Thema 2.2
Parodontologie
2. PMO
EOO • Mondbodem
• Huidaspect • Tong
• Lippen • Speeksel
• Asymmetrie • Speekselklieren
• Lymfeklieren • Palatum
• Mondademhaling • Tonsillen en farynx
• Overige bijzonderheden • Frenula
o Foetor ex ore (= ruiken uit de mond) • Gingiva
o Gehoorapparaat o DPSI
o Slecht zien o Parodontium/Pocketstatus
• Gebitselementen
IOO o Stand
• Slijmvliezen o Status Praesens
o Lippen o ICDAS
o Wang o BEWE
o Omslagplooi
,3. Bouw en functie parodontium en sonderen
Bouw en functie parodontium en sonderen (3-6)
Benoem de functie van het parodontium.
• Geeft steun aan het gebitselement
• Functionele krachten worden opgevangen en geabsorbeerd
• Belangrijke rol bij bloedvoorziening van de tandweefsels
• Sensorische/reflectorische input
• Beschermt worteloppervlak tegen resorptie
• Zorgt ervoor dat de tand standsveranderingen kan ondergaan
Gezond parodontium maakt eruptie en verplaatsing van elementen mogelijk.
Benoem de 2 groepen hoofdvezels, kan deze tekenen en aanwijzen op een plaatje. Belangrijk!
• Dentogingivale vezels
• Dentoperiostale vezels
,Benoem de anatomie van een gezond en een ontstoken parodontium.
Gezond:
• Gingiva opgebouwd uit een stevige lamina propria die aan de orale zijde bedekt is met
gekeratiniseerd epitheel. Dit epitheel stopt in apicale richting bij de mucogingivale grens.
• In de richting van het gebitselement gaat het epitheel verder als oraal sulcusepitheel dat de
laterale wand van de ondiepe gingivale sulcus bedekt. In het apicale deel van de sulcus overlapt
het oraal sulcus epitheel het coronale deel van het aanhechtingsepitheel.
• Net apicaal van de laatste cel van het aanhechtingsepitheel zijn meteen ter hoogte van de
glazuur-cementgrens de eerste bindweefselvezels van het parodontale ligament aanwezig.
Ontstoken:
• Retelijsten: oppervlakvergroting; vaatverwijding en vermeerdering van bloedvaten →
onderhuids bindweefsel gaat verloren
• Botafbraak
• Aanhechtingsepitheel migreert naar apicaal, wordt pocketepitheel
• Rood en gezwollen gingiva
• Gingiva hangt slap tegen de contouren, ligt niet mooi strak
• Bloeding na sonderen, pijnlijk bij druk
• Geen papillen, temperatuur in de pocket neemt toe
• De creviculaire vloeistof neemt toe, wat zorgt voor reiniging (natuurlijke afweerorganisme)
Benoem welke fouten er gemaakt kunnen worden tijdens het meten van pockets plus met welke druk
er gemeten moet worden.
Gemaakte fouten: Te grote druk kan leiden tot blijvende schade van de epitheliale aanhechting of
verkeerde diagnose. Bij te hard sonderen wordt snel te diepe pockets gemeten, zonder dat er werkelijk
sprake is van ontsteking of botafbraak. Bij te ver doorschieten, kan er puntbloeding veroorzaakt worden.
Belangrijk bij het meten van pockets:
1. Sondeerkracht
2. Inzetrichting (m.n. bij contactpunten, daar moet je de sonde iets schuiner houden)
3. Afleesfouten
4. Wortelmorfologie
5. Overhangende restauraties en/of tandsteen
6. Bij ontsteking is het weefsel heel zacht en ga je snel te diep
7. Vorm van de sonde
,Juiste druk: Voorzichtig, exploratief, met lichte druk van max. 0,25 N (=1270 kPa). Dit is voldoende om de
meeste coronale bindweefselaanhechting vast te stellen.
Sondeerdruk van 0,5 N is te hard, waardoor je door de bindweefselaanhechting drukt. Dit is wel de
gemiddelde druk waarmee gemeten wordt. Weet dus waar je uitkomt met de punt van de sonde.
Benoem waar de punt van de sonde uitkomt tijdens sonderen met een goede of te veel druk in een
gezond en ongezond parodontium
Gezond:
• Goede druk: op de bodem van de sulcus
• Te veel druk: Door het aanhechtingsepitheel heen
Ongezond:
• Goede druk: punt van de sonde tot op de eerste bindweefselaanhechting, op de echte bodem
van de pocket
• Te veel druk: punt van de sonde bevindt zich apicaal van het aanhechtingsniveau tot een halve
mm in het bindweefselepitheel. Punt van de sonde stuit op het bot of sonde zakt nog dieper weg
in de mucosa, afhankelijk van de hoeveelheid botverlies.
Afk. Onderdeel Duidelijke omschrijving van kenmerken en locatie
S Sulcus gingivalis Sulcus die in gezonde situatie in diepte varieert tussen 0-3 mm
E Glazuur Overkapping van element
JE Aanhechtingsepitheel Vormt de verbinding tussen de gingiva en het gebitselement,
Het donkerrode deel!! plaats waar vrije gingiva verkleefd is met tandoppervlak
(hemidesmosale verkleving = aan één kant verkleefd)
Barrière voor bacteriën tussen interne en externe deel.
CEJ Glazuur-cementgrens Plaats waar het glazuur eindigt en overgaat in wortelcement
C Wortelcement Plaats waar de gingiva verankerd is d.m.v. vezels
, VG Vrije gingiva Bovenste compartiment van de gingiva
GG Gingivale groeve Overgang tussen VG en AG, zichtbaar aan de buitenzijde
AG Aangehechte gingiva Onderste compartiment van de gingiva, sinaasappelaspect
MGG Mucogingivale grens Plaats waar de gingiva overgaat in alveolaire mucosa
Pocketsonde → gingiva omhoog drukken → rimpeling → grens
AM Alveolaire mucosa Gedeelte onder de MGG, onverhoornd deel van de gingiva
B Processus alveolaris Plaats waar de gingiva verankerd is d.m.v. vezels
Waar bestaat een interdentale papil uit? Vrije gingiva, buccale en linguale papil, interdentale col
TOETS: plaatje met pijltje, aanwijzen wat het is.
2) Op onderstaande afbeelding zijn de verschillende vezels van het
parodontale ligament afgebeeld.
Wat is de functie van deze vezels? Welke vezels kun je
onderscheiden?
ACF = Dentocrestale vezels
HF = Horizontale vezels
OF = Schuine vezels
APF = Apicale vezels
RC = Wortelcement
ABP = lamina cibrosa
3) De gingiva bevat een aantal vezelstructuren die o.a. zorgen voor
de stevigheid van de gingiva.
Lees in het boek Parodontologie paragraaf 1.2.4 en bekijk figuur 1.9 en 1.10 en beschrijf de verschillende
vezels van de gingiva in onderstaande tabel.
Naam vezel Beschrijving Tekening
Dentogingivale vezels Van tand naar vrije gingiva
Dentoperiostale vezels Van tand naar bot
Circulaire vezels Rondom het element
Alveologingivale vezels Van bot naar vrije gingiva
Transseptale vezels Over alveolaire bot tussen twee elementen
Interpapillaire vezels Van de ene buccale papil naar de andere palatinale papil
Parodontologie
2. PMO
EOO • Mondbodem
• Huidaspect • Tong
• Lippen • Speeksel
• Asymmetrie • Speekselklieren
• Lymfeklieren • Palatum
• Mondademhaling • Tonsillen en farynx
• Overige bijzonderheden • Frenula
o Foetor ex ore (= ruiken uit de mond) • Gingiva
o Gehoorapparaat o DPSI
o Slecht zien o Parodontium/Pocketstatus
• Gebitselementen
IOO o Stand
• Slijmvliezen o Status Praesens
o Lippen o ICDAS
o Wang o BEWE
o Omslagplooi
,3. Bouw en functie parodontium en sonderen
Bouw en functie parodontium en sonderen (3-6)
Benoem de functie van het parodontium.
• Geeft steun aan het gebitselement
• Functionele krachten worden opgevangen en geabsorbeerd
• Belangrijke rol bij bloedvoorziening van de tandweefsels
• Sensorische/reflectorische input
• Beschermt worteloppervlak tegen resorptie
• Zorgt ervoor dat de tand standsveranderingen kan ondergaan
Gezond parodontium maakt eruptie en verplaatsing van elementen mogelijk.
Benoem de 2 groepen hoofdvezels, kan deze tekenen en aanwijzen op een plaatje. Belangrijk!
• Dentogingivale vezels
• Dentoperiostale vezels
,Benoem de anatomie van een gezond en een ontstoken parodontium.
Gezond:
• Gingiva opgebouwd uit een stevige lamina propria die aan de orale zijde bedekt is met
gekeratiniseerd epitheel. Dit epitheel stopt in apicale richting bij de mucogingivale grens.
• In de richting van het gebitselement gaat het epitheel verder als oraal sulcusepitheel dat de
laterale wand van de ondiepe gingivale sulcus bedekt. In het apicale deel van de sulcus overlapt
het oraal sulcus epitheel het coronale deel van het aanhechtingsepitheel.
• Net apicaal van de laatste cel van het aanhechtingsepitheel zijn meteen ter hoogte van de
glazuur-cementgrens de eerste bindweefselvezels van het parodontale ligament aanwezig.
Ontstoken:
• Retelijsten: oppervlakvergroting; vaatverwijding en vermeerdering van bloedvaten →
onderhuids bindweefsel gaat verloren
• Botafbraak
• Aanhechtingsepitheel migreert naar apicaal, wordt pocketepitheel
• Rood en gezwollen gingiva
• Gingiva hangt slap tegen de contouren, ligt niet mooi strak
• Bloeding na sonderen, pijnlijk bij druk
• Geen papillen, temperatuur in de pocket neemt toe
• De creviculaire vloeistof neemt toe, wat zorgt voor reiniging (natuurlijke afweerorganisme)
Benoem welke fouten er gemaakt kunnen worden tijdens het meten van pockets plus met welke druk
er gemeten moet worden.
Gemaakte fouten: Te grote druk kan leiden tot blijvende schade van de epitheliale aanhechting of
verkeerde diagnose. Bij te hard sonderen wordt snel te diepe pockets gemeten, zonder dat er werkelijk
sprake is van ontsteking of botafbraak. Bij te ver doorschieten, kan er puntbloeding veroorzaakt worden.
Belangrijk bij het meten van pockets:
1. Sondeerkracht
2. Inzetrichting (m.n. bij contactpunten, daar moet je de sonde iets schuiner houden)
3. Afleesfouten
4. Wortelmorfologie
5. Overhangende restauraties en/of tandsteen
6. Bij ontsteking is het weefsel heel zacht en ga je snel te diep
7. Vorm van de sonde
,Juiste druk: Voorzichtig, exploratief, met lichte druk van max. 0,25 N (=1270 kPa). Dit is voldoende om de
meeste coronale bindweefselaanhechting vast te stellen.
Sondeerdruk van 0,5 N is te hard, waardoor je door de bindweefselaanhechting drukt. Dit is wel de
gemiddelde druk waarmee gemeten wordt. Weet dus waar je uitkomt met de punt van de sonde.
Benoem waar de punt van de sonde uitkomt tijdens sonderen met een goede of te veel druk in een
gezond en ongezond parodontium
Gezond:
• Goede druk: op de bodem van de sulcus
• Te veel druk: Door het aanhechtingsepitheel heen
Ongezond:
• Goede druk: punt van de sonde tot op de eerste bindweefselaanhechting, op de echte bodem
van de pocket
• Te veel druk: punt van de sonde bevindt zich apicaal van het aanhechtingsniveau tot een halve
mm in het bindweefselepitheel. Punt van de sonde stuit op het bot of sonde zakt nog dieper weg
in de mucosa, afhankelijk van de hoeveelheid botverlies.
Afk. Onderdeel Duidelijke omschrijving van kenmerken en locatie
S Sulcus gingivalis Sulcus die in gezonde situatie in diepte varieert tussen 0-3 mm
E Glazuur Overkapping van element
JE Aanhechtingsepitheel Vormt de verbinding tussen de gingiva en het gebitselement,
Het donkerrode deel!! plaats waar vrije gingiva verkleefd is met tandoppervlak
(hemidesmosale verkleving = aan één kant verkleefd)
Barrière voor bacteriën tussen interne en externe deel.
CEJ Glazuur-cementgrens Plaats waar het glazuur eindigt en overgaat in wortelcement
C Wortelcement Plaats waar de gingiva verankerd is d.m.v. vezels
, VG Vrije gingiva Bovenste compartiment van de gingiva
GG Gingivale groeve Overgang tussen VG en AG, zichtbaar aan de buitenzijde
AG Aangehechte gingiva Onderste compartiment van de gingiva, sinaasappelaspect
MGG Mucogingivale grens Plaats waar de gingiva overgaat in alveolaire mucosa
Pocketsonde → gingiva omhoog drukken → rimpeling → grens
AM Alveolaire mucosa Gedeelte onder de MGG, onverhoornd deel van de gingiva
B Processus alveolaris Plaats waar de gingiva verankerd is d.m.v. vezels
Waar bestaat een interdentale papil uit? Vrije gingiva, buccale en linguale papil, interdentale col
TOETS: plaatje met pijltje, aanwijzen wat het is.
2) Op onderstaande afbeelding zijn de verschillende vezels van het
parodontale ligament afgebeeld.
Wat is de functie van deze vezels? Welke vezels kun je
onderscheiden?
ACF = Dentocrestale vezels
HF = Horizontale vezels
OF = Schuine vezels
APF = Apicale vezels
RC = Wortelcement
ABP = lamina cibrosa
3) De gingiva bevat een aantal vezelstructuren die o.a. zorgen voor
de stevigheid van de gingiva.
Lees in het boek Parodontologie paragraaf 1.2.4 en bekijk figuur 1.9 en 1.10 en beschrijf de verschillende
vezels van de gingiva in onderstaande tabel.
Naam vezel Beschrijving Tekening
Dentogingivale vezels Van tand naar vrije gingiva
Dentoperiostale vezels Van tand naar bot
Circulaire vezels Rondom het element
Alveologingivale vezels Van bot naar vrije gingiva
Transseptale vezels Over alveolaire bot tussen twee elementen
Interpapillaire vezels Van de ene buccale papil naar de andere palatinale papil
