Tijdvak 5:
Dias- Ontdekkingsreiziger die de zeeroute ontdekt heeft richting Kaap de Goede Hoop
(Zuid-Afrika).
Columbus- Ontdekkingsreiziger die Amerika heeft ontdekt.
De Gama- Portugese ontdekkingsreiziger die de zeeroute naar Indië ontdekte.
Galileo Galilei- bewees dat de zon het middelpunt van het universum is met behulp van de
telescoop.
Da Vinci- Grootste kunstenaar en wetenschapper in verschillende disciplines.
Michelangelo- Kunstenaar uit de Renaissance die het plafond van de sixtijnse kapel in Rome
schilderde.
Erasmus- Humanist die kritisch was over de kerk. Kerk had afwijkingen op het geloof. Het pure
geloof kon je alleen halen uit bijbelstudie. Door zijn kritiek ontstond er een reformatie.
Luther- Duitse kerkhervormer die vond dat de bijbel in volkstaal moest komen (niet in het
Latijns). Hij maakte zich ook hard voor de aflaathandel en rijkdom van de kerk. Luther wilde de
kerk veranderen. Aanhangers heten lutheranen.
Calvijn- Franse kerkhervormer die vond dat vorsten niks te zeggen hadden over de kerk.
Duidelijke scheiding van staat en kerk. Aanhangers heten calvinisten.
Karel V- Koning van de Nederlanden (vanaf 1515). Hij was landheer van Frankrijk, Spanje en
delen van Duitsland. Hij voerde een centralisatiepolitiek. Ketters (aanhangers Luther en Calvijn)
werden vervolgd.
Filips II- Koning van de Nederlanden (vanaf 1555, zoon van Karel V). ging door met de
centralisatiepolitiek.
Margaretha van Parma- Landvoogdes van de Nederlanden (plaatsvervanger van de koning in
een bepaald gebied, Filips II had de Nederlanden namelijk verlaten).
Willem van Oranje- Leider van het adellijk verzet. Hij wilde godsdienstvrijheid en meer
tolerante godsdienstpolitiek in Nederlandse gewesten.
Alva- Spaanse hertog (vanaf 1567) die hard optrad tegen opstandelingen in de Nederlandse
gewesten, omdat Margaretha van Parma instemde om kettervervolgingen te stoppen. Hierdoor
ontstond de beeldenstorm.
, Tijdvak 6:
Maurits van Oranje- Stadhouder van de Republiek (1618-1625). Kwam tijdens het twaalfjarig
bestand (12 jaar wapenstilstand in de Tachtigjarige Oorlog) in conflict met Johan van
Oldenbarnevelt (Maurits beschuldigde hem van landverraad). Johan werd opgepakt en
veroordeeld.
Johan van Oldenbarnevelt- Grote man achter de oprichting van de VOC en het twaalfjarig
bestand. Hij werd na een conflict met Maurits van Oranje vermoord.
Frederik Hendrik- Stadhouder van de Republiek (1625-1647). Veroverde terrein van de
Spanjaarden en probeerde invloed uit te oefenen op het stadhouderschap.
Willem III- Stadhouder van de Republiek (1672-1702) en vanaf 1688 ook stadhouder in
Engeland samen met zijn vrouw.
Lodewijk XIV- De zonnekoning van Frankrijk (1643-1715). Hij was een absolute vorst. Hij
besloot alles op politiek, militair, economisch en religieus gebied. Iedereen moest katholiek zijn.
Hij trok Edict van Nantes in (hierin stond dat calvinisten in bepaalde Franse steden
godsdienstvrijheid kregen vanaf 1598).
Jean Bapiste Colbert- Introduceerde (op bevel van Lodewijk XIV) het mercantilisme. Dit hield
in dat de staat de economie wilde versterken door zo veel mogelijk export en zo min mogelijk
import.
Hobbes- Filosoof die vond dat een autoriteit met absoluut gezag nodig was, zodat de mens niet
met iedereen vijandig zou zijn en oorlog zou voeren.
Dias- Ontdekkingsreiziger die de zeeroute ontdekt heeft richting Kaap de Goede Hoop
(Zuid-Afrika).
Columbus- Ontdekkingsreiziger die Amerika heeft ontdekt.
De Gama- Portugese ontdekkingsreiziger die de zeeroute naar Indië ontdekte.
Galileo Galilei- bewees dat de zon het middelpunt van het universum is met behulp van de
telescoop.
Da Vinci- Grootste kunstenaar en wetenschapper in verschillende disciplines.
Michelangelo- Kunstenaar uit de Renaissance die het plafond van de sixtijnse kapel in Rome
schilderde.
Erasmus- Humanist die kritisch was over de kerk. Kerk had afwijkingen op het geloof. Het pure
geloof kon je alleen halen uit bijbelstudie. Door zijn kritiek ontstond er een reformatie.
Luther- Duitse kerkhervormer die vond dat de bijbel in volkstaal moest komen (niet in het
Latijns). Hij maakte zich ook hard voor de aflaathandel en rijkdom van de kerk. Luther wilde de
kerk veranderen. Aanhangers heten lutheranen.
Calvijn- Franse kerkhervormer die vond dat vorsten niks te zeggen hadden over de kerk.
Duidelijke scheiding van staat en kerk. Aanhangers heten calvinisten.
Karel V- Koning van de Nederlanden (vanaf 1515). Hij was landheer van Frankrijk, Spanje en
delen van Duitsland. Hij voerde een centralisatiepolitiek. Ketters (aanhangers Luther en Calvijn)
werden vervolgd.
Filips II- Koning van de Nederlanden (vanaf 1555, zoon van Karel V). ging door met de
centralisatiepolitiek.
Margaretha van Parma- Landvoogdes van de Nederlanden (plaatsvervanger van de koning in
een bepaald gebied, Filips II had de Nederlanden namelijk verlaten).
Willem van Oranje- Leider van het adellijk verzet. Hij wilde godsdienstvrijheid en meer
tolerante godsdienstpolitiek in Nederlandse gewesten.
Alva- Spaanse hertog (vanaf 1567) die hard optrad tegen opstandelingen in de Nederlandse
gewesten, omdat Margaretha van Parma instemde om kettervervolgingen te stoppen. Hierdoor
ontstond de beeldenstorm.
, Tijdvak 6:
Maurits van Oranje- Stadhouder van de Republiek (1618-1625). Kwam tijdens het twaalfjarig
bestand (12 jaar wapenstilstand in de Tachtigjarige Oorlog) in conflict met Johan van
Oldenbarnevelt (Maurits beschuldigde hem van landverraad). Johan werd opgepakt en
veroordeeld.
Johan van Oldenbarnevelt- Grote man achter de oprichting van de VOC en het twaalfjarig
bestand. Hij werd na een conflict met Maurits van Oranje vermoord.
Frederik Hendrik- Stadhouder van de Republiek (1625-1647). Veroverde terrein van de
Spanjaarden en probeerde invloed uit te oefenen op het stadhouderschap.
Willem III- Stadhouder van de Republiek (1672-1702) en vanaf 1688 ook stadhouder in
Engeland samen met zijn vrouw.
Lodewijk XIV- De zonnekoning van Frankrijk (1643-1715). Hij was een absolute vorst. Hij
besloot alles op politiek, militair, economisch en religieus gebied. Iedereen moest katholiek zijn.
Hij trok Edict van Nantes in (hierin stond dat calvinisten in bepaalde Franse steden
godsdienstvrijheid kregen vanaf 1598).
Jean Bapiste Colbert- Introduceerde (op bevel van Lodewijk XIV) het mercantilisme. Dit hield
in dat de staat de economie wilde versterken door zo veel mogelijk export en zo min mogelijk
import.
Hobbes- Filosoof die vond dat een autoriteit met absoluut gezag nodig was, zodat de mens niet
met iedereen vijandig zou zijn en oorlog zou voeren.
