1. Gedrag en gedragsverandering
Gedrag veranderen kost tijd, moeite en energie
1.1. Waarom is het zo belangrijk?
Gedrag staat centraal
Veranderingen bij jezelf
Bv beter worden in mijn vak, mijn relatie, persoonlijke groei, gezondheid,…
Doel:
Doelen bereiken
Problemen oplossen
Onderzoekers analyseerden waarom veel pogingen tot gedragsverandering mislukken
We doen ons ‘wetenschappelijk’ huiswerk niet: we gebruiken geen onderbouwde
veranderinterventies = meer dan enkel intuïtie en ideeën
We gebruiken te weinig veranderingstechnieken die de gedragsverandering mogelijk
maken
Je kan best meerdere technieken combineren: meer technieken = meer effect
Michie: er is veel kennis ontwikkeld over gedragsverandering, maar veel van die
investeringen worden verspild, omdat we de kennis niet gebruiken in de praktijk
Wetenschappelijke inzichten gebruiken
1.1. De fundamenten van gedrag
Gedrag = alle zichtbare acties en reacties van een organisme in relatie tot de omgeving, de
omringende wereld van stimuli
Pragmatisch: gedrag is alles wat je kunt voordoen en nadoen
Gedrag is niet te verwarren met een eigenschap van mensen OF de uitkomst van gedrag
Gewoontegedrag = gedrag dat je vrijwel dagelijks vertoont
3 belangrijke factoren: competentie, drijfveren, context GEDRAGSWIEL
Het gedragswiel
, De fundamenten van gedrag:
Gedragswiel = visuele en onderbouwde manier om inzicht te bieden in de
verschillende soorten determinanten van gedrag
Met behulp van het gedragswiel:
- Inzicht in gedrag
- Makkelijker maken van een gezonde leefstijl en omgeving
- Inspelen op drijfveren, competenties en omgeving van mensen om
gezondheidswinst te bereiken
2 tandwielen: gedrag en gezondheid:
- Gedrag heeft een grote invloed op gezondheid
- Via gedragsverandering willen we gezondheidswinst bekomen
- Drempels en hefbomen (= determinanten)
Gedragsdeterminanten:
Competenties
Drijfveren
Context
Doel: voorspellen welke verandering nodig is om bepaald gezond gedrag te bekomen bij een
bepaalde doelgroep
Invloed op gedrag:
Uitlokken
In stand houden
Het risico vergroten
Beschermen
Competenties: vaardigheden en kennis nodig om een bepaald (gezond) gedrag te stellen
Fysieke Fitheidscomponenten = over de nodige fitheid beschikken om een bepaald
competenties gedrag te stellen
Motorische en technische vaardigheden = vermogen om bepaalde handelingen
uit te voeren die motoriek en coördinatie vereisen
Kennis = de mate waarin de doelgroep over de nodige info beschikt
Functionele vaardigheden = vermogen om te lezen, schrijven, rekenen,
Psychische aandacht richten / behouden en info onthouden
competenties Kritische vaardigheden = info kritisch kunnen evalueren autonome en
bewuste beslissingen maken
Interactieve vaardigheden = doelgroep kan communiceren, sociale contacten
leggen en onderhouden, omgaan met sociale druk, omgaan met heersende
norm
Gedragsregulatie = vermogen van de doelgroep om eigen gedrag te reguleren
Coping vaardigheden = doelgroep kan op een gezonde manier met tegenslagen
/ moeilijkheden omgaan
Gedrag veranderen kost tijd, moeite en energie
1.1. Waarom is het zo belangrijk?
Gedrag staat centraal
Veranderingen bij jezelf
Bv beter worden in mijn vak, mijn relatie, persoonlijke groei, gezondheid,…
Doel:
Doelen bereiken
Problemen oplossen
Onderzoekers analyseerden waarom veel pogingen tot gedragsverandering mislukken
We doen ons ‘wetenschappelijk’ huiswerk niet: we gebruiken geen onderbouwde
veranderinterventies = meer dan enkel intuïtie en ideeën
We gebruiken te weinig veranderingstechnieken die de gedragsverandering mogelijk
maken
Je kan best meerdere technieken combineren: meer technieken = meer effect
Michie: er is veel kennis ontwikkeld over gedragsverandering, maar veel van die
investeringen worden verspild, omdat we de kennis niet gebruiken in de praktijk
Wetenschappelijke inzichten gebruiken
1.1. De fundamenten van gedrag
Gedrag = alle zichtbare acties en reacties van een organisme in relatie tot de omgeving, de
omringende wereld van stimuli
Pragmatisch: gedrag is alles wat je kunt voordoen en nadoen
Gedrag is niet te verwarren met een eigenschap van mensen OF de uitkomst van gedrag
Gewoontegedrag = gedrag dat je vrijwel dagelijks vertoont
3 belangrijke factoren: competentie, drijfveren, context GEDRAGSWIEL
Het gedragswiel
, De fundamenten van gedrag:
Gedragswiel = visuele en onderbouwde manier om inzicht te bieden in de
verschillende soorten determinanten van gedrag
Met behulp van het gedragswiel:
- Inzicht in gedrag
- Makkelijker maken van een gezonde leefstijl en omgeving
- Inspelen op drijfveren, competenties en omgeving van mensen om
gezondheidswinst te bereiken
2 tandwielen: gedrag en gezondheid:
- Gedrag heeft een grote invloed op gezondheid
- Via gedragsverandering willen we gezondheidswinst bekomen
- Drempels en hefbomen (= determinanten)
Gedragsdeterminanten:
Competenties
Drijfveren
Context
Doel: voorspellen welke verandering nodig is om bepaald gezond gedrag te bekomen bij een
bepaalde doelgroep
Invloed op gedrag:
Uitlokken
In stand houden
Het risico vergroten
Beschermen
Competenties: vaardigheden en kennis nodig om een bepaald (gezond) gedrag te stellen
Fysieke Fitheidscomponenten = over de nodige fitheid beschikken om een bepaald
competenties gedrag te stellen
Motorische en technische vaardigheden = vermogen om bepaalde handelingen
uit te voeren die motoriek en coördinatie vereisen
Kennis = de mate waarin de doelgroep over de nodige info beschikt
Functionele vaardigheden = vermogen om te lezen, schrijven, rekenen,
Psychische aandacht richten / behouden en info onthouden
competenties Kritische vaardigheden = info kritisch kunnen evalueren autonome en
bewuste beslissingen maken
Interactieve vaardigheden = doelgroep kan communiceren, sociale contacten
leggen en onderhouden, omgaan met sociale druk, omgaan met heersende
norm
Gedragsregulatie = vermogen van de doelgroep om eigen gedrag te reguleren
Coping vaardigheden = doelgroep kan op een gezonde manier met tegenslagen
/ moeilijkheden omgaan
