7 Onthouden en vergeten
7.1 Achtergrond
Geheugen = het vermogen om ervaringen in onze hersenen op te slaan en bij
verder gedrag te gebruiken
De reminiscentiebult
Het autobiografsche geheugen
3 belangrijke bevindingen bij onderzoek naar herinneringen
1. De meeste herinneringen waren recent
2. Er waren geen herinneringen van voor de leeftijd van 3 jaar
3. Er waren meer herinneringen van de leeftijd tussen 10 en 30
jaar dan tussen 30 en 60 jaar
De remeniscentiebult
Reminiscentiebult: er worden meer gebeurtenissen onthouden uit de
leeftijdsperiode 10-30j dan uit de periode 30-60j
Oorsprong?
Het leven van veel mensen wordt gedefnieerd door de keuzes die ze
maken tussen 10-30j (studies, werk, gezin, woonplaats)
Het geheugen is rond deze leeftijd cognitief en neurofysiologisch het best
functionerend, veel ervaringen gebeuren voor het eerst rond deze leeftijd
De bevindingen van Ebbinghaus in de 19e eeuw
Ebbinghaus
Hij gebruikte zichzelf als proefpersoon in zijn experimenten
Probeerde 2 kernvragen te beantwoorden:
1. Hoeveel vergeten we en hoe snel gaat dat
2. Als een persoon zich iets niet langer kan herinneren, betekent dit dat die
informatie dan volledig verloren is gegaan?
Zinloze lettergrepen
Ebbinghaus deed onderzoek met zinloze lettergrepen
om zo de invloed van voorafgaande ervaringen weg
te bannen
Hij leerde de lijsten vanbuiten en keek hoeveel
beurten hij hier nodig voor heeft
Zijn experimenten slaagden zolang dat de lijst zeven
lettergrepen of minder bevatte, vanaf meer dan
zeven was er meer herhaling nodig
,De besparingsmethode en de vergeetcurve
Besparingsmethode: Ebbinghaus leerde de ‘vergeten’ lijsten opnieuw op dezelfde
manier als voordien en keek hoeveel beurten hij deze keer nodig had. Dit was
meestal minder dan de eerste keer
Hoe meer tijd er zit tussen het leren en het herleren, hoe minder besparing dat er
was
Vergeetcurve = de relatie tussen de mate van vergeten en het tijdsinterval sinds
het leren
7.2 het geheugenmodel van
Atkinson en Shifrin
3 verschillende geheugensystemen
1. Sensorische geheugen
2. Kortetermijngeheugen
3. Langetermijngeheugen
Sensorische geheugen
Sensorische geheugens: houden gedurende zeer korte tijd de informatie bij die
de zintuigorganen bereikt heeft
Informatie gaat via het zenuwstelsel naar de hersenen die de informatie zal
interpreteren
Iconische geheugen = sensorische geheugen voor visuele stimuli
Proef van Sperling: Hij liet een plaatje met 12 hoofdletters
zien. Mensen konden er meestal maar 4 onthouden, wat er
op wijst dat het sensorische geheugen zeer beperkt is. Het
geheugenspoor vervaagde terwijl de proefpersoon de
andere hoofdletters aan het opsommen is
Echoische geheugen = sensorische geheugen van auditieve stimuli
Heeft een langere opslag dan het iconische geheugen (2-4sec t.o.v. 1sec)
Het kortetermijngeheugen
, KTG: houdt de informatie vast waar we ons op elk moment van bewust zijn
(lezen)
William James:
Primaire geheugen = de stroom van gedachten in het bewustzijn
Secundaire geheugen = het geheugen voor het verleden
Kenmerken KTG volgens Shifrin en Atkinson
Beperkte capaciteit
Fragiliteit van de geheugencode
Miller: Het KTG kan slechts een beperkt aantal elementen tegelijkertijd
vasthouden
we hebben een geheugenspanne van 7 +/- 2 elementen (zie link met
Ebbinghaus!)
de informatie moet regelmatig herhaald worden omdat het snel vervalt!
Het langetermijngeheugen
LTG: heeft een onbeperkte capaciteit en
vergeten gebeurt zeer traag
Door herhaling in het KTG kwam
informatie terecht in het LTG
Seriële positiecurve = een grafek die
aantoont hoe goed een item onthouden
wordt afhankelijk van zijn plaats in de
stimulusreeks
Voorrangsefect: de eerste 3 à 4 elementen werden het best onthouden omdat
men deze nog kon herhalen voordat het KTG vol zat
Recentheidsefect: de laatste 3à4 elementen zitten nog in het KTG en kunnen we
er zo makkelijk uit halen
7.3 verdere ontwikkelingen in de geheugen theorieën
4 vernieuwingen in het geheugenonderzoek
1. werkgeheugen
2. interactie tussen werkgeheugen en LTG
3. het neurale netwerk
4. de complexiteit van het LTG
Van KTG naar werkgeheugen
Kerntaken van het werkgeheugen
7.1 Achtergrond
Geheugen = het vermogen om ervaringen in onze hersenen op te slaan en bij
verder gedrag te gebruiken
De reminiscentiebult
Het autobiografsche geheugen
3 belangrijke bevindingen bij onderzoek naar herinneringen
1. De meeste herinneringen waren recent
2. Er waren geen herinneringen van voor de leeftijd van 3 jaar
3. Er waren meer herinneringen van de leeftijd tussen 10 en 30
jaar dan tussen 30 en 60 jaar
De remeniscentiebult
Reminiscentiebult: er worden meer gebeurtenissen onthouden uit de
leeftijdsperiode 10-30j dan uit de periode 30-60j
Oorsprong?
Het leven van veel mensen wordt gedefnieerd door de keuzes die ze
maken tussen 10-30j (studies, werk, gezin, woonplaats)
Het geheugen is rond deze leeftijd cognitief en neurofysiologisch het best
functionerend, veel ervaringen gebeuren voor het eerst rond deze leeftijd
De bevindingen van Ebbinghaus in de 19e eeuw
Ebbinghaus
Hij gebruikte zichzelf als proefpersoon in zijn experimenten
Probeerde 2 kernvragen te beantwoorden:
1. Hoeveel vergeten we en hoe snel gaat dat
2. Als een persoon zich iets niet langer kan herinneren, betekent dit dat die
informatie dan volledig verloren is gegaan?
Zinloze lettergrepen
Ebbinghaus deed onderzoek met zinloze lettergrepen
om zo de invloed van voorafgaande ervaringen weg
te bannen
Hij leerde de lijsten vanbuiten en keek hoeveel
beurten hij hier nodig voor heeft
Zijn experimenten slaagden zolang dat de lijst zeven
lettergrepen of minder bevatte, vanaf meer dan
zeven was er meer herhaling nodig
,De besparingsmethode en de vergeetcurve
Besparingsmethode: Ebbinghaus leerde de ‘vergeten’ lijsten opnieuw op dezelfde
manier als voordien en keek hoeveel beurten hij deze keer nodig had. Dit was
meestal minder dan de eerste keer
Hoe meer tijd er zit tussen het leren en het herleren, hoe minder besparing dat er
was
Vergeetcurve = de relatie tussen de mate van vergeten en het tijdsinterval sinds
het leren
7.2 het geheugenmodel van
Atkinson en Shifrin
3 verschillende geheugensystemen
1. Sensorische geheugen
2. Kortetermijngeheugen
3. Langetermijngeheugen
Sensorische geheugen
Sensorische geheugens: houden gedurende zeer korte tijd de informatie bij die
de zintuigorganen bereikt heeft
Informatie gaat via het zenuwstelsel naar de hersenen die de informatie zal
interpreteren
Iconische geheugen = sensorische geheugen voor visuele stimuli
Proef van Sperling: Hij liet een plaatje met 12 hoofdletters
zien. Mensen konden er meestal maar 4 onthouden, wat er
op wijst dat het sensorische geheugen zeer beperkt is. Het
geheugenspoor vervaagde terwijl de proefpersoon de
andere hoofdletters aan het opsommen is
Echoische geheugen = sensorische geheugen van auditieve stimuli
Heeft een langere opslag dan het iconische geheugen (2-4sec t.o.v. 1sec)
Het kortetermijngeheugen
, KTG: houdt de informatie vast waar we ons op elk moment van bewust zijn
(lezen)
William James:
Primaire geheugen = de stroom van gedachten in het bewustzijn
Secundaire geheugen = het geheugen voor het verleden
Kenmerken KTG volgens Shifrin en Atkinson
Beperkte capaciteit
Fragiliteit van de geheugencode
Miller: Het KTG kan slechts een beperkt aantal elementen tegelijkertijd
vasthouden
we hebben een geheugenspanne van 7 +/- 2 elementen (zie link met
Ebbinghaus!)
de informatie moet regelmatig herhaald worden omdat het snel vervalt!
Het langetermijngeheugen
LTG: heeft een onbeperkte capaciteit en
vergeten gebeurt zeer traag
Door herhaling in het KTG kwam
informatie terecht in het LTG
Seriële positiecurve = een grafek die
aantoont hoe goed een item onthouden
wordt afhankelijk van zijn plaats in de
stimulusreeks
Voorrangsefect: de eerste 3 à 4 elementen werden het best onthouden omdat
men deze nog kon herhalen voordat het KTG vol zat
Recentheidsefect: de laatste 3à4 elementen zitten nog in het KTG en kunnen we
er zo makkelijk uit halen
7.3 verdere ontwikkelingen in de geheugen theorieën
4 vernieuwingen in het geheugenonderzoek
1. werkgeheugen
2. interactie tussen werkgeheugen en LTG
3. het neurale netwerk
4. de complexiteit van het LTG
Van KTG naar werkgeheugen
Kerntaken van het werkgeheugen
