Anneleen Minner
PROFESSIONEEL REDENEREN 3
Hoofdstuk 1: population-based care en het
preventietraject
Praktijkcontexten van ergotherapeuten
Twee perspectieven om het dagelijks handelen mogelijk te maken in ET
o Individueel perspectief: (enabling individual change) gezondheid is iets dat de
handelende persoon zelf kan beïnvloeden
o Sociaal- maatschappelijk perspectief: (enabling social change) waarbij de
maatschappij een rol speelt bij de gezondheid van mensen
Vier praktijkcontexten op basis van de perspectieven en de werkplek (intramuraal, eerste
lijn)
o Persoon en zijn systeem: men werkt vanuit individueel perspectief met de persoon
en diens systeem in een instelling /eigen omgeving (ouderen met chronische
aandoening/sociale wijkteams)
o Organisatie: de ergotherapeut werkt vanuit een sociaal perspectief in en met de
organisatie → gericht op cliënt & op organisatie in en met de context + ET zijn
adviseurs bij gemeenten op beleidsniveau en nemen deel aan projectgroepen
(binnen VBAB mensen begeleiden naar werkbaar werk)
o Populatie: De ergotherapeut werkt vanuit een sociaal perspectief populatiegericht in
de wijk. Men kan vanuit community-based werken en vanuit community-
development- benadering (kwetsbare groepen zoals mensen met een beperking)
→ Wij werken vooral in individueel perspectief binnen een instelling (2e lijnszorg) maar dit
kost de maatschappij veel geld. Daarom streeft men naar eerstelijnszorg waar mantelzorgers
en huisartsen een grotere rol gaan spelen vooraleer een instelling aan te pas komt.
1
, Anneleen Minner
→ Nadeel voor de cliënten: terugbetalingssysteem in eerstelijnszorg is zeer beperkt
Social change: Sociale verandering of maatschappelijke verandering zijn de veranderingen
binnen een maatschappij over een langere periode. Het heeft vooral betrekking op
veranderingen in de sociale structuur gevolgd door veranderingen in de bevolkingsstructuur.
Enabling participation: het mogelijk maken, het in staat stellen dat mensen actief of passief
betrokken kunnen zijn bij een activiteit, deelnemen aan de maatschappij met persoonlijke
en sociaal-maatschappelijke betekenis
Sociaal-maatschappelijk perspectief
Ergotherapie op de scheidingslijn van het
paramedische en maatschappelijke gebied.
Streven naar participatie voor alle burgers in een
inclusieve samenleving.
Pas wanneer we iets doen, kunnen we iemand zijn,
ergens bij horen en iemand worden
Organisatie
Er is een bewust samenwerkingsverband tussen mensen om specifieke doelen te bereiken
o Bv. Bedrijf, vereniging, club, instantie, instelling,…
Kenmerken:
o Inhoudelijke kant: wat is de handelingsvraag/het probleem
o Procesmatige kant: hoe implementeert men een oplossing, hoe zoekt men naar
oplossingen?
o Relationele kant: acceptatie, het moet passen bij de mensen
Populatie
Een groep mensen die in een bepaald gebied leeft of gelijkaardige kenmerken heeft.
o Bv. de gehele bevolking, subgroepen in de bevolking, inwoners van een specifieke
wijk,…
Kenmerken:
o Relatie tussen gezondheidsproblemen en sociale problemen
2
, Anneleen Minner
o Population-based care
Population-based care
Zorg gericht op het verbeteren van de gezondheid in een kwetsbare populatie, rekening
houdend met de noden en karakteristieken van die groep, om sociale participatie in de
maatschappij mogelijk te maken.
o Het versterken van buurtkracht en sociale cohesie
o Het verbinden van mensen
o Het stimuleren van gezamenlijke activiteiten
Benadering
o TOP-DOWN = community-based (CB), in de community
o BOTTOM-UP = community development (CD), samen met de community
Context-based Community-based Community development
In de community Samen met de community
TOP-DOWN BOTTOM-UP
Aanbod vanuit de Aanbod vanuit de gemeenschap Aanbod vanuit de gemeenschap
gemeenschap of buitenaf of van buitenaf
Interventies afhankelijk van Losse samenwerkingsverbanden Partnerschappen
de context
Aandacht voor de Beslissingen en planning Gemeenschap stelt behoeften
behoeften van het individu afhankelijk van lokale instantie en legt strategieën vast
en zijn naasten
Professional bezoekt de Professional leidt de Professional is facilitator en staat
gemeenschap gemeenschap ten dienste van de gemeenschap
Voorbeeld1: Groepsinterventie “Gezond De ontwikkeling van een
Actief Ouder Worden”. ET stemt stadsdorp. Dit dorp wordt door
inhoudelijke thema’s af met burgers zelf opgebouwd en
ouderen die deel uitmaken van uitgebreid. Ze willen door met
de groep → gericht op mensen op te trekken ervoor
vraagverheldering, sociale zorgen dat ouderen later de
participatie, versterken van eigen regie over hun leven kunnen
regie behouden door gezamelijke
activiteiten en hulp uitwisselen
in de wijk.
Voorbeeld2: Activiteiten voor chronisch zieke Acties in Fedasil gericht op
ouderen met diabetes, inclusie in maatschappij
3
, Anneleen Minner
Participatie, toegankelijkheid en inclusie
Wanneer participatie goed georganiseerd is, is er ruimte voor toegankelijkheid en inclusie.
Participatie wordt besproken als “meedoen” en het “mee laten doen” en wordt toegelicht
via het empowermentparadigma. Bij toegankelijkheid gaat het om (h)erkenning,
laagdrempeligheid; waarbij sense of belonging een rol speelt in de slagingskans van
interventies. Twee praktische uitwerkingen “het werken aan diagloog” en “het komen tot
verbindingen” bieden zicht op het werken aan inclusie.
Sense of belonging: een gevoel van samenhorigheid, geaccepteerd worden door de groep
staat centraal.
Dé missie en visie van ET
Ergotherapeuten streven ernaar om participatie mogelijk te maken
o = Participatie verwijst naar handelen in de breedste zin en heeft betrekking op
deelnemen aan de maatschappij met persoonlijke en sociaal-maatschappelijke
betekenis.
o Participatie betreft het deelnemen aan handelingen in de 3 handelingsgebieden, die
het leven van de persoon vormen en die belangrijk zijn voor het welzijn
o Participatie wordt steeds meer gebruikt als uitkomstmaat van een geslaagde
revalidatie en toont hiermee het belang v/h concept
o Men gaat ook bewegingen in de samenleving stimuleren die participatie mogelijk
maken
o Veelvuldig in wisselende context: economische participatie, politieke participatie,
beleidsparticipatie, onderwijsparticipatie, maatschappelijke en sociale participatie
o Je zorgt voor cliëntenparticipatie door inspraak te geven (moeilijk bij ander geloof,
taal, mensen die zich niet betrokken voelen,…). In welke mate breng je iemand op de
hoogte? (zie ladder)
o Wat betekent participatie? ok
o Welke vormen van participatie kan je definiëren?
4
PROFESSIONEEL REDENEREN 3
Hoofdstuk 1: population-based care en het
preventietraject
Praktijkcontexten van ergotherapeuten
Twee perspectieven om het dagelijks handelen mogelijk te maken in ET
o Individueel perspectief: (enabling individual change) gezondheid is iets dat de
handelende persoon zelf kan beïnvloeden
o Sociaal- maatschappelijk perspectief: (enabling social change) waarbij de
maatschappij een rol speelt bij de gezondheid van mensen
Vier praktijkcontexten op basis van de perspectieven en de werkplek (intramuraal, eerste
lijn)
o Persoon en zijn systeem: men werkt vanuit individueel perspectief met de persoon
en diens systeem in een instelling /eigen omgeving (ouderen met chronische
aandoening/sociale wijkteams)
o Organisatie: de ergotherapeut werkt vanuit een sociaal perspectief in en met de
organisatie → gericht op cliënt & op organisatie in en met de context + ET zijn
adviseurs bij gemeenten op beleidsniveau en nemen deel aan projectgroepen
(binnen VBAB mensen begeleiden naar werkbaar werk)
o Populatie: De ergotherapeut werkt vanuit een sociaal perspectief populatiegericht in
de wijk. Men kan vanuit community-based werken en vanuit community-
development- benadering (kwetsbare groepen zoals mensen met een beperking)
→ Wij werken vooral in individueel perspectief binnen een instelling (2e lijnszorg) maar dit
kost de maatschappij veel geld. Daarom streeft men naar eerstelijnszorg waar mantelzorgers
en huisartsen een grotere rol gaan spelen vooraleer een instelling aan te pas komt.
1
, Anneleen Minner
→ Nadeel voor de cliënten: terugbetalingssysteem in eerstelijnszorg is zeer beperkt
Social change: Sociale verandering of maatschappelijke verandering zijn de veranderingen
binnen een maatschappij over een langere periode. Het heeft vooral betrekking op
veranderingen in de sociale structuur gevolgd door veranderingen in de bevolkingsstructuur.
Enabling participation: het mogelijk maken, het in staat stellen dat mensen actief of passief
betrokken kunnen zijn bij een activiteit, deelnemen aan de maatschappij met persoonlijke
en sociaal-maatschappelijke betekenis
Sociaal-maatschappelijk perspectief
Ergotherapie op de scheidingslijn van het
paramedische en maatschappelijke gebied.
Streven naar participatie voor alle burgers in een
inclusieve samenleving.
Pas wanneer we iets doen, kunnen we iemand zijn,
ergens bij horen en iemand worden
Organisatie
Er is een bewust samenwerkingsverband tussen mensen om specifieke doelen te bereiken
o Bv. Bedrijf, vereniging, club, instantie, instelling,…
Kenmerken:
o Inhoudelijke kant: wat is de handelingsvraag/het probleem
o Procesmatige kant: hoe implementeert men een oplossing, hoe zoekt men naar
oplossingen?
o Relationele kant: acceptatie, het moet passen bij de mensen
Populatie
Een groep mensen die in een bepaald gebied leeft of gelijkaardige kenmerken heeft.
o Bv. de gehele bevolking, subgroepen in de bevolking, inwoners van een specifieke
wijk,…
Kenmerken:
o Relatie tussen gezondheidsproblemen en sociale problemen
2
, Anneleen Minner
o Population-based care
Population-based care
Zorg gericht op het verbeteren van de gezondheid in een kwetsbare populatie, rekening
houdend met de noden en karakteristieken van die groep, om sociale participatie in de
maatschappij mogelijk te maken.
o Het versterken van buurtkracht en sociale cohesie
o Het verbinden van mensen
o Het stimuleren van gezamenlijke activiteiten
Benadering
o TOP-DOWN = community-based (CB), in de community
o BOTTOM-UP = community development (CD), samen met de community
Context-based Community-based Community development
In de community Samen met de community
TOP-DOWN BOTTOM-UP
Aanbod vanuit de Aanbod vanuit de gemeenschap Aanbod vanuit de gemeenschap
gemeenschap of buitenaf of van buitenaf
Interventies afhankelijk van Losse samenwerkingsverbanden Partnerschappen
de context
Aandacht voor de Beslissingen en planning Gemeenschap stelt behoeften
behoeften van het individu afhankelijk van lokale instantie en legt strategieën vast
en zijn naasten
Professional bezoekt de Professional leidt de Professional is facilitator en staat
gemeenschap gemeenschap ten dienste van de gemeenschap
Voorbeeld1: Groepsinterventie “Gezond De ontwikkeling van een
Actief Ouder Worden”. ET stemt stadsdorp. Dit dorp wordt door
inhoudelijke thema’s af met burgers zelf opgebouwd en
ouderen die deel uitmaken van uitgebreid. Ze willen door met
de groep → gericht op mensen op te trekken ervoor
vraagverheldering, sociale zorgen dat ouderen later de
participatie, versterken van eigen regie over hun leven kunnen
regie behouden door gezamelijke
activiteiten en hulp uitwisselen
in de wijk.
Voorbeeld2: Activiteiten voor chronisch zieke Acties in Fedasil gericht op
ouderen met diabetes, inclusie in maatschappij
3
, Anneleen Minner
Participatie, toegankelijkheid en inclusie
Wanneer participatie goed georganiseerd is, is er ruimte voor toegankelijkheid en inclusie.
Participatie wordt besproken als “meedoen” en het “mee laten doen” en wordt toegelicht
via het empowermentparadigma. Bij toegankelijkheid gaat het om (h)erkenning,
laagdrempeligheid; waarbij sense of belonging een rol speelt in de slagingskans van
interventies. Twee praktische uitwerkingen “het werken aan diagloog” en “het komen tot
verbindingen” bieden zicht op het werken aan inclusie.
Sense of belonging: een gevoel van samenhorigheid, geaccepteerd worden door de groep
staat centraal.
Dé missie en visie van ET
Ergotherapeuten streven ernaar om participatie mogelijk te maken
o = Participatie verwijst naar handelen in de breedste zin en heeft betrekking op
deelnemen aan de maatschappij met persoonlijke en sociaal-maatschappelijke
betekenis.
o Participatie betreft het deelnemen aan handelingen in de 3 handelingsgebieden, die
het leven van de persoon vormen en die belangrijk zijn voor het welzijn
o Participatie wordt steeds meer gebruikt als uitkomstmaat van een geslaagde
revalidatie en toont hiermee het belang v/h concept
o Men gaat ook bewegingen in de samenleving stimuleren die participatie mogelijk
maken
o Veelvuldig in wisselende context: economische participatie, politieke participatie,
beleidsparticipatie, onderwijsparticipatie, maatschappelijke en sociale participatie
o Je zorgt voor cliëntenparticipatie door inspraak te geven (moeilijk bij ander geloof,
taal, mensen die zich niet betrokken voelen,…). In welke mate breng je iemand op de
hoogte? (zie ladder)
o Wat betekent participatie? ok
o Welke vormen van participatie kan je definiëren?
4
