ABCDE praktijk - minor Critical Care
1. Stabiliseren van de cervicale wervelkolom. ➢ Bij trauma of vermoeden hoofdletsel.
A ➢ Spreek de patiënt vervolgens in beide oren aan:
• Schrik niet ik houd u nek voor de zekerheid
vast.
2. Look-listen-feel ➢ Bij geen reactie, bedreiging van de A. Doe de
look-listen-feel.
- Look: gaat de borstkas omhoog?
- Listen: hoorbare ademhaling, bijgeluiden?
- Feel: voel je luchtstroom van de ademhaling?
3. Inspecteer aangezicht ➢ Zwellingen (+ lippen) en botbreuken
4. Mondinspectie met lampje ➢ Zwellingen van de tong, loszittende tanden,
kunstgebit, bloed, braaksel, corpus alienum.
B 1. Saturatie meten
2. Cyanose van de lippen/mond?
➢
➢
Geef indien nodig zuurstof.
Ja -> sprake van centrale cyanose
3. Gestuwde halsvenen? ➢ Ja -> teken van decompensatio cordis
➢ Ja -> harttamponnade (vocht tussen de wand
en hart zelf, waardoor effectief rondpompen
moeilijker wordt)
➢ Ja -> mogelijk spanningspneumothorax
4. Tracheadeviatie? ➢ Ja -> kans op spanningspneumothorax
5. Subcutaan emfyseem? ➢ Lucht onder de huid (knisperend geluid).
➢ Ja -> kan teken zijn van pneumothorax, letsel
borstkas of luchtwegen, ernstig longemfyseem
➢ (X-thorax maken om pneumothorax (klaplong)
uit te sluiten.)
6. Kijk naar verwondingen van de borstkast of ➢ Een steekwond kan (spannings)pneumothorax
huidafwijkingen veroorzaken.
➢ Met stompe verwondingen heb je kans op
ribfracturen
➢ Petechiën (rode puntjes) zie je bij
meningokokkensepsis -> kortademige
patiënten of zieke patiënten.
7. Ademfrequentie, ademhalingsdiepte, Ademhalingsfrequentie
symmetrie, hulpademhalingsspieren
➢ Bradypneu = langzame ademhaling
• Mogelijk uitputting, intoxicatie, medicatie:
opiaten, benzodiazepine, matige/ernstige
onderkoeling, neurologische afwijking of
, neuromusculaire aandoeningen
➢ Tachypneu = snel ademen
• Mogelijk pulmonale problemen, angst, pijn,
shock, astma-aanval, inspanning, stress,
pneumonie, longoedeem, hoge koorts,
metabole acidose: shock, ketoacidose,
nierfalen.
Ademhalingsdiepte
➢ Hypopnoe = oppervlakkig ademen
• Mogelijk trauma, astma, COPD, angst, pijn
(ribfractuur)
➢ Hyperpnoe = diep ademen
->neurologische afwijkingen, intoxicaties
➢ Asymmetrische ademhaling zie je veel bij
(spannings)pneumothorax (klaplong).
➢ Bij gebruik van hulpademhalingsspieren is er
mogelijk sprake van respiratoire insufficiëntie.
8. Luister naar de longen ➢ Bij klaplong
• Aan de aangedane zijde minder
ademgeruis.
➢ Rhonchi -> ratelende/reutel geluiden
• Slijm, oedeem, sputum, infectie
(pneumonie), astma, exacerbaties COPD,
bronchitis, cystische fibrose (CS)
➢ Crepitaties -> hoogfrequente geluiden
• Einde van de inspiratie (inademing)
• Vaak bij links decompensatio cordis of
longoedeem
• Kan ook pneumothorax, beginnende
pneumonie, pleuravocht
➢ Weezing -> fluitend, piepend geluid
• Einde van expiratie (uitademing)
• Astma, bronchiolitis, COPD
9. Druk op sternum en in de flanken ➢ Druk op sternum mogelijk hemothorax.
➢ Kijk of het niet te pijnlijk is om te voelen. Bij
postoperatief CABG bijvoorbeeld voel je niet
voelen aan flanken en sternum.
1. Stabiliseren van de cervicale wervelkolom. ➢ Bij trauma of vermoeden hoofdletsel.
A ➢ Spreek de patiënt vervolgens in beide oren aan:
• Schrik niet ik houd u nek voor de zekerheid
vast.
2. Look-listen-feel ➢ Bij geen reactie, bedreiging van de A. Doe de
look-listen-feel.
- Look: gaat de borstkas omhoog?
- Listen: hoorbare ademhaling, bijgeluiden?
- Feel: voel je luchtstroom van de ademhaling?
3. Inspecteer aangezicht ➢ Zwellingen (+ lippen) en botbreuken
4. Mondinspectie met lampje ➢ Zwellingen van de tong, loszittende tanden,
kunstgebit, bloed, braaksel, corpus alienum.
B 1. Saturatie meten
2. Cyanose van de lippen/mond?
➢
➢
Geef indien nodig zuurstof.
Ja -> sprake van centrale cyanose
3. Gestuwde halsvenen? ➢ Ja -> teken van decompensatio cordis
➢ Ja -> harttamponnade (vocht tussen de wand
en hart zelf, waardoor effectief rondpompen
moeilijker wordt)
➢ Ja -> mogelijk spanningspneumothorax
4. Tracheadeviatie? ➢ Ja -> kans op spanningspneumothorax
5. Subcutaan emfyseem? ➢ Lucht onder de huid (knisperend geluid).
➢ Ja -> kan teken zijn van pneumothorax, letsel
borstkas of luchtwegen, ernstig longemfyseem
➢ (X-thorax maken om pneumothorax (klaplong)
uit te sluiten.)
6. Kijk naar verwondingen van de borstkast of ➢ Een steekwond kan (spannings)pneumothorax
huidafwijkingen veroorzaken.
➢ Met stompe verwondingen heb je kans op
ribfracturen
➢ Petechiën (rode puntjes) zie je bij
meningokokkensepsis -> kortademige
patiënten of zieke patiënten.
7. Ademfrequentie, ademhalingsdiepte, Ademhalingsfrequentie
symmetrie, hulpademhalingsspieren
➢ Bradypneu = langzame ademhaling
• Mogelijk uitputting, intoxicatie, medicatie:
opiaten, benzodiazepine, matige/ernstige
onderkoeling, neurologische afwijking of
, neuromusculaire aandoeningen
➢ Tachypneu = snel ademen
• Mogelijk pulmonale problemen, angst, pijn,
shock, astma-aanval, inspanning, stress,
pneumonie, longoedeem, hoge koorts,
metabole acidose: shock, ketoacidose,
nierfalen.
Ademhalingsdiepte
➢ Hypopnoe = oppervlakkig ademen
• Mogelijk trauma, astma, COPD, angst, pijn
(ribfractuur)
➢ Hyperpnoe = diep ademen
->neurologische afwijkingen, intoxicaties
➢ Asymmetrische ademhaling zie je veel bij
(spannings)pneumothorax (klaplong).
➢ Bij gebruik van hulpademhalingsspieren is er
mogelijk sprake van respiratoire insufficiëntie.
8. Luister naar de longen ➢ Bij klaplong
• Aan de aangedane zijde minder
ademgeruis.
➢ Rhonchi -> ratelende/reutel geluiden
• Slijm, oedeem, sputum, infectie
(pneumonie), astma, exacerbaties COPD,
bronchitis, cystische fibrose (CS)
➢ Crepitaties -> hoogfrequente geluiden
• Einde van de inspiratie (inademing)
• Vaak bij links decompensatio cordis of
longoedeem
• Kan ook pneumothorax, beginnende
pneumonie, pleuravocht
➢ Weezing -> fluitend, piepend geluid
• Einde van expiratie (uitademing)
• Astma, bronchiolitis, COPD
9. Druk op sternum en in de flanken ➢ Druk op sternum mogelijk hemothorax.
➢ Kijk of het niet te pijnlijk is om te voelen. Bij
postoperatief CABG bijvoorbeeld voel je niet
voelen aan flanken en sternum.
