Nog aan te vullen met handboek/responscollege
MODULE 7
Primitieve vormen van religie
1. Animisme
Anima = ziel
Primitieve volkeren
Alles is bezield, ziel zit in materie
Dood = ziel die lichaam verlaat
Dromen = uw geest verlaat uw lichaam tijdelijk
Spirituele krachten (zitten overal in)
o Onpersoonlijke kracht
o Goede, slechte, neutrale wezens
Immanentie: het Bovennatuurlijke zit in het Natuurlijke (≠ transcendentie)
Cognitieve functie
o Onzekerheid vragen (coherent) antwoord
o Verklaring zoeken voor onverklaarbare dingen
Sporen in onze godsdienst: duivelsuitdrijvingen
o Het kwade zit in de mens
2. Totemisme
Ideeën en collectieve praktijken rond het sacrale
Gemeenschapsgevoel: integratie
Religie is sociale organisatie
o Clan met totem (dier, plant, natuurverschijnsel)
Profaan (wereldse, nuttige, utilitair) scheiden van sacraal (bijzondere betekenis)
o Bij ons: beker met wijn (profaan) = bloed van Christus (sacraal)
o Totem sacrale waarde (kracht)
Gevolgen: regels/taboes sancties
Geloofsgemeenschap
o Definieert (collectief) het sacrale
o Komt ritueel samen
Beleving van (groeps)identiteit
Aanbidding groep (totem)
Bij ons: vrouwe justitia (totem) plechtige opening van het juridische jaar
(regels, rituelen)
Durkheim (studie van aboriginals)
o Structuur = clansysteem
o Cultuur = sacrale regels
Bv. Onze Lieve Vrouw: Maria is brave huisvrouw die voor kinderen zorgt =
cultuur en structuur doorgeven
, Nog aan te vullen met handboek/responscollege
3. Functionalisme
Religie is er altijd al geweest bij elk volk het dient voor iets
Cognitieve functie
o Moeilijke vragen oplossen
Strategie: bovennatuurlijke wezens
gebrek van empirische en logische gegevens
Gedateerd
Bv. wat is de dood?
Verrijzenis = leven na de dood in de hemel (hemelvaart)
Emotionele functie
o Groepsrituelen (begrafenis) troost (ze is in de hemel)
Integratie-functie
o Leven in gemeenschap egocentrisme tegengaan
Bv. De 10 Geboden
o Legitimatie stratificatie (kastensysteem) conservatief (niet persé)
Samenhorigheid
o Bedevaarten, processies (Mekka, Amerikaanse vlag, voetbal)
Secularisatie
Oorzaken afname van de maatschappelijke relevantie
Publieke rol religie
Participatie aan religieuze activiteiten
Oorzaak = modernisatie
1. Sociale differentiatie
Gespecialiseerde rollen, posities, instellingen in gedifferentieerde samenleving
moeilijk 1 universele moraal te vinden
Vroeger (KO): differentiatie tussen krijgers (moed), muzikanten (inspiratie),
landbouwers (regen), handelaars (toelating winst te maken zonder productie)
allemaal andere noden
2. Vermaatschappelijking
Vroeger: parochieleven sociale controle
o Domineerden gedachtengoed gemeenschap
Nu: natiestaat, globalisering, economie socialisatie van buitenaf
religie = persoonlijke voorkeur
3. Rationalisering
Theologie
o Monotheïsme logisch consistente verklaringen
o Transcendentie empirische observatie
o rationele verklaringen (natuurwetten = schepping van God)
o beperkte “speelruimte” godsdienst door opkomende wetenschap
o Technologie/wetenschap
Alternatieven voor geloof (cognitieve functie)
Geneeskunde, weersvoorspellingen, landbouw
MODULE 7
Primitieve vormen van religie
1. Animisme
Anima = ziel
Primitieve volkeren
Alles is bezield, ziel zit in materie
Dood = ziel die lichaam verlaat
Dromen = uw geest verlaat uw lichaam tijdelijk
Spirituele krachten (zitten overal in)
o Onpersoonlijke kracht
o Goede, slechte, neutrale wezens
Immanentie: het Bovennatuurlijke zit in het Natuurlijke (≠ transcendentie)
Cognitieve functie
o Onzekerheid vragen (coherent) antwoord
o Verklaring zoeken voor onverklaarbare dingen
Sporen in onze godsdienst: duivelsuitdrijvingen
o Het kwade zit in de mens
2. Totemisme
Ideeën en collectieve praktijken rond het sacrale
Gemeenschapsgevoel: integratie
Religie is sociale organisatie
o Clan met totem (dier, plant, natuurverschijnsel)
Profaan (wereldse, nuttige, utilitair) scheiden van sacraal (bijzondere betekenis)
o Bij ons: beker met wijn (profaan) = bloed van Christus (sacraal)
o Totem sacrale waarde (kracht)
Gevolgen: regels/taboes sancties
Geloofsgemeenschap
o Definieert (collectief) het sacrale
o Komt ritueel samen
Beleving van (groeps)identiteit
Aanbidding groep (totem)
Bij ons: vrouwe justitia (totem) plechtige opening van het juridische jaar
(regels, rituelen)
Durkheim (studie van aboriginals)
o Structuur = clansysteem
o Cultuur = sacrale regels
Bv. Onze Lieve Vrouw: Maria is brave huisvrouw die voor kinderen zorgt =
cultuur en structuur doorgeven
, Nog aan te vullen met handboek/responscollege
3. Functionalisme
Religie is er altijd al geweest bij elk volk het dient voor iets
Cognitieve functie
o Moeilijke vragen oplossen
Strategie: bovennatuurlijke wezens
gebrek van empirische en logische gegevens
Gedateerd
Bv. wat is de dood?
Verrijzenis = leven na de dood in de hemel (hemelvaart)
Emotionele functie
o Groepsrituelen (begrafenis) troost (ze is in de hemel)
Integratie-functie
o Leven in gemeenschap egocentrisme tegengaan
Bv. De 10 Geboden
o Legitimatie stratificatie (kastensysteem) conservatief (niet persé)
Samenhorigheid
o Bedevaarten, processies (Mekka, Amerikaanse vlag, voetbal)
Secularisatie
Oorzaken afname van de maatschappelijke relevantie
Publieke rol religie
Participatie aan religieuze activiteiten
Oorzaak = modernisatie
1. Sociale differentiatie
Gespecialiseerde rollen, posities, instellingen in gedifferentieerde samenleving
moeilijk 1 universele moraal te vinden
Vroeger (KO): differentiatie tussen krijgers (moed), muzikanten (inspiratie),
landbouwers (regen), handelaars (toelating winst te maken zonder productie)
allemaal andere noden
2. Vermaatschappelijking
Vroeger: parochieleven sociale controle
o Domineerden gedachtengoed gemeenschap
Nu: natiestaat, globalisering, economie socialisatie van buitenaf
religie = persoonlijke voorkeur
3. Rationalisering
Theologie
o Monotheïsme logisch consistente verklaringen
o Transcendentie empirische observatie
o rationele verklaringen (natuurwetten = schepping van God)
o beperkte “speelruimte” godsdienst door opkomende wetenschap
o Technologie/wetenschap
Alternatieven voor geloof (cognitieve functie)
Geneeskunde, weersvoorspellingen, landbouw
