Samenvatting algemene didactiek 1

Inleiding
Onderwijskunde= een studie naar het onderwijs en de onderwijskundige aspecten op een
systematische wijze

Didactiek= een onderwijsleertheorie en vormingstheorie die zich bezig houdt met
onderwijsleerprocessen voorbereiden, uitvoeren en evalueren

Situering van algemene didactiek

 Algemene didactiek
 Bijzondere didactiek (kinderen leren spellen, les geven in Buitengewoon Onderwijs)
 Vakdidactiek

Niveaus
1. Macro (beleidsniveau)
o Studie van het onderwijs zoals die door het centrale onderwijsbeleid wordt
uitgewerkt voor alle scholen
o Voorbeelden:
 Structuur en organisatie van Vlaams onderwijs
 Wetgeving
 Eindtermen en ontwikkelingsdoelen
 Doorlichting door inspectie en pedagogische begeleiding
2. Meso (schoolniveau)
o Concrete organisatie van een school of scholengemeenschap
o Voorbeelden:
 Schoolbestuur
 Eigen gebruiken en tradities
 Schoolwerkplan
 Klasindelingen/lessenrooster…
3. Micro (klasniveau)
o Bestuderen van concrete onderwijsleersituatie in de leer- of klasgroep (directe
interactie tss leerkracht en leerling)
o Voorbeelden:
 Aantal leerlingen
 Studierichting
 Leeftijd
4. Nano (leerlingniveau)
o Beschrijft op individuele niveau de didactische leer-en ontwikkelingsprocessen
o Voorbeelden:
 Specifieke onderwijsbehoeften bv. gebruik van laptop, andere hulpmiddelen
 Thuissituatie
 Welbevinden

,Een pedagogisch-didactisch basisschema




 Ontworpen door Glaser en verder uitgewerkt door Van Gelder (1971)

Twee belangrijke voordelen bij gebruik van dit schema:

1. Leert rekening houden met alle componenten die je nodig hebt bij
a. Planning
b. Uitvoering
c. Evaluatie van lessen
2. Samenhang tussen componenten is duidelijker

Zes componenten van didactisch basisschema
1. Leerdoelen bepalen
2. Beginsituatie vaststellen
3. Leerinhouden kiezen en ordenen
4. Didactische werkvorm bepalen
5. Media kiezen en bewerken
6. Evaluatie voorbereiden en uitvoeren

, Leerdoelen van een les(senreeks) bepalen
 Je streeft naar bepaalde leerdoelen
 Baseer je op …. van het Vlaams Parlement
o Algemene doelstellingen
o Onderwijsdoelen
o Eindtermen
 Bij opmaak van leerplannen kunnen onderwijsverstrekkers uitbreidingsdoelen toevoegen
 Tijdens eventuele differentiatie uren in 1ste jaar secundair: eigen doelstellingen ontwikkelen
 Voordelen kennen van leerdoelen …
o Voor de leerkracht
 Leerlingen duidelijk informeren over bedoeling en inhoud van leren
 Krachtige leeromgeving ontwerpen met geschikt leer-en oefen materiaal
 Gepaste controle en terugkoppeling voorzien
o Voor de leerling
 Kunnen effectief lezen wat ze moeten bereiken
 Belangrijk voor een goede studiemethode
 Nieuwe onderwijsdoelen gaan uit van 16 sleutelcompetenties


Beginsituatie vaststellen
Rekening houden met 3 kenmerken

1. Beginsituatie van de leerlingkenmerken
o Voorkennis
o Cognitieve en emotionele vaardigheden
2. Beginsituatie van de onderwijskenmerken
o Kenmerken van klasgroep (groepering van leerlingen, klasklimaat)
o Welke onderwijsstijl hanteren?
o Welke beoordelingscriteria moet ik gebruiken?
3. Beginsituatie van de omgevingskenmerken
o Inzicht in opleidingsniveau & sociaaleconomische situatie van ouders, buurt school

Leerinhouden kiezen en ordenen
 Rekening houden met…
o Leerlingen
o Beschikbare tijd
o Hulpmiddelen
 Digitaal ontwerpen of niet?

Didactische werkvorm bepalen
Leerdoel en beginsituatie zijn bepaald

 Didactische werkvorm hangt af van gestelde leerdoelen
 Verschillende didactische werkvormen
o Aanbiedende werkvormen
o Gespreksvormen
o Samenwerkingsvormen
o Individualiserende werkvormen
o Strategieën