Voorbeelden: zie cursus of PPT
1. Raamwerken voor het genereren en toepassen van evidentie
1.1. Het belang van onderzoek
1.1.1. Het definiëren van klinisch onderzoek
A) Patiëntgericht onderzoek:
Studies met menselijke proefpersonen om te begrijpen hoe ziekten en stoornissen
werken en welke therapeutische interventies het meest effectief zijn bij de behandeling
ervan
B) Epidemiologische en gedragsstudies:
Observatiestudies gericht op het beschrijven van patronen van ziekte en handicap en het
identificeren van preventieve en risicofactoren
C) Onderzoek naar uitkomsten en gezondheidsdiensten:
Studies om de impact van onderzoek op de gezondheid van de bevolking en het gebruik
van op bewijs gebaseerde therapeutische interventies te bepalen
1.1.1. Kwalitatieve en kwantitatieve methoden
A) Kwalitatieve benadering:
Ervaringen van personen, meting gebaseerd op subjectieve verhalen, via interviews of
observaties
Doel: de toestand van omstandigheden te beschrijven OF om associaties te onderzoeken,
theorie te formuleren OF hypothesen te genereren
B) Kwantitatieve benadering
Meet resultaten met numerieke gegevens onder gestandaardiseerde omstandigheden,
het kan dus worden samengevat en statisch geanalyseerd worden
Uitgaan van wetenschappelijke waarheden
1.1. Het onderzoeksproces
Stap 1: identificeer de onderzoeksvraag
Onderzoeksgebied afbakenen en specifieke vraag formuleren
Grondige beoordeling van wetenschappelijke literatuur nodig
Type persoon definiëren waarop de resultaten zullen worden
gegeneraliseerd en de specifieke variabelen die worden bestudeerd
Onderzoekshypothesen worden voorgesteld om te voorspellen
Stap 2: ontwerp van het onderzoek
Ontwerpen van het onderzoek en uitvoering van methoden plannen
Wie zal er worden bestudeerd en hoe worden proefpersonen gekozen
Alle metingen en interventies zorgvuldig definiëren betrouwbare uitkomsten
Stap 1 en 2 leiden tot ontwikkeling van onderzoeksvoorstel dat de onderzoeksdoelen,
steekproefmethoden en ethische overwegingen uitlegt, inclusief voordelen en risico’s
,Stap 3: voer het onderzoek uit
De plannen van het onderzoeksproces uitvoeren
Verzamelen van gegevens
Stap 4: analyseer de gegevens
Verzamelde gegevens reduceren en verzamelen in een bruikbare vorm voor analyse
Geldige conclusies trekken uit de gegevens dmv analyse en interpretatie
Kwantitatieve studies: statische procedures gebruiken om kwantitatieve info samen te
vatten en te verkennen om de onderzoekshypothesen aan te pakken
Kwalitatieve studies: gegevens organiseren en categoriseren om thema’s en patronen
te identificeren die worden geleid door de onderzoeksvraag en onderliggende
theoretische perspectief
Stap 5: verspreid de bevindingen
Bevindingen delen met het juiste publiek voor anderen – toepassen op klinische
praktijk of verder onderzoek
Alle relevantie materialen samenvoegen
Het sluiten van de cirkel
Onderzoeksproces is een cyclisch proces omdat elk onderzoek nieuwe vragen oproept
Onderzoekers kunnen suggesties doen voor verder onderzoek om beperkingen aan te
pakken
1.1. Raamwerken voor klinisch onderzoek
1.1.1. Evidence-based practice
Zorgverleners moeten bekend zijn met onderzoek principes en in staat voor literatuur
kritisch te lezen
Het overwegen van alle relevante info en het maken van keuzes die de beste kans
bieden op een succesvol resultaat gezien de patiënten-zorgomgeving en beschikbare
middelen
1.1.1. Translational research
Onderscheid tussen doeltreffendheid en effectiviteit in klinische studies
Doeltreffendheid: de voordelen van een interventie in vergelijking met een
controlegroep, placebo of standaardprogramma, oorzaak-gevolg vaststellen
Effectiviteit: de voordelen en het gebruik van procedures onder ‘real world’
omstandigheden, waarin de omstandigheden niet binnen een experimentele setting
kunnen worden gecontroleerd
Doel: dat basisontdekkingen in de praktijk gerealiseerd worden en uiteindelijk de
gezondheid van bevolkingen verbeteren
Efficiëntie: de voordelen van een interventie tov een controlegroep, placebo of
standaardprogramma, getest in een zorgvuldig gecontroleerde omgeving, met als
doel oorzaak-gevolg relaties vast te stellen
,1.1.1. Interprofessioneel en interdisciplinair onderzoek
Interprofessioneel OZ: gesprekken over OZ waarbij verschillende beroepsgroepen
samenwerken
Discipline: verwijst naar een bepaald vakgebied of wetenschap
Intraprofessioneel: leden van dezelfde beroepsgroep werken samen en delen info
vanuit hun eigen professionele perspectief
Multiprofessioneel: leden van meerdere beroepsgroepen werken parallel aan elkaar
om input te leveren en maken complementaire bijdragen, elk binnen hun eigen
professionele grenzen en afzonderlijk werkend aan verschillende aspecten van het
probleem
Interprofessioneel: leden van meerdere beroepsgroepen werken samen en gebruiken
hun verschillende vaardigheden op een geïntegreerde manier, delen perspectieven
om besluitvorming te informeren
Transprofessioneel: een hoog niveau van samenwerking tussen professionals uit
verschillende vakgebieden die elkaars rollen en perspectieven voldoende begrijpen
om grenzen te vervagen, vaardigheden en expertise te delen en nieuwe manieren te
ontwikkelen om een probleem te bekijken
Ondersteuning van translationeel onderzoek
Omvat het proces van het vertalen van fundamentele wetenschappelijke bevindingen
naar klinische toepassingen en effectiviteitsstudies
Belang: samenwerking (van verschillende experts uit verschillende vakgebieden)
Belemmeringen en stimulatoren in interprofessioneel onderzoek
Belemmeringen: bv verschillende onderzoek methodologieën, professionele
cultuurverschillen, filosofische tegenstellingen, onvoldoende financiering,…
Stimulatoren: sterke coöperatieve teams en teamleiders, flexibiliteit, fysieke
nabijheid, duidelijkheid van rollen, gemeenschappelijke visie,…
Synthese van literatuur
Systematische reviews: bieden een uitgebreide analyse van alle beschikbare literatuur over
een bepaald onderwerp. Deze studies beoordelen de kwaliteit van de methodologie van de
onderzoeken om de stand van kennis over een onderwerp te bepalen
Meta-analyse: gaat nog verder dan systematische review en combineert de bevindingen van
verschillende studies statistisch om een overzicht te geven van de analyse
Scoping reviews: zijn een relatief nieuwe methode die vergelijkbaar is met systematische
reviews, maar die een breder scala aan onderzoeksontwerpen en
dataverzamelingsmethoden omvat om uitgebreid bewijs te synthetiseren.
Doel: om praktijk, programma's en beleid te informeren en richting te geven aan toekomstig
onderzoek
, 1.1. Soorten onderzoek
Soorten verklarend onderzoek
Type onderzoek Doel
Gerandomiseerd Vergelijken experimentele interventie met placebo / gebruikelijke
gecontroleerd OZ zorg
Pragmatisch klinisch OZ Onderzoeken van de doeltreffendheid van een interventie in een
realistische context
Quasi – experimentele Vergelijkende ontwerpen zonder controlegroep of randomisatie
ontwerpen
Enkelvoudige- Systematisch onderzoek van één of meer onderwerpen met
onderwerpsontwerpen herhaalde metingen onder gecontroleerde en experimentele
(N- of -1 proeven) omstandigheden om veranderingen in reacties te laten zien
Soorten verkennend / observatie onderzoek
Cohort OZ Prospectieve observationele studies volgen personen een lange tijd
om ziekte/uitkomst en risicofactoren te bepalen
Case-control OZ Gevallen en controles worden vergeleken op hun blootstelling aan
een risicofactor om de relatie tussen de risicofactoren en de
aandoening te bepalen
Correlationeel – Verkenning van relaties, kan worden gebruikt als basis voor
predictief OZ besluitvorming, diagnose, prognose en preventie
Methodologische Gebruik van correlatie- en vergelijkende methoden om de
studies betrouwbaarheid en validiteit van meetinstrumenten aan te tonen
Soorten beschrijvend onderzoek
Case report / case- Documentatie van patiënten/gemeenschappen voor ongewone
series omstandigheden/innovatieve interventies
Ontwikkelings-OZ Onderzoek naar patronen van groei en verandering over tijd, het
kan de natuurlijke geschiedenis van een ziekte of handicap
bijhouden
Normatief OZ Bepalen van normale waarden voor specifieke variabelen, dient als
richtlijnen voor diagnose en behandelplanning
Historisch OZ Het reconstrueren van het verleden om vragen te genereren of
relaties te suggereren die van historisch belang zijn om
hedendaagse perspectieven te informeren
Mixed – methods-OZ Een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve
onderzoeksmethoden om een vollediger beeld te krijgen van het
onderzochte fenomeen
Kwalitatief onderzoek Verkenning van menselijke ervaring, hypothese-genererend door
observaties/interviews
1. Raamwerken voor het genereren en toepassen van evidentie
1.1. Het belang van onderzoek
1.1.1. Het definiëren van klinisch onderzoek
A) Patiëntgericht onderzoek:
Studies met menselijke proefpersonen om te begrijpen hoe ziekten en stoornissen
werken en welke therapeutische interventies het meest effectief zijn bij de behandeling
ervan
B) Epidemiologische en gedragsstudies:
Observatiestudies gericht op het beschrijven van patronen van ziekte en handicap en het
identificeren van preventieve en risicofactoren
C) Onderzoek naar uitkomsten en gezondheidsdiensten:
Studies om de impact van onderzoek op de gezondheid van de bevolking en het gebruik
van op bewijs gebaseerde therapeutische interventies te bepalen
1.1.1. Kwalitatieve en kwantitatieve methoden
A) Kwalitatieve benadering:
Ervaringen van personen, meting gebaseerd op subjectieve verhalen, via interviews of
observaties
Doel: de toestand van omstandigheden te beschrijven OF om associaties te onderzoeken,
theorie te formuleren OF hypothesen te genereren
B) Kwantitatieve benadering
Meet resultaten met numerieke gegevens onder gestandaardiseerde omstandigheden,
het kan dus worden samengevat en statisch geanalyseerd worden
Uitgaan van wetenschappelijke waarheden
1.1. Het onderzoeksproces
Stap 1: identificeer de onderzoeksvraag
Onderzoeksgebied afbakenen en specifieke vraag formuleren
Grondige beoordeling van wetenschappelijke literatuur nodig
Type persoon definiëren waarop de resultaten zullen worden
gegeneraliseerd en de specifieke variabelen die worden bestudeerd
Onderzoekshypothesen worden voorgesteld om te voorspellen
Stap 2: ontwerp van het onderzoek
Ontwerpen van het onderzoek en uitvoering van methoden plannen
Wie zal er worden bestudeerd en hoe worden proefpersonen gekozen
Alle metingen en interventies zorgvuldig definiëren betrouwbare uitkomsten
Stap 1 en 2 leiden tot ontwikkeling van onderzoeksvoorstel dat de onderzoeksdoelen,
steekproefmethoden en ethische overwegingen uitlegt, inclusief voordelen en risico’s
,Stap 3: voer het onderzoek uit
De plannen van het onderzoeksproces uitvoeren
Verzamelen van gegevens
Stap 4: analyseer de gegevens
Verzamelde gegevens reduceren en verzamelen in een bruikbare vorm voor analyse
Geldige conclusies trekken uit de gegevens dmv analyse en interpretatie
Kwantitatieve studies: statische procedures gebruiken om kwantitatieve info samen te
vatten en te verkennen om de onderzoekshypothesen aan te pakken
Kwalitatieve studies: gegevens organiseren en categoriseren om thema’s en patronen
te identificeren die worden geleid door de onderzoeksvraag en onderliggende
theoretische perspectief
Stap 5: verspreid de bevindingen
Bevindingen delen met het juiste publiek voor anderen – toepassen op klinische
praktijk of verder onderzoek
Alle relevantie materialen samenvoegen
Het sluiten van de cirkel
Onderzoeksproces is een cyclisch proces omdat elk onderzoek nieuwe vragen oproept
Onderzoekers kunnen suggesties doen voor verder onderzoek om beperkingen aan te
pakken
1.1. Raamwerken voor klinisch onderzoek
1.1.1. Evidence-based practice
Zorgverleners moeten bekend zijn met onderzoek principes en in staat voor literatuur
kritisch te lezen
Het overwegen van alle relevante info en het maken van keuzes die de beste kans
bieden op een succesvol resultaat gezien de patiënten-zorgomgeving en beschikbare
middelen
1.1.1. Translational research
Onderscheid tussen doeltreffendheid en effectiviteit in klinische studies
Doeltreffendheid: de voordelen van een interventie in vergelijking met een
controlegroep, placebo of standaardprogramma, oorzaak-gevolg vaststellen
Effectiviteit: de voordelen en het gebruik van procedures onder ‘real world’
omstandigheden, waarin de omstandigheden niet binnen een experimentele setting
kunnen worden gecontroleerd
Doel: dat basisontdekkingen in de praktijk gerealiseerd worden en uiteindelijk de
gezondheid van bevolkingen verbeteren
Efficiëntie: de voordelen van een interventie tov een controlegroep, placebo of
standaardprogramma, getest in een zorgvuldig gecontroleerde omgeving, met als
doel oorzaak-gevolg relaties vast te stellen
,1.1.1. Interprofessioneel en interdisciplinair onderzoek
Interprofessioneel OZ: gesprekken over OZ waarbij verschillende beroepsgroepen
samenwerken
Discipline: verwijst naar een bepaald vakgebied of wetenschap
Intraprofessioneel: leden van dezelfde beroepsgroep werken samen en delen info
vanuit hun eigen professionele perspectief
Multiprofessioneel: leden van meerdere beroepsgroepen werken parallel aan elkaar
om input te leveren en maken complementaire bijdragen, elk binnen hun eigen
professionele grenzen en afzonderlijk werkend aan verschillende aspecten van het
probleem
Interprofessioneel: leden van meerdere beroepsgroepen werken samen en gebruiken
hun verschillende vaardigheden op een geïntegreerde manier, delen perspectieven
om besluitvorming te informeren
Transprofessioneel: een hoog niveau van samenwerking tussen professionals uit
verschillende vakgebieden die elkaars rollen en perspectieven voldoende begrijpen
om grenzen te vervagen, vaardigheden en expertise te delen en nieuwe manieren te
ontwikkelen om een probleem te bekijken
Ondersteuning van translationeel onderzoek
Omvat het proces van het vertalen van fundamentele wetenschappelijke bevindingen
naar klinische toepassingen en effectiviteitsstudies
Belang: samenwerking (van verschillende experts uit verschillende vakgebieden)
Belemmeringen en stimulatoren in interprofessioneel onderzoek
Belemmeringen: bv verschillende onderzoek methodologieën, professionele
cultuurverschillen, filosofische tegenstellingen, onvoldoende financiering,…
Stimulatoren: sterke coöperatieve teams en teamleiders, flexibiliteit, fysieke
nabijheid, duidelijkheid van rollen, gemeenschappelijke visie,…
Synthese van literatuur
Systematische reviews: bieden een uitgebreide analyse van alle beschikbare literatuur over
een bepaald onderwerp. Deze studies beoordelen de kwaliteit van de methodologie van de
onderzoeken om de stand van kennis over een onderwerp te bepalen
Meta-analyse: gaat nog verder dan systematische review en combineert de bevindingen van
verschillende studies statistisch om een overzicht te geven van de analyse
Scoping reviews: zijn een relatief nieuwe methode die vergelijkbaar is met systematische
reviews, maar die een breder scala aan onderzoeksontwerpen en
dataverzamelingsmethoden omvat om uitgebreid bewijs te synthetiseren.
Doel: om praktijk, programma's en beleid te informeren en richting te geven aan toekomstig
onderzoek
, 1.1. Soorten onderzoek
Soorten verklarend onderzoek
Type onderzoek Doel
Gerandomiseerd Vergelijken experimentele interventie met placebo / gebruikelijke
gecontroleerd OZ zorg
Pragmatisch klinisch OZ Onderzoeken van de doeltreffendheid van een interventie in een
realistische context
Quasi – experimentele Vergelijkende ontwerpen zonder controlegroep of randomisatie
ontwerpen
Enkelvoudige- Systematisch onderzoek van één of meer onderwerpen met
onderwerpsontwerpen herhaalde metingen onder gecontroleerde en experimentele
(N- of -1 proeven) omstandigheden om veranderingen in reacties te laten zien
Soorten verkennend / observatie onderzoek
Cohort OZ Prospectieve observationele studies volgen personen een lange tijd
om ziekte/uitkomst en risicofactoren te bepalen
Case-control OZ Gevallen en controles worden vergeleken op hun blootstelling aan
een risicofactor om de relatie tussen de risicofactoren en de
aandoening te bepalen
Correlationeel – Verkenning van relaties, kan worden gebruikt als basis voor
predictief OZ besluitvorming, diagnose, prognose en preventie
Methodologische Gebruik van correlatie- en vergelijkende methoden om de
studies betrouwbaarheid en validiteit van meetinstrumenten aan te tonen
Soorten beschrijvend onderzoek
Case report / case- Documentatie van patiënten/gemeenschappen voor ongewone
series omstandigheden/innovatieve interventies
Ontwikkelings-OZ Onderzoek naar patronen van groei en verandering over tijd, het
kan de natuurlijke geschiedenis van een ziekte of handicap
bijhouden
Normatief OZ Bepalen van normale waarden voor specifieke variabelen, dient als
richtlijnen voor diagnose en behandelplanning
Historisch OZ Het reconstrueren van het verleden om vragen te genereren of
relaties te suggereren die van historisch belang zijn om
hedendaagse perspectieven te informeren
Mixed – methods-OZ Een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve
onderzoeksmethoden om een vollediger beeld te krijgen van het
onderzochte fenomeen
Kwalitatief onderzoek Verkenning van menselijke ervaring, hypothese-genererend door
observaties/interviews
