VPB, werkgroep 7 = juridische fusie art. 14b
De centrale gedachte achter alle fiscale fusie- en splitsingsfaciliteiten is dat de fiscale wetgever
bedrijfseconomisch wenselijk geachte fusies en splitsingen fiscaal niet wenst te bemoeilijken. Zou de fusie of
splitsing namelijk leiden tot afrekening van de fiscale claim, bijvoorbeeld over de stille en fiscale reserves, dan
zou dit de fusie of splitsing zodanig kunnen bemoeilijken dat die mogelijk geen doorgang vindt. Maar aan de
andere kant mag een fusie of splitsing ook niet tot gevolg hebben dat bestaande fiscale claims verloren gaan.
De fiscale faciliteiten voor genoemde fusies en splitsingen hebben steeds vier centrale kenmerken =
1. De overdrager mag de winst behaald bij fusie of splitsing buiten aanmerking laten. Hij hoeft dus fiscaal
niet af te rekenen over de stille reserves en goodwill die overgaan naar de verkrijger.
2. De verkrijger treedt fiscaal in de plaats van de overdrager, zodat de fiscale claim op de stille reserves
en goodwill behouden blijft, zij het bij een andere belastingplichtige.
3. De aandeelhouder(s) van de bij de fusie of splitsing betrokken lichamen hoeven geen winst in
aanmerking te nemen. Ook deze fiscale claim wordt doorgeschoven naar de nieuwe aandeelhouders.
4. Een en ander onder het stellen van antimisbruikregels teneinde te voorkomen dat de fusie- of
splitsingsfaciliteit wordt benut om bestaande fiscale claims af te schudden.
Opgave 1
Het autoconcern Pauw bestaat uit Pauw Holding BV en Autobedrijf Pauw BV. Pauw Holding BV is in het bezit
van alle aandelen in Autobedrijf Pauw BV. Autobedrijf Pauw BV is al enige jaren verliesgevend. Pauw Holding
BV en Autobedrijf Pauw BV gaan in 2017 over tot een juridische fusie waarbij Autobedrijf Pauw BV van
rechtswege ophoudt te bestaan, de door Pauw Holding BV gehouden aandelen in Autobedrijf Pauw BV van
rechtswege vervallen en Pauw Holding BV het vermogen van Autobedrijf Pauw verkrijgt onder algemene titel.
De fiscale vermogensopstelling van Pauw Holding BV ziet er op het fusietijdstip als volgt uit:
De vordering van Pauw Holding BV op Autobedrijf Pauw BV heeft een nominale waarde van 800.000 en is
door Pauw Holding BV in 2016 ten laste van de winst afgewaardeerd tot 500.000.
De fiscale vermogensopstelling van Autobedrijf Pauw BV ziet er op het fusietijdstip als volgt uit:
De waarde in het economische verkeer van de werkplaatsinventaris bedraagt € 75.000. De per 1 januari
2017 te verrekenen verliezen bedragen € 750.000.
a. Wat zijn de gevolgen voor de heffing van vennootschapsbelasting van de juridische fusie voor
Autobedrijf Pauw BV? Besteed in uw antwoord ook aandacht aan de te verrekenen verliezen.
In dit geval is sprake van een juridische fusie in de zin van art. 14b vpb en meer specifiek gaat het
hier om concernfusie ex. art. 2:333 BW = een 100%-dochtervennootschap fuseert dan met haar
moedervennootschap. De dochtervennootschap houdt van rechtswege op te bestaan.
De gevolgen van de juridische fusie voor de verkrijgende en de verdwijnende rechtspersoon worden
beschreven in art. 14b wet vpb. De fusie kan plaatsvinden ruisend of geruisloos.
, Ruisende fusie art. 14b lid 1 (= afrekenen)
Op grond van art. 14b lid 1 dient de verdwijnende rechtspersoon al haar stille en fiscale reserves op
het onmiddellijk aan het fusietijdtip voorafgaande moment tot haar fiscale winst te rekenen (goodwill,
herinvesteringsreserve, opwaarderingsreserve en andere fiscale reserves).
Autobedrijf Pauw heeft een stille reserve op haar inventaris (WEV – boekwaarde = 75.000 – 50.000 =
25.000) = 25.000. Deze winst kan autobedrijf Pauw verrekenen met haar verliezen van 750.000.
750.000 – 25.000 = - 725.000. Het overblijvende verlies verdampt, want Autobedrijf Pauw kan dit niet
meer verrekenen, want zij houdt op te bestaan. Per saldo hoeft Autobedrijf Pauw in dit geval geen
vennootschapsbelasting te betalen. Maar had zij geen te verrekenen verliezen dan zou zij bij een
ruisende fusie over 25.000 euro af moeten rekenen.
Vervolgens komt het inventaris bij Pauw Holding voor de waarde in het economisch verkeer op de
balans, want er zit immers na het betalen van de belasting geen stille reserve meer op (Bijlage Besluit
juridische fusie voorwaarde 1 lid 1).
Geruisloze fusie art. 14b lid 2 e.v. (= nog niet afrekenen)
Omdat de bovengenoemde afrekening belemmerend kan werken, heeft de wetgever een faciliteit in
de wet opgenomen op grond waarvan de bovengenoemde afrekening niet hoeft plaats te vinden. Art.
14b lid 2 – 5 bevat belangrijke uitzonderingen op de hoofdregel: afrekening van de belastingclaim voor
de verdwijnende vennootschap.
Op grond van art. 14b lid 2 hoeft de winst namelijk niet in aanmerking te worden genomen, mits bij de
verdwijnende en de verkrijgende rechtspersoon voor het bepalen van de winst dezelfde bepalingen
van toepassing zijn. Daarnaast mogen de verdwijnende en de verkrijgende rechtspersoon niet
beschikken over compensabele verliezen, omdat de wetgever het ongewenst vindt om de
verliesverrekeningsmogelijkheden uit te breiden. Daarnaast is latere heffing verzekerd. Overige
vereisten vind je in art. 14b lid 2. En als laatste = wil men gebruik maken van de geruisloze
fusiefaciliteit, dan moet men uitdrukkelijk kiezen voor het toepassen van deze faciliteit.
Autobedrijf Pauw heeft een stille reserve op haar inventaris (WEV – boekwaarde = 75.000 – 50.000 =
25.000) = 25.000. Art. 14b lid 2 = de winst die ontstaat door het toepassen van lid 1 hoeft niet in
aanmerking te worden genomen wanneer aan de voorwaarden uit art. 14b lid 2 is voldaan.
Maar autobedrijf Pauw heeft 750.000 aan compensabele verliezen, dus er is niet aan de vereisten uit
art. 14b lid 2 voldaan.
Wil Autobedrijf Pauw toch geruisloos fuseren, dan is dit enkel nog mogelijk via art. 14b lid 3, door een
verzoek te doen bij de inspecteur en dan kan hij bepalen dat onder bepaalde voorwaarden (zie besluit
juridische fusie voor standaardvoorwaarden) de winst behaald bij de fusie buiten aanmerking gelaten
wordt en dat hierover dus geen belasting betaald hoeft te worden.
De verkrijgende rechtspersoon moet als gevolg van de geruisloze fusie dezelfde boekwaarden
hanteren als waarvoor ze op de balans van de verdwijnende rechtspersoon stonden, omdat de
belastingclaim behouden behoort te blijven.
Op basis van standaardvoorwaarde 5 lid 5 (die de inspecteur stelt) (bijlage Besluit juridische fusie) kun
je de verliezen van Autobedrijf Pauw meegeven aan Pauw Holding. De verliezen mogen op basis van
standaardvoorwaarde 5 (Besluit juridische fusie) alleen worden verrekend met winsten van Pauw
Holding die betrekking hebben op de door de verdwijnende rechtspersoon gedreven onderneming.
Dus Pauw Holding moet hierna winstsplitsing toe gaan passen. De verliezen kunnen bij Pauw Holding
alleen verrekend worden met winsten die te maken hebben met autobedrijf Pauw.
De centrale gedachte achter alle fiscale fusie- en splitsingsfaciliteiten is dat de fiscale wetgever
bedrijfseconomisch wenselijk geachte fusies en splitsingen fiscaal niet wenst te bemoeilijken. Zou de fusie of
splitsing namelijk leiden tot afrekening van de fiscale claim, bijvoorbeeld over de stille en fiscale reserves, dan
zou dit de fusie of splitsing zodanig kunnen bemoeilijken dat die mogelijk geen doorgang vindt. Maar aan de
andere kant mag een fusie of splitsing ook niet tot gevolg hebben dat bestaande fiscale claims verloren gaan.
De fiscale faciliteiten voor genoemde fusies en splitsingen hebben steeds vier centrale kenmerken =
1. De overdrager mag de winst behaald bij fusie of splitsing buiten aanmerking laten. Hij hoeft dus fiscaal
niet af te rekenen over de stille reserves en goodwill die overgaan naar de verkrijger.
2. De verkrijger treedt fiscaal in de plaats van de overdrager, zodat de fiscale claim op de stille reserves
en goodwill behouden blijft, zij het bij een andere belastingplichtige.
3. De aandeelhouder(s) van de bij de fusie of splitsing betrokken lichamen hoeven geen winst in
aanmerking te nemen. Ook deze fiscale claim wordt doorgeschoven naar de nieuwe aandeelhouders.
4. Een en ander onder het stellen van antimisbruikregels teneinde te voorkomen dat de fusie- of
splitsingsfaciliteit wordt benut om bestaande fiscale claims af te schudden.
Opgave 1
Het autoconcern Pauw bestaat uit Pauw Holding BV en Autobedrijf Pauw BV. Pauw Holding BV is in het bezit
van alle aandelen in Autobedrijf Pauw BV. Autobedrijf Pauw BV is al enige jaren verliesgevend. Pauw Holding
BV en Autobedrijf Pauw BV gaan in 2017 over tot een juridische fusie waarbij Autobedrijf Pauw BV van
rechtswege ophoudt te bestaan, de door Pauw Holding BV gehouden aandelen in Autobedrijf Pauw BV van
rechtswege vervallen en Pauw Holding BV het vermogen van Autobedrijf Pauw verkrijgt onder algemene titel.
De fiscale vermogensopstelling van Pauw Holding BV ziet er op het fusietijdstip als volgt uit:
De vordering van Pauw Holding BV op Autobedrijf Pauw BV heeft een nominale waarde van 800.000 en is
door Pauw Holding BV in 2016 ten laste van de winst afgewaardeerd tot 500.000.
De fiscale vermogensopstelling van Autobedrijf Pauw BV ziet er op het fusietijdstip als volgt uit:
De waarde in het economische verkeer van de werkplaatsinventaris bedraagt € 75.000. De per 1 januari
2017 te verrekenen verliezen bedragen € 750.000.
a. Wat zijn de gevolgen voor de heffing van vennootschapsbelasting van de juridische fusie voor
Autobedrijf Pauw BV? Besteed in uw antwoord ook aandacht aan de te verrekenen verliezen.
In dit geval is sprake van een juridische fusie in de zin van art. 14b vpb en meer specifiek gaat het
hier om concernfusie ex. art. 2:333 BW = een 100%-dochtervennootschap fuseert dan met haar
moedervennootschap. De dochtervennootschap houdt van rechtswege op te bestaan.
De gevolgen van de juridische fusie voor de verkrijgende en de verdwijnende rechtspersoon worden
beschreven in art. 14b wet vpb. De fusie kan plaatsvinden ruisend of geruisloos.
, Ruisende fusie art. 14b lid 1 (= afrekenen)
Op grond van art. 14b lid 1 dient de verdwijnende rechtspersoon al haar stille en fiscale reserves op
het onmiddellijk aan het fusietijdtip voorafgaande moment tot haar fiscale winst te rekenen (goodwill,
herinvesteringsreserve, opwaarderingsreserve en andere fiscale reserves).
Autobedrijf Pauw heeft een stille reserve op haar inventaris (WEV – boekwaarde = 75.000 – 50.000 =
25.000) = 25.000. Deze winst kan autobedrijf Pauw verrekenen met haar verliezen van 750.000.
750.000 – 25.000 = - 725.000. Het overblijvende verlies verdampt, want Autobedrijf Pauw kan dit niet
meer verrekenen, want zij houdt op te bestaan. Per saldo hoeft Autobedrijf Pauw in dit geval geen
vennootschapsbelasting te betalen. Maar had zij geen te verrekenen verliezen dan zou zij bij een
ruisende fusie over 25.000 euro af moeten rekenen.
Vervolgens komt het inventaris bij Pauw Holding voor de waarde in het economisch verkeer op de
balans, want er zit immers na het betalen van de belasting geen stille reserve meer op (Bijlage Besluit
juridische fusie voorwaarde 1 lid 1).
Geruisloze fusie art. 14b lid 2 e.v. (= nog niet afrekenen)
Omdat de bovengenoemde afrekening belemmerend kan werken, heeft de wetgever een faciliteit in
de wet opgenomen op grond waarvan de bovengenoemde afrekening niet hoeft plaats te vinden. Art.
14b lid 2 – 5 bevat belangrijke uitzonderingen op de hoofdregel: afrekening van de belastingclaim voor
de verdwijnende vennootschap.
Op grond van art. 14b lid 2 hoeft de winst namelijk niet in aanmerking te worden genomen, mits bij de
verdwijnende en de verkrijgende rechtspersoon voor het bepalen van de winst dezelfde bepalingen
van toepassing zijn. Daarnaast mogen de verdwijnende en de verkrijgende rechtspersoon niet
beschikken over compensabele verliezen, omdat de wetgever het ongewenst vindt om de
verliesverrekeningsmogelijkheden uit te breiden. Daarnaast is latere heffing verzekerd. Overige
vereisten vind je in art. 14b lid 2. En als laatste = wil men gebruik maken van de geruisloze
fusiefaciliteit, dan moet men uitdrukkelijk kiezen voor het toepassen van deze faciliteit.
Autobedrijf Pauw heeft een stille reserve op haar inventaris (WEV – boekwaarde = 75.000 – 50.000 =
25.000) = 25.000. Art. 14b lid 2 = de winst die ontstaat door het toepassen van lid 1 hoeft niet in
aanmerking te worden genomen wanneer aan de voorwaarden uit art. 14b lid 2 is voldaan.
Maar autobedrijf Pauw heeft 750.000 aan compensabele verliezen, dus er is niet aan de vereisten uit
art. 14b lid 2 voldaan.
Wil Autobedrijf Pauw toch geruisloos fuseren, dan is dit enkel nog mogelijk via art. 14b lid 3, door een
verzoek te doen bij de inspecteur en dan kan hij bepalen dat onder bepaalde voorwaarden (zie besluit
juridische fusie voor standaardvoorwaarden) de winst behaald bij de fusie buiten aanmerking gelaten
wordt en dat hierover dus geen belasting betaald hoeft te worden.
De verkrijgende rechtspersoon moet als gevolg van de geruisloze fusie dezelfde boekwaarden
hanteren als waarvoor ze op de balans van de verdwijnende rechtspersoon stonden, omdat de
belastingclaim behouden behoort te blijven.
Op basis van standaardvoorwaarde 5 lid 5 (die de inspecteur stelt) (bijlage Besluit juridische fusie) kun
je de verliezen van Autobedrijf Pauw meegeven aan Pauw Holding. De verliezen mogen op basis van
standaardvoorwaarde 5 (Besluit juridische fusie) alleen worden verrekend met winsten van Pauw
Holding die betrekking hebben op de door de verdwijnende rechtspersoon gedreven onderneming.
Dus Pauw Holding moet hierna winstsplitsing toe gaan passen. De verliezen kunnen bij Pauw Holding
alleen verrekend worden met winsten die te maken hebben met autobedrijf Pauw.
