren van: startende ondernemingen (willekeurige afschrijvingen) & nieuwe
investeringen (investeringsregelingen)
Verkleinen inkomensverschillen (heffingskortingen)
Beschermen van: gezondheid (accijns) & milieu (milieuheffingen)
1.2 plaats van belastingrecht
Publiekrecht- regelt de verhoudingen tussen de overheid en haar burgers.
Hieronder vallen o.a.:
Belastingrecht
Staatsrecht
Bestuursrecht
Strafrecht
Privaatrecht- (burgerrecht/ civiel recht) gaat over de verhouding tussen burgers onderling. De
centrale overheid kan hier gebruik van maken als zij niet als overheid maar als gelijkwaardige aan de
burgers handelt. Bijvoorbeeld bij aanschaf van inventaris hierbij moet de overheid zich ook houden
aan het verbintenissenrecht net als de burgers.
Belastingrecht- verzameling van wetten:
Wet IB ( wet inkomstenbelasting)
Wet Vpb (wet van de vennootschapsbelasting)
Wet LB ( Wet op de loonbelastingen)
WBRV (Wet belastingen van rechtsverkeer)
SW (successiewet)
Wet OB (Wet o de omzetbelasting)
Belastingrechten worden onderverdeeld in:
Materieel recht: wetten die ingaan op de wijze hoe bepaald word hoeveel belasting er verschuldigd
is
Formeel recht- wetten die ingaan op de wijze waarop de belasting wordt geïnd zodat iedereen aan
zijn fiscale verplichtingen voldoet.
1
,1.3 soorten belastingen
Verschillende soorten belastingen:
Wetgeving voor centrale overheid en lagere overheden- inkomsten- & omzetbelasting zijn
heffingen van de overheid. Provincie en gemeente mag ook belasting heffen zoals bijv:
motorijtuigbelasting, onroerendezaakbelasting
Directe & indirecte belastingen-
direct: belasting wordt al ingehouden voor je geld ontvangt/uitgeeft, bijv. Loonbelasting.
Indirect: degene bij wie belasting wordt geheven zal zijn betaling doorbelasten aan een
ander. Vb: omzetbelasting
Tijdstip- en tijdvakbelastingen-
tijdstipbelasting: belastingheffing op een gebeurtenis op een bepaald moment.
Tijdvakbelasting: belasting dat over een periode wordt geheven
Aanslag-en aangiftebelastingen:
Aanslagbelastingen aangiftebelastingen
Belastingplichtige dient aangifte in bij Belastingplichtige dient aangifte in maar
belastingdienst verwerkt naar betaald meteen al klopt niet?
belastingaanslag belastingplichtige belastingdienst zal het bedrag wat te
betalen veel of te weinig was betaald naheffen of
restitueren.
Voorbeelden: inkomstenbelasting, Voorbeelden: loonbelasting,
vennootschapsbelasting dividendbelasting & omzetbelasting
In praktijk wordt veel gewerkt met
voorlopige aanslagen omdat het soms heel
lang duurt.
Dus verschil zit hem in het moment waarop betaald wordt
Subjectieve en objectieve belastingen-
subjectieve: er wordt rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden, objectieve: er
wordt geen rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden
1.4 beginselen in het belastingrecht
fiscale wetgeving beginselen:
Draagkrachtbeginsel- hoge inkomsten betalen in verhouding meer belasting dan de lage
inkomsten. Dit wordt gehandhaafd door de inkomstenbelasting met progressieve tarieven
Profijtbeginsel- iedere nederlander heeft profijt van de zaken die de overheid regelt zoals
bijv onderwijs en wegen
Beginsel van de minste pijn- belastingen worden geheven zonder dat de belastingplichtige
dit merkt
Beginselen van de bevoorrechte verkrijging- belasting betalen over een financiële meevaller
(kansspelbelasting, erfbelasting
1.5 vindplaatsen in het belastingrecht
Het belastingrecht maakt gebruik van (on)geschreven bronnen:
1. Wetgeving:
- Verticale werking: bescherming van grondrechten tussen overheid en burger.
Opgenomen in de grondwet moet iedereen zich aan houden
- Horizontale werking: handhaving van grondrechten tussen burgers en/of
rechtspersonen onderling. Veelal niet wettelijk geregeld en lastiger omdat
verschillende rechten van personen met elkaar in conflict kunnen komen rechter
zal vaak bepalen
2
, 2. Uitvoeringsregelingen en -besluiten:
Delegatiebepalingen (verwijzing naar andere regelingen):
- Uitvoeringsbesluiten- als in een wettekst staat dat één en ander is geregeld in een
algemene maatregel van bestuur
- Uitvoeringsregelingen- als in een wettekst één en ander nader wordt uitgewerkt in
een ministeriële regeling
3. Europese richtlijnen- afspraken die binnen Europa worden gemaakt waar Nederland zich aan
moet houden. Een burger mag zich hier op beroepen als de overheid zich hier niet aan
houdt. De overheid mag zich niet op een richtlijn beroepen want dan hadden ze m maar
moeten aannemen.
4. Besluiten (resoluties) - bij een wetsvoorstel kunnen er altijd onvoorziene gevolgen ontstaan.
Dan bepaald de staatssecretaris van financiën via een besluit hoe hij denkt dat de wetgeving
uitgelegd moet worden. Deze besluiten heten ook wel pseudowetgeving.
5. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur- belasting dienst moet bij het uitvoeren van
zijn taken zich gedragen als een behoorlijk bestuur
Behoorlijk bestuur bestaat o.a. uit de volgende beginselen:
- Vertrouwensbeginsel: belastingplichtige moet erop kunnen vertrouwen dat de
belastingdienst zijn toezeggingen nakomt.
- Gelijkheidsbeginsel: belastingdienst moet iedereen gelijk behandelen
6. Rechtspraak (jurisprudentie)- belastingplichtige niet eens met opgelegde aanslag bezwaar
maken bezwaar indienen bij belastingdienst bd niet mee eens? belastingplichtige in
beroep gaan rechter uitspraak niet mee eens hoger beroep uitspraak van
gerechtshof niet mee eens? in cassatie gaan uitspraak van de Hoge Raad.
1.6 partijen binnen het belastingrecht
1. wetgever
Wetsverstel 2e kamer 1e kamer wet aangesteld als door beide goedgekeurd is
Parlement- 1e +2e kamer samen
2. belastingdienst
Voornaamste taken van belastingdienst:
- Uitvoeren van de fiscale regelgeving
- Innen van de belastingen en premies die op grond van de Nederlandse wetgeving
moeten worden afgedragen
- Verstrekken van meer informatie over de belastingheffing in Nederland
- Uitkeren van diverse toeslagen:
o Zorgtoeslag (compensatie voor gestegen ziektekostenpremie)
o Huurtoeslag (vroegere huursubsidie)
o Kindgebonden budget (een tegemoetkoming voor gezinnen met kinderen die
een laag inkomen hebben)
o Kinderopvangtoeslag (bijdrage in de kosten van kinderopvang)
- Registreren van het inkomen van iedere belastingplichtige in het Basisregistratie
Inkomen (BRI)
Volgende instanties kunnen rechtstreeks gebruikmaken van BRI:
3 CAK (Centraal Administratiekantoor)
3 Belastingdienst/ Toeslagen
3 Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)
3 Raad voor Rechtsbijstand
Compliance- houdt in dat belastingplichtige- ongeacht of hij een burger of een ondernemer is- de
regelgeving zo veel mogelijk uit zichzelf nakomt
3
