Samenvatting cognitieve psychologie en therapie van Marijke

Cognitieve psychologie en therapie

1. Inleiding

• Cognitieve therapieën concentreren zich op het ter discussie stellen en vervangen van slecht

aangepaste overtuigingen die cliënten hebben

• Cognitieve therapeuten spannen zich in om hun cliënten strategieën aan te leren zodat zij de

problemen in hun leven beter aankunnen

• De cognitieve psychologie is vooral een reactie op het behaviorisme. De basisuitgangspunten ervan zijn

dan ook grotendeels tegengesteld

• Goed te combineren met het biopsychosociale model (Gezondheidspsychologie)

• Goed te combineren met de algemene systeemtheorie



2. Uitgangspunten

• Centralisme (We moeten juist om mensen te kunnen begrijpen de binnenkant van een organisme leren

kennen. In de binnenkant ligt ons cognitie, cognitieve processen staan hier centraal.)

• Begrijpen hoe gedrag tot stand komt

• Informatieverwerking staat centraal (mens = informatie verwerken en bewerken)

• De mens is een actief en creatief wezen (zelf een keuze mogelijkheid om met de info aan de slag te

gaan)

• Er is een essentieel verschil tussen mens en dier (door taal, kunnen niet redeneren)

• Kinderen verschillen wezenlijk van volwassenen



Cognitieve theorieën

• Cognitie = bewerking en ontwikkeling van kennis en informatie

• Bij informatieverwerking spelen veel functies een rol (geheugen, concentratie, oriëntatie, waarneming,

intelligentie)

• Doelbewuste cognitie processen en automatische cognitie processen (bijvoorbeeld studeren <-> auto

rijden (automatische cognitie processen omdat je hier niet bewust mee bezig bent))

• Onderscheid tussen proces en resultaat (proces is vaak automatisch, resultaat wordt je plots mee

geconfronteerd)

, 3.1 Cognitieve theorieën over de waarneming

• Waarnemen is een cyclisch proces

• Vorming van kennisstructuren = schemata/schema (geheugenschema’s die een innerlijke weergave zijn

van een object of een situatie)

• De inhoud verschilt van persoon tot persoon onder beïnvloeding van individuele ervaringen en cultuur

Voorbeelden: schemata over onszelf, verjaardagen, huisdieren, …

Waarneming = een wisselwerking tussen cognitieve schema’s en info uit de omgeving



Cyclisch proces met drie fasen:

• De hypothesefase (bepaalde verwachting die eerder opgegeve opgedane kennis, motieven,..)


• De informatiefase (confrontatie van schema met nieuwe informatie)


• De confirmatiefase (hypothese bijstellen door de nieuwe informatie)


Kenmerken:

• De waarnemingscyclus werkt permanent

• Niet altijd wordt een cognitief schema bijgesteld (bijvoorbeeld met roken)

• Cognitieve dissonantie (cognitie aanpassen zodanig wij ons gedrag kunnen verantwoorden)

• Bewust verlopend (bv: leerstof instuderen voor een examen, moet bewust onder u aandacht zijn)

• Onbewust verlopend (vliegt door ons geheugen maar blijft niet hangen, meestal zijn dit de gewoontes)



3.2 Cognitieve theorieën over het geheugen

Model: Schematisch model van geheugenprocessen

• Input

• Sensorisch geheugen (= filter)

• Kortetermijn geheugen (werkgeheugen)

• Langetermijn geheugen (harde schijf)

• Output

Recentere inzichten:

• De contextafhankelijkheid van het geheugen (geheugen werkt het beste in de context (omgeving)

waarin je dat hebt opgeslagen)

• Verschillende soorten geheugen (geurherinnering, auditieveherinnering, visueleherinnering (moeilijker))

• Verschillende geheugenprocessen: impliciet en expliciet

• Semantisch (opslag algemene kennis) en episodisch (opslag van autobiografische kennis)