Geachte redacteur/redactrice van het British Medical Journal,
In reactie op de ophef rondom de publicatie van het onderzoek door Ines Kristensen, Peter
Aaby, en Henrik Jensen (2000), schrijf ik u deze brief om mijn advies te geven over de vraag
of deze publicatie moet worden teruggetrokken of behouden. Het betreffende onderzoek,
gericht op de associatie tussen routine kindervaccinatie en de overleving van zuigelingen in
Guinea-Bissau, heeft onmiskenbaar belangrijke bevindingen aan het licht gebracht. In dit
prospectieve cohortonderzoek werden 15.351 vrouwen en hun kinderen, geboren tussen
1990 en 1996, gevolgd tot een leeftijd van 5 jaar of overlijden of migratie. Elke 5 tot 7
maanden werden de moeders bezocht en de immuniteitsstatus van de kinderen werd
vastgesteld aan de hand van hun vaccinatiekaarten. Vervolgens werd de mortaliteitsratio
bepaald met behulp van een Cox-proportional-Hazard Model. Opvallend was de lagere
mortaliteitsratio onder kinderen die waren gevaccineerd met mazelen- en/of BCG-vaccins,
waarbij non-specifieke effecten een verklaring lijken te bieden. Echter, de opmerkelijk
hogere mortaliteitsratio bij kinderen die bij hun BCG-vaccinatie ook één dosis DTP-vaccin of
polio-vaccin ontvingen, in vergelijking met kinderen die enkel een BCG-vaccinatie kregen,
heeft geleid tot aanzienlijke onrust. Deze controversiële bevindingen vragen om zorgvuldige
overweging en verdere discussie binnen de wetenschappelijke gemeenschap.
Diverse experts reageren op het onderzoek met uiteenlopende standpunten. Shann (2000)
benadrukt de voorlopige aard van de bevindingen en pleit voor verder onderzoek, vooral in
regio's met hoge sterftecijfers. Hij roept op tot voorzichtigheid bij interpretatie en benadrukt
de noodzaak van gerandomiseerde proeven voor nieuwe vaccins in ontwikkelingslanden.
Daarentegen bekritiseert Fine (2000) het onderzoek en betwijfelt de validiteit en de
interpretatie van de resultaten, met specifieke aandacht voor de studieopzet en mogelijke
verstorende factoren voor het kunnen spreken over causaliteit en significantie. Aaby en
Jensen (2001) reageren op Fine en verdedigen het onderzoek, wijzend op dat de belangrijke
bevinding niet de significantie van de schattingen voor de afzonderlijke vaccins is, maar het
feit dat BCG-vaccin in combinatie met het DTP-vaccin tegenovergestelde effecten hadden op
de mortaliteit, met een sterke significantie van het verschil. Mulholland en Barreto (2001),
die het onderzoek namens de World Health Organization (WHO) beoordelen, beschouwen
de methoden als adequaat en benadrukken, net als Shann (2000), de noodzaak voor
vervolgonderzoek. In tegenstelling tot deze bevindingen bekritiseert het Global Advisory
Committee on Vaccine Safety van de WHO talrijke tekortkomingen in het onderzoek wijzend
naar bias (Folb, 2001). Aaby en Jensen (2001) weerleggen de kritiek op de methodologie,
benadrukken de consistentie met eerdere studies, en verwelkomen de toewijding van de
WHO aan verdere studies in hoogrisicopopulaties. Het aanhoudende debat over de
interpretatie en geldigheid van de resultaten benadrukt specifieke ethische overwegingen,
zoals de impact van de bevindingen op de vaccinatierichtlijnen en gezondheidszorg, en
onderstreept het belang van open discussie.
Ines Kristensen, Peter Aaby, en Henrik Jensen zijn verbonden aan het Bandim Health Project,
een betrouwbare non-profitorganisatie gevestigd in Guinea-Bissau, die gespecialiseerd is in
bevolkings- en vaccinatieonderzoek (Bandim Health Project, z.d.). Met 225 auteurs heeft
deze organisatie aanzienlijke bijdragen geleverd aan het vakgebied, waarbij ze 423 werken
hebben gepubliceerd en 12.149 citaten hebben ontvangen. Daarnaast staat het gekozen
In reactie op de ophef rondom de publicatie van het onderzoek door Ines Kristensen, Peter
Aaby, en Henrik Jensen (2000), schrijf ik u deze brief om mijn advies te geven over de vraag
of deze publicatie moet worden teruggetrokken of behouden. Het betreffende onderzoek,
gericht op de associatie tussen routine kindervaccinatie en de overleving van zuigelingen in
Guinea-Bissau, heeft onmiskenbaar belangrijke bevindingen aan het licht gebracht. In dit
prospectieve cohortonderzoek werden 15.351 vrouwen en hun kinderen, geboren tussen
1990 en 1996, gevolgd tot een leeftijd van 5 jaar of overlijden of migratie. Elke 5 tot 7
maanden werden de moeders bezocht en de immuniteitsstatus van de kinderen werd
vastgesteld aan de hand van hun vaccinatiekaarten. Vervolgens werd de mortaliteitsratio
bepaald met behulp van een Cox-proportional-Hazard Model. Opvallend was de lagere
mortaliteitsratio onder kinderen die waren gevaccineerd met mazelen- en/of BCG-vaccins,
waarbij non-specifieke effecten een verklaring lijken te bieden. Echter, de opmerkelijk
hogere mortaliteitsratio bij kinderen die bij hun BCG-vaccinatie ook één dosis DTP-vaccin of
polio-vaccin ontvingen, in vergelijking met kinderen die enkel een BCG-vaccinatie kregen,
heeft geleid tot aanzienlijke onrust. Deze controversiële bevindingen vragen om zorgvuldige
overweging en verdere discussie binnen de wetenschappelijke gemeenschap.
Diverse experts reageren op het onderzoek met uiteenlopende standpunten. Shann (2000)
benadrukt de voorlopige aard van de bevindingen en pleit voor verder onderzoek, vooral in
regio's met hoge sterftecijfers. Hij roept op tot voorzichtigheid bij interpretatie en benadrukt
de noodzaak van gerandomiseerde proeven voor nieuwe vaccins in ontwikkelingslanden.
Daarentegen bekritiseert Fine (2000) het onderzoek en betwijfelt de validiteit en de
interpretatie van de resultaten, met specifieke aandacht voor de studieopzet en mogelijke
verstorende factoren voor het kunnen spreken over causaliteit en significantie. Aaby en
Jensen (2001) reageren op Fine en verdedigen het onderzoek, wijzend op dat de belangrijke
bevinding niet de significantie van de schattingen voor de afzonderlijke vaccins is, maar het
feit dat BCG-vaccin in combinatie met het DTP-vaccin tegenovergestelde effecten hadden op
de mortaliteit, met een sterke significantie van het verschil. Mulholland en Barreto (2001),
die het onderzoek namens de World Health Organization (WHO) beoordelen, beschouwen
de methoden als adequaat en benadrukken, net als Shann (2000), de noodzaak voor
vervolgonderzoek. In tegenstelling tot deze bevindingen bekritiseert het Global Advisory
Committee on Vaccine Safety van de WHO talrijke tekortkomingen in het onderzoek wijzend
naar bias (Folb, 2001). Aaby en Jensen (2001) weerleggen de kritiek op de methodologie,
benadrukken de consistentie met eerdere studies, en verwelkomen de toewijding van de
WHO aan verdere studies in hoogrisicopopulaties. Het aanhoudende debat over de
interpretatie en geldigheid van de resultaten benadrukt specifieke ethische overwegingen,
zoals de impact van de bevindingen op de vaccinatierichtlijnen en gezondheidszorg, en
onderstreept het belang van open discussie.
Ines Kristensen, Peter Aaby, en Henrik Jensen zijn verbonden aan het Bandim Health Project,
een betrouwbare non-profitorganisatie gevestigd in Guinea-Bissau, die gespecialiseerd is in
bevolkings- en vaccinatieonderzoek (Bandim Health Project, z.d.). Met 225 auteurs heeft
deze organisatie aanzienlijke bijdragen geleverd aan het vakgebied, waarbij ze 423 werken
hebben gepubliceerd en 12.149 citaten hebben ontvangen. Daarnaast staat het gekozen
