Kwaliteitsonderzoek naar ergonomisch werken
bij zorgverleners van de Spiker Harlingen
Student: Marjolein
School: Friesland College
Stage-instelling: Noorderbreedte de Spiker
Voorwoord
Voor u ligt mijn kwaliteitsonderzoek ‘Ergonomisch werken bij zorgverleners
,van de Spiker Harlingen’. Het onderzoek is uitgevoerd binnen de Spiker in
Harlingen op afdeling Zuiderhaven onder het verplegend personeel.
Dit kwaliteitsonderzoek is geschreven in het kader van mijn afstuderen
aan de combi-opleiding Medewerker Maatschappelijke Zorg/Verzorgende-
IG aan het Friesland College te Leeuwarden. Van februari 2018 tot april
2018 ben ik bezig geweest met het onderzoek en het schrijven van dit
kwaliteitsonderzoek over ergonomisch werken.
Samen met mijn stagebegeleider, J.T heb ik de onderzoeksvraag voor deze
kwaliteitsopdracht bedacht. Het onderzoek dat uitgevoerd is vond ik leuk
om te doen. Na de uitvoering heb ik de onderzoeksvraag kunnen
beantwoorden. Tijdens dit onderzoek stonden mijn, stagebegeleider, J.T en
mijn begeleiders vanuit mijn opleiding, B.S en L.M altijd voor mij klaar. Zij
hebben mijn vragen beantwoord, mij feedback gegeven waardoor ik
verder kon met mijn onderzoek.
Bij deze wil ik graag mijn begeleiders bedanken voor de fjne begeleiding
en ondersteuning tijdens dit traject. Ook wil ik alle collega’s bedanken die
mee hebben gewerkt aan dit onderzoek. Zonder hun medewerking had ik
dit onderzoek nooit kunnen afronden.
Daarnaast wil ik mijn collega’s bij de Spiker graag bedanken voor de fjne
samenwerking. Ik heb vaak met hen kunnen overleggen over bepaalde
punten voor mijn onderzoek. Ook van mijn vrienden en familie heb ik veel
raad mogen ontvangen. Ook hebben zij mij ondersteund tijdens het
schrijfproces. Tot slot wil ik mijn medestudenten en zus in het bijzonder
bedanken. Zij hebben mij gemotiveerd dit onderzoek tot goed eind te
brengen.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Marjolein Wolf
2
, Harlingen, 13 februari 2018
Inhoudsopgave
Voorwoord 2
Hoofdstuk 1 Inleiding
4
Hoofdstuk 1.1 Visie op de zorg
5
Hoofdstuk 2 Plan van aanpak
6
Hoofdstuk 3 Het onderzoek
7
Hoofdstuk 3.1 Probleemstelling
7
Hoofdstuk 3.2 Doelstelling
7
Hoofdstuk 4 Theorie over het onderwerp
9
Hoofdstuk 4.1 Wat is ergonomie?
9
Hoofdstuk 4.2 Fysieke belasting
9
Hoofdstuk 4.3 Verpleegkundigen gaan vaker naar de fysiotherapeut
10
Hoofdstuk 4.4 Verpleegkundigen en verzorgenden in verpleeg- en
verzorgingshuizen 11
Hoofdstuk 4.5 Risico inventarisatie en fysieke belasting
11
Hoofdstuk 4.6 Mate van toepassing van maatregelen
13
Hoofdstuk 4.7 Elastische kousen
14
Hoofdstuk 4.8 Het meer gebruiken van hulpmiddelen?
14
3
,Hoofdstuk 5 Resultaten van het onderzoek
17
Hoofdstuk 5.1 De enquête en het interview
17
Hoofdstuk 5.2 De resultaten
17
Hoofdstuk 6 Conclusie 20
Hoofdstuk 7 Aanbevelingen
21
Nawoord 22
Bronnenlijst
23
Bijlage 1 Uitkomsten enquête
25
Bijlage 2 Uitwerking van interview
32
Hoofdstuk 1 Inleiding
Om mijn opleiding Verzorgende IG/Medewerker Maatschappelijke Zorg
goed af te kunnen ronden ga ik bezig met een
kwaliteitsopdracht/verbeterplan. Ik heb hier goed over nagedacht; waar
loop ik nu precies binnen mijn eindstage in de Spiker tegenaan?
De reden dat ik onderzoek wil doen en dit verbeterplan wil opstellen is,
omdat ik merk dat de materialen die aanwezig zijn op de afdeling weinig
tot nauwelijks gebruikt worden door de verpleging tijdens de
zorgmomenten. Dit is een verassende ontdekking, omdat deze
hulpmiddelen er juist voor zijn bedoeld om het werken comfortabel en
verantwoord te maken voor de bewoner en de zorgverlener. Er zijn
bewoners die de zorg als pijnlijk ervaren doordat er niet altijd gebruik
wordt gemaakt van de hulpmiddelen. Daarbij zijn er collega’s die last
4
, hebben van lichamelijke klachten, ten gevolge van het niet bewust
inzetten van ergonomische hulpmiddelen die wel aanwezig zijn op de
afdeling.
Een andere reden dat ik dit verbeterplan wil opstellen is, dat ik merk dat ik
door mijn lengte en de lengte van collega’s soms met een onverantwoorde
lichaamshouding mijn werk doe. Ik liep hier erg tegen aan. Denk hierbij
aan iemand samen helpen bij de ADL in bed maar je kunt dit niet op juiste
hoogte verrichten waardoor de collega rugklachten krijgt. Kortom, er wordt
volgens mij niet altijd op ergonomische wijze gewerkt.
Ik kwam tot de conclusie dat er weinig gebruik wordt gemaakt van de
hulpmiddelen die hier aanwezig zijn, denk hierbij aan het gebruik van een
easy-slide, een glijzeil en een dof ’n donner. Door dit onderzoek wil ik
erachter komen of de verpleging de gevolgen weet van niet-ergonomisch
werken, of dit nu alleen is of samen met een collega.
In dit verbeterplan ga ik bezig met het kwaliteitsonderzoek. Het onderwerp
waar ik onderzoek naar wil doen is: ‘Het inzetten en gebruik maken van
hulpmiddelen en hierbij ergonomisch werken’.
Het doel van dit kwaliteitsonderzoek is voornamelijk om de kwaliteit van
het inzetten en gebruiken van hulpmiddelen te verbeteren die aan de
hand van mijn praktijkonderzoek naar voren zijn gekomen.
Hoofdvraag: In hoeverre wordt er ergonomisch gewerkt bij het
verplegend personeel binnen de Spiker afdeling
Zuiderhaven en welke hulpmiddelen worden hierbij
gebruikt?
Deelvraag 1: Werkt het verplegend personeel ergonomisch en in
hoeverre maken zij gebruik van de hulpmiddelen die
aanwezig zijn? En ervaren zij lichamelijke klachten?
Deelvraag 2: Vindt het verplegend personeel dat er voldoende kennis
is over ergonomisch werken?
Deelvraag 3: Welke middelen zijn er om ergonomisch werken te
verbeteren?
Doelstelling: In april 2018 is onderzocht hoe het komt dat personeel
niet altijd ergonomisch werkt. Daarnaast is in kaart
gebracht welke hulpmiddelen gebruikt kunnen worden
bij ergonomisch werken en in welke mate die nu gebruikt
5
bij zorgverleners van de Spiker Harlingen
Student: Marjolein
School: Friesland College
Stage-instelling: Noorderbreedte de Spiker
Voorwoord
Voor u ligt mijn kwaliteitsonderzoek ‘Ergonomisch werken bij zorgverleners
,van de Spiker Harlingen’. Het onderzoek is uitgevoerd binnen de Spiker in
Harlingen op afdeling Zuiderhaven onder het verplegend personeel.
Dit kwaliteitsonderzoek is geschreven in het kader van mijn afstuderen
aan de combi-opleiding Medewerker Maatschappelijke Zorg/Verzorgende-
IG aan het Friesland College te Leeuwarden. Van februari 2018 tot april
2018 ben ik bezig geweest met het onderzoek en het schrijven van dit
kwaliteitsonderzoek over ergonomisch werken.
Samen met mijn stagebegeleider, J.T heb ik de onderzoeksvraag voor deze
kwaliteitsopdracht bedacht. Het onderzoek dat uitgevoerd is vond ik leuk
om te doen. Na de uitvoering heb ik de onderzoeksvraag kunnen
beantwoorden. Tijdens dit onderzoek stonden mijn, stagebegeleider, J.T en
mijn begeleiders vanuit mijn opleiding, B.S en L.M altijd voor mij klaar. Zij
hebben mijn vragen beantwoord, mij feedback gegeven waardoor ik
verder kon met mijn onderzoek.
Bij deze wil ik graag mijn begeleiders bedanken voor de fjne begeleiding
en ondersteuning tijdens dit traject. Ook wil ik alle collega’s bedanken die
mee hebben gewerkt aan dit onderzoek. Zonder hun medewerking had ik
dit onderzoek nooit kunnen afronden.
Daarnaast wil ik mijn collega’s bij de Spiker graag bedanken voor de fjne
samenwerking. Ik heb vaak met hen kunnen overleggen over bepaalde
punten voor mijn onderzoek. Ook van mijn vrienden en familie heb ik veel
raad mogen ontvangen. Ook hebben zij mij ondersteund tijdens het
schrijfproces. Tot slot wil ik mijn medestudenten en zus in het bijzonder
bedanken. Zij hebben mij gemotiveerd dit onderzoek tot goed eind te
brengen.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Marjolein Wolf
2
, Harlingen, 13 februari 2018
Inhoudsopgave
Voorwoord 2
Hoofdstuk 1 Inleiding
4
Hoofdstuk 1.1 Visie op de zorg
5
Hoofdstuk 2 Plan van aanpak
6
Hoofdstuk 3 Het onderzoek
7
Hoofdstuk 3.1 Probleemstelling
7
Hoofdstuk 3.2 Doelstelling
7
Hoofdstuk 4 Theorie over het onderwerp
9
Hoofdstuk 4.1 Wat is ergonomie?
9
Hoofdstuk 4.2 Fysieke belasting
9
Hoofdstuk 4.3 Verpleegkundigen gaan vaker naar de fysiotherapeut
10
Hoofdstuk 4.4 Verpleegkundigen en verzorgenden in verpleeg- en
verzorgingshuizen 11
Hoofdstuk 4.5 Risico inventarisatie en fysieke belasting
11
Hoofdstuk 4.6 Mate van toepassing van maatregelen
13
Hoofdstuk 4.7 Elastische kousen
14
Hoofdstuk 4.8 Het meer gebruiken van hulpmiddelen?
14
3
,Hoofdstuk 5 Resultaten van het onderzoek
17
Hoofdstuk 5.1 De enquête en het interview
17
Hoofdstuk 5.2 De resultaten
17
Hoofdstuk 6 Conclusie 20
Hoofdstuk 7 Aanbevelingen
21
Nawoord 22
Bronnenlijst
23
Bijlage 1 Uitkomsten enquête
25
Bijlage 2 Uitwerking van interview
32
Hoofdstuk 1 Inleiding
Om mijn opleiding Verzorgende IG/Medewerker Maatschappelijke Zorg
goed af te kunnen ronden ga ik bezig met een
kwaliteitsopdracht/verbeterplan. Ik heb hier goed over nagedacht; waar
loop ik nu precies binnen mijn eindstage in de Spiker tegenaan?
De reden dat ik onderzoek wil doen en dit verbeterplan wil opstellen is,
omdat ik merk dat de materialen die aanwezig zijn op de afdeling weinig
tot nauwelijks gebruikt worden door de verpleging tijdens de
zorgmomenten. Dit is een verassende ontdekking, omdat deze
hulpmiddelen er juist voor zijn bedoeld om het werken comfortabel en
verantwoord te maken voor de bewoner en de zorgverlener. Er zijn
bewoners die de zorg als pijnlijk ervaren doordat er niet altijd gebruik
wordt gemaakt van de hulpmiddelen. Daarbij zijn er collega’s die last
4
, hebben van lichamelijke klachten, ten gevolge van het niet bewust
inzetten van ergonomische hulpmiddelen die wel aanwezig zijn op de
afdeling.
Een andere reden dat ik dit verbeterplan wil opstellen is, dat ik merk dat ik
door mijn lengte en de lengte van collega’s soms met een onverantwoorde
lichaamshouding mijn werk doe. Ik liep hier erg tegen aan. Denk hierbij
aan iemand samen helpen bij de ADL in bed maar je kunt dit niet op juiste
hoogte verrichten waardoor de collega rugklachten krijgt. Kortom, er wordt
volgens mij niet altijd op ergonomische wijze gewerkt.
Ik kwam tot de conclusie dat er weinig gebruik wordt gemaakt van de
hulpmiddelen die hier aanwezig zijn, denk hierbij aan het gebruik van een
easy-slide, een glijzeil en een dof ’n donner. Door dit onderzoek wil ik
erachter komen of de verpleging de gevolgen weet van niet-ergonomisch
werken, of dit nu alleen is of samen met een collega.
In dit verbeterplan ga ik bezig met het kwaliteitsonderzoek. Het onderwerp
waar ik onderzoek naar wil doen is: ‘Het inzetten en gebruik maken van
hulpmiddelen en hierbij ergonomisch werken’.
Het doel van dit kwaliteitsonderzoek is voornamelijk om de kwaliteit van
het inzetten en gebruiken van hulpmiddelen te verbeteren die aan de
hand van mijn praktijkonderzoek naar voren zijn gekomen.
Hoofdvraag: In hoeverre wordt er ergonomisch gewerkt bij het
verplegend personeel binnen de Spiker afdeling
Zuiderhaven en welke hulpmiddelen worden hierbij
gebruikt?
Deelvraag 1: Werkt het verplegend personeel ergonomisch en in
hoeverre maken zij gebruik van de hulpmiddelen die
aanwezig zijn? En ervaren zij lichamelijke klachten?
Deelvraag 2: Vindt het verplegend personeel dat er voldoende kennis
is over ergonomisch werken?
Deelvraag 3: Welke middelen zijn er om ergonomisch werken te
verbeteren?
Doelstelling: In april 2018 is onderzocht hoe het komt dat personeel
niet altijd ergonomisch werkt. Daarnaast is in kaart
gebracht welke hulpmiddelen gebruikt kunnen worden
bij ergonomisch werken en in welke mate die nu gebruikt
5
