Samenvatting zorg op school 3.1

Lessen:
Onderwijsbehoeften en labels:
Labels en diagnoses in het onderwijs en in de
samenleving:
Steeds meer kinderen met extra noden

Kinderen krijgen te snel labels Ook te zien in de sociale media

Wat zijn de oorzaken voor meer leerlingen met een label?
 Diagnose zorgt vaak voor extra middelen / ondersteuning / zorg op
school / samenleving
 Veel aandacht in maatschappij en in de media
 Meer onderzoek en meer professionalisering bij leerkrachten
→ Leerkrachten herkennen signalen en gaan sneller in gesprek met
ouders
→ Sneller diagnosticeren
 We denken vaak in hokjes om de wereld beter te vatten (sneller
labelen)

Classificatie / diagnose:
Zorgleerlingen Meer van een medisch label voorzien

Leraren, ouders en diagnostici typeren deze leerlingen met DSM1-5-
classifiacties
 Aandachtsdeficiëntie- / hyperactiviteitsstoornis (ADHD)
 Autismespectrumstoornis (ASS)
 Oppositionele-opstandige stoornis (ODD) en normenoverschrijdende
gedragsstoornis (CD)
 Angststoornissen  Gedurende zekere tijd aanwezig
 …  Problemen komen vaker en/of intenser
voor dan kenmerkend voor deze
Wat is DSM? leeftijd
Patroon van een aantal symptomen  Significante beperkingen in het
sociale, school- of beroepsmatig
functioneren
Wat is ICF2?  Problemen zijn in verschillende
= Wisselwerking tussen de verschillende aspecten van de
gezondheidstoestand en externe en
persoonlijke factoren.

ICF Onvoldoende om functioneren van kinderen en jongeren te
beschrijven
→ Verbreding uitgangspunten + Details
→ Omschrijven functioneren vanuit verschillende perspectieven
1
= Diagnostic & statistical manual of mental disorders
2
= International Classification of Functioning, Disability & Health

1

, - Lichaamsfuncties + Anatomische eigenschappen lichaam
- Activiteiten + Participatie
→ Classificatie externe factoren, directe en ruimere leefomgeving
→ Uitbreiding op vlak van leren en spelen + Ontwikkelingsproces
Handelingsgericht diagnostisch traject Gebruikt door alle CLB’s
Voordelen labels Nadelen labels
 Diagnoses zijn  Weinig aandacht voor de context bij het plakken
wetenschappelijk van een label
bewezen en onderbouwd → Probleem ligt bij het kind
 Nadenken over  Je hebt het label of je hebt het niet (een beetje is
verklaringen en adviezen niet mogelijk)
vanuit een label  Momentopname
 Acceptatie bij het kind → Kinderen zijn in ontwikkeling
bevorderen  Vanuit psychiatrisch model, niet vanuit doelen of
 Kinderen meer grip geven onderwijsbehoeften
op hun beperkingen maar → Geen positieve focus
ook mogelijkheden  Stigmatiseren en selffulfilling prophecy
 …  …

Welke labels zijn er vaak aanwezig in de klas?
 ADHD
→ Het is een combinatie van gedragskenmerken met een
aanhoudend patroon van
aandachtsproblemen, hyperactiviteit of impulsiviteit
 ASS (autismespectrumstoornis)
→ Er is een netwerkstoornis in de hersenen waardoor kinderen vaak
afgeleid zijn en
beperkte interesses
 DCD (dyspraxie)
→ Er is een stoornis in het handelen, vooral de ontwikkeling van de
coördinatie vormt
dit een probleem. Er is sprake van een vertraagde motorische
ontwikkeling
 Dyscalculie
→ Het is een leerstoornis voor hardnekkige rekenproblemen
 Gilles de la Tourette
→ Geen exacte oorzaak voor beschikbaar, maar er wordt gedacht
aan een verstoring
in de hersenen. Dit wordt gekenmerkt door ongewenste
geluiden en bewegingen
 ODD en CD (gedragsstoornissen)
→ Vaak zijn deze kinderen met gedragsstoornissen prikkelbaar en
tonen ze verzet.
Deze stoornissen zijn vaak te verklaren vanuit eigen
problematieken
 PTSS (post traumatisch stress syndroom)
→ Je hebt een ernstige situatie meegemaakt en hierdoor is er vaak
angst of schrik je snel
 Selectief mutisme

2

, → Ontwikkelingsstoornis waarbij er extreme praatangst aanwezig
is. In sommige
situaties wilt het kind praten en soms totaal niet

Van stoornisdenken naar diversiteitsdenken:
Stoornisdenken Diversiteitsdenken
Wat is er mis met dit kind? Wat heeft dit kind nodig (hgw)
 Zorgcoördinator als expert  Gelijkwaardige relaties (zorg- en
 Ouders zijn leken klasleerkracht)
 Stoornisgerichte kennis van  Sterktes kind
specialisten  Betrokkenheid ouders
 Focus op individu  Focus op individu in context
 Remediëren naar vooropgestelde
norm




Wat zijn onderwijsbehoeften?
= Geven aan wat een leerling nodig heeft om een doel te bereiken
= Overeenkomsten en verschillen in de klas
= Essentieel is voor de individuele leerling, is meestal ook gunstig voor
andere leerlingen

Kerngedachte:
Kijk verder dan het label Afvragen welke zorg het
kind nodig heeft

Van label naar onderwijsbehoefte
+
Het label weegt niet door, maar moet ons helpen zaken te begrijpen

3

, Wanneer kan een diagnose of label nuttig zijn?
→ Als het overzicht, inzicht of uitzicht geeft

Als het zonder label niet lukt om de situatie te begrijpen Label wel
nuttig

Zie extra document ‘hulpzinnen om onderwijsbehoeften te formuleren’




Leersteundecreet:
Vanaf 1 september Maatregelen op drie domeinen
→ Sterke brede basiszorg en verhoogde zorg
→ Duurzaam leersteunmodel
→ Buitengewoon onderwijs

Leersteuncentra voor gewoon onderwijs

Leerlingen met specifiek onderwijsbehoeften Vanuit zorgcontinuüm
en hgw
→ Bij uitbreiding zorg of
IAC 3

Extra ondersteuning en expertise leersteuncentrum

Onderwijsbehoeften en ondersteuningsnoden van de leerling en leerkracht
→ Leerlinggericht, leerkrachtgericht en teamgericht
→ Doelen
1. Maximale ontplooiing, leerwinst, welbevinden, zelfredzaamheid en
volwaardige participatie van leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften
2. Versterken competenties van leerkrachten en schoolteams in het
begeleiden van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en het
creëren van een inclusieve klaspraktijk en schoolcultuur

Leersteuncentra Beschikken over onderwijskundige expertise, inclusie-
expertise, …

Multidisciplinair




3
= Individueel aangepast curriculum

4