De administratieve en
jurisdictionele bescherming van
de bestuurde – Raad van State
Deel I : De rechtsbescherming tegen het optreden van het bestuur
Hoofdstuk I: Inleidende beschouwingen
Nachtwaker verzorgingsstaat
In de 19de eeuw heef de overheid de rol van nachtwaker.
ze moet de openbare orde & veiligheid handhaven & een ruimte creëren waarbinnen de
maatschappelijke actoren zich kunnen ontplooien.
Dit houdt echter geen absolute staatsonthouding in.
In de 20ste eeuw spreekt men over een verzorgingsstaat of een sociale rechtsstaat.
De overheid voorziet een aantal minimumvoorzieningen ten behoeve van de burger (vooral in de
sociaaleconomische sfeer).
De overheid moeit zich meer en dit leidt tot meer conficten tussen de overheid en de burgers.
Hoe worden deze conficten opgelost? Door repressieve geschillenbeslechtng. Het is aan de burger
om zich tot het bestuur zelf te richten.
Repressieve rechtsbescherming preventieve rechtsbescherming
De traditonele benadering is de repressieve rechtsbescherming, maar de preventieve
rechtsbescherming heef aan belang gewonnen. Deze bepaalt hoe confictsituates tussen de
overheid en burger worden voorkomen.
Dit heef geleid tot administrateve procedure in niet-betwiste zaken.
= het geheel van behoorlijkheidsvereisten die het bestuur bij het uitwerken van bestuurshandelingen
in acht moet nemen.
Deze heef vorm gekregen in wetsbepalingen en in de rechtspraak van de Raad van State (door de
toepassing van enkele beginselen van behoorlijk bestuur).
Deze administrateve procedure in niet-betwiste zaken bevordert niet alleen de preventeve
rechtsbescherming van de burger door zorgvuldige besluitvorming ze betrekt de burger ook nauwer
bij de besluitvorming (toenemende mondigheid van de burger).
Voor het bestuur is ze ook relevant, omdat ze een betere voorlichtng & grotere kennis biedt om
beslissingen te nemen.
Eind jaren ’90 is een mentaliteitsverandering gebeurt met betrekking tot de openheid van
bestuurlijke aangelegenheden.
Participatieve aspect = burrgerparticipatie & poliitieke participatie
Soms schiet een klassieke rechtsregel te kort. Daarom wordt het eenzijdig recht aangevuld met
pseudowetgeving, convenanten, aanbevelingen, …
Wat de bindende kracht & juridische afdwingbaarheid hiervan is, weet men niet exact.
Het recht is vaak het product van overleg & onderhandeling. Wilsovereenstemming tussen de
verheid en de burger. Dit houdt het participatieve aspect van het overheidsoptreden in.
1
,De overheid kan de samenleving niet louter eenzijdig meer beheren en doet daarom meer beroep op
maatschappelijke actoren, die meer kennis van zaken hebben, wat leidt tot kwaliteitsvolle
beslissingen.
Burrgerparticipatie (preventeve Poliitieke participatie
rechtsbescherming)
Meer belang
Bescherming individuele rechten & belangen Maatschappelijke actoren bouwen op een
constructeve manier mee aan het
overheidsbeleid
Bescherming partculier belang Integrate van het partculier belang in het
algemeen belang
Confictmodel harmoniemodel
burgers mogelijkheid om bezwaren &
opmerkingen te formuleren
In vroeger stadium van besluitvorming
beter geïnformeerd over wat er leef bij
de directe bestemmelingen
Kan leiden tot inperkingen
mogelijkheden
Kan leiden tot verzwaring
besluitvormingsprocedure
Aantali bestururrliijke hervormingen
Er is geen algemene wetelijke regeling over de administrateve procedure in niet-betwiste zaken. De
wetgever heef wel een aantali bestururrliijke hervormingen doorgevoerd, waarbij bepaalde aspecten
van het bestuursoptreden op vrij algemene wijze zijn geregeld.
Hoofdstuk II: Enkele bestuurlijke hervormingen
(bestuursrecht; zie mail wat te kennen valt)
Hoofdstuk III: De administratieve en jurisdictionele
beroepen
§1 Het administratief beroep
I. Begrip
Administratief beroep
= wordt ingesteld bij een orgaan van het actef beroep en dat ertoe strekt een beslissing van dat
orgaan zelf, of van een hiërarchisch ondergeschikt orgaan, van een onder toezicht staand orgaan of
van een andere administrateve overheid, te doen intrekken, te vernietgen, te wijzigen of dat, indien
geen dergelijke beslissing werd genomen, beoogt alsnog een beslissing te bewerkstelligen.
Onderscheid turssen administratief beroep & jurrisdictioneeli beroep
Administratief beroep Jurrisdictioneeli beroep
Beroep ingesteld bij actef bestuur ≠ Beroep ingesteld bij een rechtscollege of een
rechtsprekende functe orgaan dat een rechtsprekende bevoegdheid
2
, uitoefent
Beslissing heef geen gezag van gewijsde Beslissing heef gezag van gewijsde
Besliissing brengt burrger nadeeli
Wanneer de burger van oordeel is dat een beslissing van een administrateve overheid hem nadeel
berokkent, moet hij zich eerst richten tot het bestuur om voldoening te eisen. Het administratef
beroep dient om geschillen te voorkomen & op te lossen en ze gaat in beginsel het jurisdictoneel
beroep vooraf (‘parajurisdictonele’ bevoegdheid; als bestuur beslissingen neemt in het kader van
een administrateve beroepsprocedure).
Voordelien
1. Verlicht de taak van de rechter
2. Niet gepaard met het formalisme van een jurisdictoneel beroep
3. Vereist niet de omstandige uiteenzetng
4. Minder procedurekosten
5. Bevordert de degelijkheid van de besluitvorming (aangezien aangezet tot een tweede
onderzoek over de betrokken zaak)
Nadeeli
1. Beoordelingsbevoegdheid
Omdat het voorwerp van een administratef beroep een beleidsgeschil (= een geschil
waarvan de oplossing niet of niet uitsluitend aan de hand van het recht worden gegeven),
beschikt het actef bestuur over een ruimer beoordelingsbevoegdheid. Ze toetst de
beoordeling aan de wetgheid en de opportuniteit. Het bestuur beschikt over de vrijheid om
te oordelen welke beslissing in de gegeven omstandigheden als het meest gepast voorkomt
om het beoogde doel van algemeen belang te bereiken. Het bestuur zal zich in hoofdzaak
laten leiden door overwegingen van opportuniteit, wat tot het nadeel van de burger leidt.
2. Het bestuursorgaan kan het ingestelde beroep onbeantwoord laten. Dit kan leiden dat het
instellen van het jurisdictoneel beroep buiten de termijn valt.
3. Het beroepsorgaan zal niet altjd terugkomen op het door een ondergeschikt orgaan
genomen beslissing, omdat dit vaak op bevel is van de beroepsinstante is opgetreden.
4. Een werkelijke en volwaardige rechtsbescherming kan alleen door een jurisdictoneel orgaan
worden gewaarborgd.
II. Vormen
Adhv aard orgaan wililiig/oneigenliijk beroep & hiërarchisch beroep & beroep op de
toezichthourdende overheid
Adhv ali dan niet bestaan van normatieve bepaliing organisatie georganiseerd administratief
beroep
Die organisate kan op diverse aspecten inzake vorm & inhoud van het beroep betrekking hebben.
De verschillende geaardheid van de criteria die de verschillende vormen van administrateve
beroepen van elkaar onderscheiden, heef tot gevolg dat er een interferente kan ontstaan tussen
enerzijds het willig of oneigenlijk beroep, het hiërarchisch beroep of het beroep op de
toezichthoudende overheid en anderzijds het georganiseerd administratef beroep.
3
, Wililiig/oneigenliijk beroep
burrger richt zich tot orgaan dat initiëlie besliissing heef genomen
overheid niet verpliicht om erover urit te spreken
Hiërarchisch beroep
Gericht op hiërarchisch meerdere
Deze kan bindende instrurcties geven
Beroep op toezichthourdende overheid
Burrger wenden tot toezichthourdende overheid
Vragen om de besliissing te schorsen/ vernietigen wegens schending van de wet,
decreet, ordonnantie of in strijd met het aligemeen beliang
Georganiseerd administratief beroep
Bevoegdheid?
Verpliicht urit te purten vooralieer beroep bij RvS?
Varianten
- Medebewind
- Administratief toezicht
Willig/oneigenlijk Hiërarchisch beroep Beroep op de Georganiseerd
beroep toezichthoudende administratef beroep
overheid
Burger richt zich tot Burger richt zich tot Burger richt zich tot de Wanneer
het orgaan dat de de hiërarchisch toezichthoudende door/krachtens een
initële beslissing heef meerdere van de overheid die de uitdrukkelijke bepaling
genomen met het ambtenaar die de beslissing van het van wet, decreet of
verzoek de beslissing beslissing nam of orgaan van een ordonnante is
te wijzigen of heef nagelaten gedecentraliseerde voorzien.
ongedaan te maken, beslissing te nemen overheid zou schorsen Van groot praktsch
of alsnog een met het verzoek om te of vernietgen wegens belang; bepaalt de
beslissing te nemen. bevelen dat de schending van wet, bevoegdheid van het
ondergeschikte de decreet of beroepsorgaan & of
initële beslissing zou ordonnante of strijd het georganiseerd
herzien of een met het algemeen administratef beroep
beslissing zou nemen belang. verplicht moet
of dat de meerdere ≠hiërarchische worden uitgeput
zich in de plaats van gezagsverhouding; alvorens
zijn ondergeschikte maar een verhouding jurisdictoneel beroep
zou beslissen. tussen twee bij de Raad van State
Uitgangspunt = verschillende kan worden ingesteld.
bindende instructes. entteiten, waarvan
één de
toezichthoudende
overheid en de andere
een gedecentraliseerd
bestuursorgaan.
Gelijkgesteld met een Mogelijkheid van
algemeen hiërarchisch beroep
rechtsbeginsel en is kan bestaand zonder
altjd mogelijk. dat enige normateve
tekst daarin voorziet.
Niet vlug geneigd om Slaagkansen zijn
4
jurisdictionele bescherming van
de bestuurde – Raad van State
Deel I : De rechtsbescherming tegen het optreden van het bestuur
Hoofdstuk I: Inleidende beschouwingen
Nachtwaker verzorgingsstaat
In de 19de eeuw heef de overheid de rol van nachtwaker.
ze moet de openbare orde & veiligheid handhaven & een ruimte creëren waarbinnen de
maatschappelijke actoren zich kunnen ontplooien.
Dit houdt echter geen absolute staatsonthouding in.
In de 20ste eeuw spreekt men over een verzorgingsstaat of een sociale rechtsstaat.
De overheid voorziet een aantal minimumvoorzieningen ten behoeve van de burger (vooral in de
sociaaleconomische sfeer).
De overheid moeit zich meer en dit leidt tot meer conficten tussen de overheid en de burgers.
Hoe worden deze conficten opgelost? Door repressieve geschillenbeslechtng. Het is aan de burger
om zich tot het bestuur zelf te richten.
Repressieve rechtsbescherming preventieve rechtsbescherming
De traditonele benadering is de repressieve rechtsbescherming, maar de preventieve
rechtsbescherming heef aan belang gewonnen. Deze bepaalt hoe confictsituates tussen de
overheid en burger worden voorkomen.
Dit heef geleid tot administrateve procedure in niet-betwiste zaken.
= het geheel van behoorlijkheidsvereisten die het bestuur bij het uitwerken van bestuurshandelingen
in acht moet nemen.
Deze heef vorm gekregen in wetsbepalingen en in de rechtspraak van de Raad van State (door de
toepassing van enkele beginselen van behoorlijk bestuur).
Deze administrateve procedure in niet-betwiste zaken bevordert niet alleen de preventeve
rechtsbescherming van de burger door zorgvuldige besluitvorming ze betrekt de burger ook nauwer
bij de besluitvorming (toenemende mondigheid van de burger).
Voor het bestuur is ze ook relevant, omdat ze een betere voorlichtng & grotere kennis biedt om
beslissingen te nemen.
Eind jaren ’90 is een mentaliteitsverandering gebeurt met betrekking tot de openheid van
bestuurlijke aangelegenheden.
Participatieve aspect = burrgerparticipatie & poliitieke participatie
Soms schiet een klassieke rechtsregel te kort. Daarom wordt het eenzijdig recht aangevuld met
pseudowetgeving, convenanten, aanbevelingen, …
Wat de bindende kracht & juridische afdwingbaarheid hiervan is, weet men niet exact.
Het recht is vaak het product van overleg & onderhandeling. Wilsovereenstemming tussen de
verheid en de burger. Dit houdt het participatieve aspect van het overheidsoptreden in.
1
,De overheid kan de samenleving niet louter eenzijdig meer beheren en doet daarom meer beroep op
maatschappelijke actoren, die meer kennis van zaken hebben, wat leidt tot kwaliteitsvolle
beslissingen.
Burrgerparticipatie (preventeve Poliitieke participatie
rechtsbescherming)
Meer belang
Bescherming individuele rechten & belangen Maatschappelijke actoren bouwen op een
constructeve manier mee aan het
overheidsbeleid
Bescherming partculier belang Integrate van het partculier belang in het
algemeen belang
Confictmodel harmoniemodel
burgers mogelijkheid om bezwaren &
opmerkingen te formuleren
In vroeger stadium van besluitvorming
beter geïnformeerd over wat er leef bij
de directe bestemmelingen
Kan leiden tot inperkingen
mogelijkheden
Kan leiden tot verzwaring
besluitvormingsprocedure
Aantali bestururrliijke hervormingen
Er is geen algemene wetelijke regeling over de administrateve procedure in niet-betwiste zaken. De
wetgever heef wel een aantali bestururrliijke hervormingen doorgevoerd, waarbij bepaalde aspecten
van het bestuursoptreden op vrij algemene wijze zijn geregeld.
Hoofdstuk II: Enkele bestuurlijke hervormingen
(bestuursrecht; zie mail wat te kennen valt)
Hoofdstuk III: De administratieve en jurisdictionele
beroepen
§1 Het administratief beroep
I. Begrip
Administratief beroep
= wordt ingesteld bij een orgaan van het actef beroep en dat ertoe strekt een beslissing van dat
orgaan zelf, of van een hiërarchisch ondergeschikt orgaan, van een onder toezicht staand orgaan of
van een andere administrateve overheid, te doen intrekken, te vernietgen, te wijzigen of dat, indien
geen dergelijke beslissing werd genomen, beoogt alsnog een beslissing te bewerkstelligen.
Onderscheid turssen administratief beroep & jurrisdictioneeli beroep
Administratief beroep Jurrisdictioneeli beroep
Beroep ingesteld bij actef bestuur ≠ Beroep ingesteld bij een rechtscollege of een
rechtsprekende functe orgaan dat een rechtsprekende bevoegdheid
2
, uitoefent
Beslissing heef geen gezag van gewijsde Beslissing heef gezag van gewijsde
Besliissing brengt burrger nadeeli
Wanneer de burger van oordeel is dat een beslissing van een administrateve overheid hem nadeel
berokkent, moet hij zich eerst richten tot het bestuur om voldoening te eisen. Het administratef
beroep dient om geschillen te voorkomen & op te lossen en ze gaat in beginsel het jurisdictoneel
beroep vooraf (‘parajurisdictonele’ bevoegdheid; als bestuur beslissingen neemt in het kader van
een administrateve beroepsprocedure).
Voordelien
1. Verlicht de taak van de rechter
2. Niet gepaard met het formalisme van een jurisdictoneel beroep
3. Vereist niet de omstandige uiteenzetng
4. Minder procedurekosten
5. Bevordert de degelijkheid van de besluitvorming (aangezien aangezet tot een tweede
onderzoek over de betrokken zaak)
Nadeeli
1. Beoordelingsbevoegdheid
Omdat het voorwerp van een administratef beroep een beleidsgeschil (= een geschil
waarvan de oplossing niet of niet uitsluitend aan de hand van het recht worden gegeven),
beschikt het actef bestuur over een ruimer beoordelingsbevoegdheid. Ze toetst de
beoordeling aan de wetgheid en de opportuniteit. Het bestuur beschikt over de vrijheid om
te oordelen welke beslissing in de gegeven omstandigheden als het meest gepast voorkomt
om het beoogde doel van algemeen belang te bereiken. Het bestuur zal zich in hoofdzaak
laten leiden door overwegingen van opportuniteit, wat tot het nadeel van de burger leidt.
2. Het bestuursorgaan kan het ingestelde beroep onbeantwoord laten. Dit kan leiden dat het
instellen van het jurisdictoneel beroep buiten de termijn valt.
3. Het beroepsorgaan zal niet altjd terugkomen op het door een ondergeschikt orgaan
genomen beslissing, omdat dit vaak op bevel is van de beroepsinstante is opgetreden.
4. Een werkelijke en volwaardige rechtsbescherming kan alleen door een jurisdictoneel orgaan
worden gewaarborgd.
II. Vormen
Adhv aard orgaan wililiig/oneigenliijk beroep & hiërarchisch beroep & beroep op de
toezichthourdende overheid
Adhv ali dan niet bestaan van normatieve bepaliing organisatie georganiseerd administratief
beroep
Die organisate kan op diverse aspecten inzake vorm & inhoud van het beroep betrekking hebben.
De verschillende geaardheid van de criteria die de verschillende vormen van administrateve
beroepen van elkaar onderscheiden, heef tot gevolg dat er een interferente kan ontstaan tussen
enerzijds het willig of oneigenlijk beroep, het hiërarchisch beroep of het beroep op de
toezichthoudende overheid en anderzijds het georganiseerd administratef beroep.
3
, Wililiig/oneigenliijk beroep
burrger richt zich tot orgaan dat initiëlie besliissing heef genomen
overheid niet verpliicht om erover urit te spreken
Hiërarchisch beroep
Gericht op hiërarchisch meerdere
Deze kan bindende instrurcties geven
Beroep op toezichthourdende overheid
Burrger wenden tot toezichthourdende overheid
Vragen om de besliissing te schorsen/ vernietigen wegens schending van de wet,
decreet, ordonnantie of in strijd met het aligemeen beliang
Georganiseerd administratief beroep
Bevoegdheid?
Verpliicht urit te purten vooralieer beroep bij RvS?
Varianten
- Medebewind
- Administratief toezicht
Willig/oneigenlijk Hiërarchisch beroep Beroep op de Georganiseerd
beroep toezichthoudende administratef beroep
overheid
Burger richt zich tot Burger richt zich tot Burger richt zich tot de Wanneer
het orgaan dat de de hiërarchisch toezichthoudende door/krachtens een
initële beslissing heef meerdere van de overheid die de uitdrukkelijke bepaling
genomen met het ambtenaar die de beslissing van het van wet, decreet of
verzoek de beslissing beslissing nam of orgaan van een ordonnante is
te wijzigen of heef nagelaten gedecentraliseerde voorzien.
ongedaan te maken, beslissing te nemen overheid zou schorsen Van groot praktsch
of alsnog een met het verzoek om te of vernietgen wegens belang; bepaalt de
beslissing te nemen. bevelen dat de schending van wet, bevoegdheid van het
ondergeschikte de decreet of beroepsorgaan & of
initële beslissing zou ordonnante of strijd het georganiseerd
herzien of een met het algemeen administratef beroep
beslissing zou nemen belang. verplicht moet
of dat de meerdere ≠hiërarchische worden uitgeput
zich in de plaats van gezagsverhouding; alvorens
zijn ondergeschikte maar een verhouding jurisdictoneel beroep
zou beslissen. tussen twee bij de Raad van State
Uitgangspunt = verschillende kan worden ingesteld.
bindende instructes. entteiten, waarvan
één de
toezichthoudende
overheid en de andere
een gedecentraliseerd
bestuursorgaan.
Gelijkgesteld met een Mogelijkheid van
algemeen hiërarchisch beroep
rechtsbeginsel en is kan bestaand zonder
altjd mogelijk. dat enige normateve
tekst daarin voorziet.
Niet vlug geneigd om Slaagkansen zijn
4
