samenvatting OWVO

Opleidings- en werkveldoriëntatie


Inleiding
Basisbeginselen
Grondwet: Hoe de staat bestuurd wordt, hoe diverse instellingen georganiseerd
zijn en hoe burgers zich verhouden tegenover deze instelling.
Scheiding der machten: Iedereen die macht heeft, geneigd is deze te
misbruiken. Daarom moet de macht verdeeld worden over diverse instanties met
elk een eigen bevoegdheid.
Macht Wie? Bevoegdheid
1. Wetten maken/ stemmen
 Koning
Wetgevende macht 2. Controleren van
 Parlement
uitvoerende macht
1. Het land leiden
 Koning 2. Indienen van
Uitvoerende macht
 Regering wetsontwerpen. Uitvoeren
van de wetten
 Hoven Uitspraak doen over
Rechterlijke macht
 Rechtbanken geschillen

Monarchie: Een koning  de koning is staatshoofd, maar heeft slechts een
beperkte persoonlijke macht. Heeft enkel bevoegdheden die hij samen met zijn
ministers kan uitoefenen.
Representatieve en parlementaire democratie: Wie de bevoegdheid krijgt
om wetten te maken. Deze taak is voor het parlement, dat bestaat uit
parlementsleden die verkozen worden door de bevolking.
 Bevolking is dus niet zelf de wetgevende macht, maar laat zich
vertegenwoordigen door verkozen parlementsleden = representatieve
democratie.
 Parlementair stelsel  enkel parlementsleden worden verkozen, de
minister en het staatshoofd niet.
Rechtsstaat: Niet alleen burgers moeten rechtsregels respecteren, ook de
overheidsinstanties.

Overheden
Gedecentraliseerd bestuur: België is een federale, gedecentraliseerde staat.
Geeft een deel van haar bevoegdheden aan andere deelstaten en lokale
besturen.
1. Federale overheid: beslissingsbevoegdheid over het grondgebied van
het hele land.
2. Gemeenschappen: culturele eigenheid van de Nederlandstalige,
Franstalige en Duitstalige bevolking te beschermen en te ontwikkelen. 
zijn cultuur en Persoonsgebonden.



1

, 3. Gewesten: Inspelen op de economische eigenheid van een regio. 
economie of plaats of grondgebonden.
4. Provincies: bevoegdheden op het provinciaal grondgebied 
streekontwikkeling, provinciale domeinen.
5. Lokale besturen: gemeenten en steden hebben bevoegdheden binnen
hun grondgebied.
Hiërarchie der rechtsnormen: Verschillende overheden hebben de
bevoegdheid om eigen rechtsnormen uit te vaardigen. Onze wetgeving bestaat
dan ook uit allerlei regels die uitgaan van verschillende instanties.

Overheid Rechtsnorm
Grondwet, Wetten, EU richtlijnen en
Federale overheid
internationale verdragen
Decreten
Gemeenschappen & gewesten Brussels Hoofdstedelijk gewest vaardigt
ordonnanties uit
Provincies Provinciale verordeningen
Gemeenten Gemeentelijke verordeningen

Deze normen (wetgeving) staan in hiërarchisch verband tot elkaar.  dat er een
rangorde is tussen hogere en lagere normen.
1. Grondwet: geen enkele wet mag uitgevaardigd worden die in strijd is met
de grondwet.
2. Wetgevende akten: wetten, decreten als ordonnanties, mogen niet in strijd
zijn met de grondwet.
3. Gemeenschaps -, gewest -, als federale regering moet wetgevende akten
omzetten in besluiten.
4. Provinciale verordeningen
5. Gemeentelijke verordeningen
Asymmetrisch model
Wetgevende macht Uitvoerende macht Rechterlijke
macht
Gemeenten & College van burgemeester Hoven en
Gemeenteraad
Steden en scheppen rechtbanken
Bestendige deputatie en Hoven en
Provincie Provincieraad
gouverneur rechtbanken
 Vlaams
 Vlaamse regering
parlement
 Waalse
 Waalse
gewestregering
gewestraad
 Franse
 Franse
gemeenschapsrege
gemeenschapsr
Gemeenschappen ring Hoven en
aad
& Gewesten  Regering van de rechtbanken
 Raad van de
Duitstalige
Duitstalige
gemeenschap
gemeenschap
 Brusselse
 Brusselse
hoofdstedelijke
hoofdstedelijke
regering
raad
*Sinds enkele jaren noemen het Waals gewest en de Franse gemeenschap zich:
la fédération Bruxelles – Wallonië.



2

, Wetgevende Uitvoerende Rechterlijke macht
macht macht
Federaal
Federale regering
Federale overheid parlement & de Hoven en rechtbanken
& de koning
koning
 Europees  Europees gerecht
parlement Europese van eerste aanleg
Europese Unie
 Raad van commissie  Hof van justitie
ministers




3

, Hoofdstuk 1: Welzijn in de verzorgingsstaat
1.1 Begrip verzorgingsstaat/ welvaartsstaat
1.1.1 Betekenis
Verzorgingsstaat/ Welvaartsstaat: Maatschappij waarin wij mogen genieten
van talrijke overheidsvoorzieningen en financiële tegemoetkomingen.
Herman Deleeck: De samenleving van sommige rijke geïndustrialiseerde
landen waarbij een aantal grondrechten van de burger effectief gewaarborgd
worden.
Deze grondrechten zijn bedoeld om zijn materiele welvaart en zijn kansen tot
ontplooiing te bevorderen.
Dit alles gebeurt binnen de parlementaire democratie en met behoud van de vrije
markteconomische productiewijze.
Ingreep overheid:
 Recht op leven
 Vrije meningsuiting
 Godsdienstvrijheid
Sociale grondrechten:
 Recht op werk
 Gezondheid
 Onderwijs

1.1.2Kenmerken van de welvaartsstaat
Wat is welvaart? Hoge welvaartspeil  kenmerkend:
 Hooggeorganiseerde economische ontwikkeling die heeft geleid tot een
zeer hoge levensstandaard.
 Voor het behouden van die welvaart is voortdurende economische groei en
de ermee samenhangende doelstelling van volledige werkgelegenheid.
Overheidsoptreden:
1. Sociale zekerheid: zorgt voor financiële zekerheid van burgers.
(werkloosheid, ziekte, invaliditeit en ouderdom)
2. Dienstverlening: worden door de overheid georganiseerd, gecontroleerd of
gesubsidieerd. (gezondheidszorg, onderwijs en welzijnszorg)
Verwezenlijking van grondrechten: Het preventief organiseren van de
solidariteit  effectieve verwezenlijking van het recht op werk, huisvesting,
onderwijs, cultuur en inkomen.
Vrije markt en overleg: Zorgt ervoor dat beslissingen tot stand komen op basis
van overleg.
 Vertegenwoordigers van ondernemingen en werkgevers
 Organisaties die de belangen verdedigen van de burgers
 Overheid




4