Samenvatting ontwikkelingspsychologie

Ontwikkelingspsychologie

H1: Inleiding: wat is ontwikkeling?

Waarom leren we over ontwikkelingspsychologie?
 Inzicht krijgen in de normale ontwikkeling
 Basis van behandelingsmethoden
bij problemen in de normale ontwikkeling

“Past dit gedrag bij de ontwikkelingsfase die dit individu doormaakt of spreken we
van een alarmsignaal?”

Studie van de ontwikkeling van kinderen: kinderpsychologie
 later uitgebreid van geboorte tot dood

Life-span psychology – levenslooppsychologie (2 verschillende benaderingen)
1. Leeftijdsfasen
 Babyperiode
 Peuterperiode
 Kleuterperiode
 Lagere school leeftijd
 Adolescentie

2. Ontwikkelingsdomeinen
 Lichamelijke ontwikkeling
 Motorische ontwikkeling
o grove motoriek
o fijne motoriek
o sensomotoriek
o psychomotoriek
 Emotionele ontwikkeling (hechting)
 Sociale ontwikkeling
 Taalontwikkeling
 Cognitieve ontwikkeling
 Identiteitsontwikkeling

+ morele ontwikkeling
+ tekenontwikkeling

Rijping en ontwikkeling  wederzijdse beïnvloeding
Rijping = biologisch
Vb. lichaamsgroei, groei zenuwstelsel Vb. door kruipen, lopen, fietsen leert
Ontwikkeling = psychologisch een kind de wereld kennen
Vb. emotionele, cognitieve, sociale ontwikkeling

 zinloze opvoedingsacties die vooruitlopen op de rijping en ontwikkeling

, - forceren
Vb. trapklimmen
+ leren
Vb. cijferreeksen onthouden, rekenen, lezen

Functielust = een kind kan plezier beleven aan een nieuwe functie te hebben verworven
Vb. kind die heeft leren fietsen, vervolgens uren spendeert op de fiets

Ontwikkelingsschalen – Gesell
 schema van typische kenmerken fijne- en grove motoriek binnen bepaalde leeftijdsfasen


erfelijkheid ↔ milieu
genen opvoeding/onderwijs
 intelligentie
lichamelijke kenmerken psychische eigenschappen (erfelijkheid + milieu)

de limieten van onze de benutting van wat ≠ persoonlijkheid
prestaties genetisch aanwezig is


Basisprincipes van de ontwikkeling volgens Gesell
1. Wet van de inter-individuele gelijke volgorde
 verwerven van vaardigheden gebeurt volgens een vaste volgorde
Vb. evenwicht bewaren -> lopen
2. Wet van het inter-individueel verschillend tijdstip
 het moment waarop iemand een vaardigheid beheerst is verschillend van individu
tot individu
Vb. kind A kan lopen op 9 maand, kind B kan lopen op 18 maand


H2: De babyperiode


Babyperiode: 0 – 12/18 maanden

 Kan nog niet lopen
 Hoog groei-ontwikkelingstempo (lichamelijke & motorische ontwikkeling)

Geboorte

 Mens als zoogdier wordt te vroeg geboren
o Hersenen onvoldoende ontwikkeld
o Meer tijd nodig tot zelfstandigheid
o Geboortekanaal onvoldoende aangepast

,  Lange zoogtijd  hulpeloos, huilen als enig communicatiemiddel
Duur van de zoogtijd  beïnvloed eiwitgehalte moedermelk
(bij de mens zeer laag eiwitgehalte  vaker baby voeden)

1) Lichamelijke ontwikkeling

a) Gedrag (reflexen)
o Slaapt 2/3 vd tijd

Reflexen = een onwillekeurige reactie op een bepaald prikkel

o blijvende: pupilreflex, oogknipperreflex, kniepeesreflex
o voorbijgaande/primitieve : babyreacties
 snuffel-of zoekreflex
 zuigreflex
 grijpreflex
 asymmetrische tonische nekreflex
 moro-reflex
 stap- of loopreflex
 kruipreflex
 zwemreflex

b) zintuigen
o tastzin:
- handpalmen, voetzolen en gelaat: goed ontwikkeld
- voorkeur voor huidcontact
o smaak:
- zoete smaken: positieve reactie
- zoute smaken: negatieve reactie
- bittere smaken: negatieve reactie
o reuk:
- herkennen de geur vd moeder

o zicht:

bij geboorte
- merkt verschil licht & donker
- ziet niet scherp (20-30cm, afstand in de armen volwassene & baby)
- beperkte kleurperceptie: groot contrast beter onderscheiden
 rood + een week later: blauw, geel, groen
- vluchtige volgbewegingen: kunnen beide ogen niet coördineren

Rond 3 à 4 maanden
- ziet scherp tot 150cm
- gezicht in zijn geheel zien & onderscheidt versch. gezichten