NOTARIEEL FAMILIERECHT
Inhoud
Deel 1. Conventionele vermogensstelsels - huwelijksvoordelen en erfovereenkomsten..............................3
1. Huwelijksvermogensrecht..................................................................................................................... 3
1.1 Primair stelsel.................................................................................................................................. 3
1.2 Secundair huwelijksvermogensrecht............................................................................................... 3
2. Conventionele vermogensstelsels......................................................................................................... 3
2.1 De huwelijksovereenkomst............................................................................................................. 3
2.2 De conventionele stelsels – overeenkomsten die het wettelijk stelsel kunnen wijzigen..................6
Deel 2. Echtscheiding door onderlinge toestemming..................................................................................14
1. Inleiding – algemeen........................................................................................................................... 14
1.1 De echtscheiding in het algemeen................................................................................................. 14
1.2 De echtscheiding op gezamenlijk verzoek (EGV)...........................................................................14
1.3 De echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT).................................................................14
2. Overzicht van de procedure................................................................................................................ 15
2.1 De familierechtbank als bevoegde rechtbank................................................................................15
2.2 Inleiding via gezamenlijk verzoekschrift........................................................................................ 16
2.3 Het opstellen van de voorafgaande overeenkomsten (art. 1287 en 1288 ger.W.).........................17
2.3.5 Wijziging van de voorafgaande overeenkomsten.......................................................................24
Deel 3. Samenwoningsvermogensrecht...................................................................................................... 26
Hoofdstuk 1. Algemeen........................................................................................................................... 26
1. Historiek.......................................................................................................................................... 26
2. Definities......................................................................................................................................... 26
Hoofdstuk 2. Gevolgen van de wettelijke samenwoning.........................................................................27
1. Primair wettelijk samenwoningsvermogensrecht............................................................................27
2. Secundair wettelijk samenwoningsrecht......................................................................................... 28
3. conventionele regeling.................................................................................................................... 28
Hoofdstuk 3 : Gevolgen van de feitelijke samenwoning..........................................................................31
1. Primair feitelijk samenwoningsrecht............................................................................................... 31
2. Secundair feitelijk samenwoningsvermogensrecht.........................................................................32
3. conventionele regeling.................................................................................................................... 32
Deel 4. De buitengerechtelijke bescherming............................................................................................... 33
1
, NOTARIEEL FAMILIERECHT
Hoofdstuk 1. Algemeen........................................................................................................................... 33
Hoofdstuk 2. Zorgvolmacht (art. 490, 490/1 en 490/2 OBW)..................................................................33
a) Volmacht met buitengerechtelijk karakter......................................................................................33
B) Doel van de volmacht..................................................................................................................... 33
C) Vorm van de volmacht................................................................................................................... 33
D) Partijen........................................................................................................................................... 34
E) Inhoud – omvang............................................................................................................................ 35
F) Ogenblik waarop de volmacht (lastgeving) uitwerking zal krijgen...................................................36
G) Rekening en verantwoording......................................................................................................... 36
H) Tussenkomst van de vrederechter.................................................................................................. 36
I) einde van de volmacht..................................................................................................................... 37
Hoofdstuk 3. Beslissingen m.b.t. de persoon (art. 494 e.v. OBW)...........................................................37
Hoofdstuk 4. Verklaring patiëntenrechten (Wet van 22 augustus 2002).................................................38
Deel 5. Giften.............................................................................................................................................. 40
Hoofdstuk 1. Algemeen........................................................................................................................... 40
1. constitutieve bestanddelen............................................................................................................ 40
2. Grondvereisten voor giften............................................................................................................. 41
Hoofdstuk 2. Schenkingen (art. 4.158 e.v. BW).......................................................................................45
1. SPECIFIEKE grondvereisten voor schenkingen.................................................................................45
2. Vormvereisten van de schenking..................................................................................................... 47
3. De modalisering van de schenking.................................................................................................. 49
Hoofdstuk 3. Testamenten (art. 4.178 e.v. BW)...................................................................................... 51
1. Terminologie................................................................................................................................... 51
2. Specifieke grondvereisten voor testamenten.................................................................................. 51
3. Vormvereisten van het testament................................................................................................... 54
4 Gevolgen van de vormvereisten van het testament.........................................................................56
5. Bijzondere clausules........................................................................................................................ 57
6. na het overlijden te vervullen formaliteiten voor het eigenhandig testament en het internationaal
testament........................................................................................................................................... 58
2
, NOTARIEEL FAMILIERECHT
DEEL 1. CONVENTIONELE
VERMOGENSSTELSELS -
HUWELIJKSVOORDELEN EN
ERFOVEREENKOMSTEN
1. Huwelijksvermogensrecht
1.1 PRIMAIR STELSEL
- Gelijkheid tussen echtgenoten
- Solidariteit tussen echtgenoten
- Bescherming gezinsleven
- Behoud van zelfstandigheid
1.2 SECUNDAIR HUWELIJKSVERMOGENSRECHT
- Wettelijk huwelijksvermogensstelsel
o Statuut van de goederen
o Bestuur van de vermogens
o Ontbinding – vereffening-verdeling
- Conventionele vermogensstelsels
2. Conventionele vermogensstelsels
2.1 DE HUWELIJKSOVEREENKOMST
2.1.1 Algemeen
Het huwelijkscontract is een akte die door de notaris moet worden opgemaakt waarin toekomstige
echtgenoten hun huwelijksvermogensstelsel kunnen regelen. In het contract kunnen zij:
- de economische en financiële betrekkingen tussen elkaar vastleggen;
- de eigendom van goederen bewijzen;
- bepalen hoe zij de goederen beheren.
Echtgenoten zijn niet verplicht een huwelijkscontract af te sluiten. Als er geen huwelijkscontract is, is
automatisch het wettelijk stelsel van toepassing.
Ze kunnen er ook voor kiezen om het wettelijk stelsel als algemeen principe te nemen binnen het
huwelijk, en via een huwelijkscontract enkele specifieke regelingen te treffen.
3
, NOTARIEEL FAMILIERECHT
Wie een huwelijkscontract heeft afgesloten, moet dat bij de aangifte van het huwelijk meedelen aan de
ambtenaar van de burgerlijke stand. De toekomstige echtgenoten moeten dan een getuigschrift
voorleggen van de notaris die het contract heeft opgesteld.
2.1.2 Inhoudelijke geldigheidsvereisten
- Akkoord van beide (toekomstige) echtgenoten
o Uitzondering : gerechtelijke scheiding van goederen
- Mogelijkheid van wijziging
o Voor het huwelijk
o Onbeperkt zolang het huwelijk niet is ontbonden
o Geen wachttijden
o Quid tijdens feitelijke scheiding?
Geen samenwoning meer maar het huwelijk blijft voortbestaan.
Biedt oplossing voor koppels die uit elkaar willen gaan, maar die niet direct een
echtscheiding of het einde van de wettelijke samenwoning overwegen.
Niet wettelijk gedefinieerd maar recht houdt er wel op verschillende vlakken
rekening mee, zoals op fiscaal vlak of op het vlak van de sociale zekerheid.
o Bekwaamheid
Echtgenoten moeten steeds (rechts- en) handelingsbekwaam zijn om in het
huwelijk te mogen treden (art. 5.40 BW).
o Minderjarigen
Indien zij bekwaam zijn om te huwen zijn zij ook bekwaam om een
huwelijksovereenkomst af te sluiten, wel bijstand ouder(s) of machtiging
vrederechter nodig. Bij het verzoek tot machtiging dient een ontwerp van
huwelijkscontract te worden gevoegd (art. 4.81 BW).
o De onder bewind gestelde
Kan slechts een huwelijkscontract sluiten of wijzigen na machtiging van de
vrederechter. Bij het verzoek tot machtiging dient een ontwerp van
huwelijkscontract te worden gevoegd (art. 4.81 BW).
In uitzonderlijke omstandigheden kan de vrederechter de bewindvoerder zelf
machtigen om een huwelijkscontract te sluiten of te wijzigen (art. 4.81 BW).
2.1.3 Vormvereisten
A. Voorhuwelijkse huwelijksovereenkomst (art. 2.3.6 BW)
- Notariële akte
o In bepaalde gevallen verplichte boedelbeschrijving
4
Inhoud
Deel 1. Conventionele vermogensstelsels - huwelijksvoordelen en erfovereenkomsten..............................3
1. Huwelijksvermogensrecht..................................................................................................................... 3
1.1 Primair stelsel.................................................................................................................................. 3
1.2 Secundair huwelijksvermogensrecht............................................................................................... 3
2. Conventionele vermogensstelsels......................................................................................................... 3
2.1 De huwelijksovereenkomst............................................................................................................. 3
2.2 De conventionele stelsels – overeenkomsten die het wettelijk stelsel kunnen wijzigen..................6
Deel 2. Echtscheiding door onderlinge toestemming..................................................................................14
1. Inleiding – algemeen........................................................................................................................... 14
1.1 De echtscheiding in het algemeen................................................................................................. 14
1.2 De echtscheiding op gezamenlijk verzoek (EGV)...........................................................................14
1.3 De echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT).................................................................14
2. Overzicht van de procedure................................................................................................................ 15
2.1 De familierechtbank als bevoegde rechtbank................................................................................15
2.2 Inleiding via gezamenlijk verzoekschrift........................................................................................ 16
2.3 Het opstellen van de voorafgaande overeenkomsten (art. 1287 en 1288 ger.W.).........................17
2.3.5 Wijziging van de voorafgaande overeenkomsten.......................................................................24
Deel 3. Samenwoningsvermogensrecht...................................................................................................... 26
Hoofdstuk 1. Algemeen........................................................................................................................... 26
1. Historiek.......................................................................................................................................... 26
2. Definities......................................................................................................................................... 26
Hoofdstuk 2. Gevolgen van de wettelijke samenwoning.........................................................................27
1. Primair wettelijk samenwoningsvermogensrecht............................................................................27
2. Secundair wettelijk samenwoningsrecht......................................................................................... 28
3. conventionele regeling.................................................................................................................... 28
Hoofdstuk 3 : Gevolgen van de feitelijke samenwoning..........................................................................31
1. Primair feitelijk samenwoningsrecht............................................................................................... 31
2. Secundair feitelijk samenwoningsvermogensrecht.........................................................................32
3. conventionele regeling.................................................................................................................... 32
Deel 4. De buitengerechtelijke bescherming............................................................................................... 33
1
, NOTARIEEL FAMILIERECHT
Hoofdstuk 1. Algemeen........................................................................................................................... 33
Hoofdstuk 2. Zorgvolmacht (art. 490, 490/1 en 490/2 OBW)..................................................................33
a) Volmacht met buitengerechtelijk karakter......................................................................................33
B) Doel van de volmacht..................................................................................................................... 33
C) Vorm van de volmacht................................................................................................................... 33
D) Partijen........................................................................................................................................... 34
E) Inhoud – omvang............................................................................................................................ 35
F) Ogenblik waarop de volmacht (lastgeving) uitwerking zal krijgen...................................................36
G) Rekening en verantwoording......................................................................................................... 36
H) Tussenkomst van de vrederechter.................................................................................................. 36
I) einde van de volmacht..................................................................................................................... 37
Hoofdstuk 3. Beslissingen m.b.t. de persoon (art. 494 e.v. OBW)...........................................................37
Hoofdstuk 4. Verklaring patiëntenrechten (Wet van 22 augustus 2002).................................................38
Deel 5. Giften.............................................................................................................................................. 40
Hoofdstuk 1. Algemeen........................................................................................................................... 40
1. constitutieve bestanddelen............................................................................................................ 40
2. Grondvereisten voor giften............................................................................................................. 41
Hoofdstuk 2. Schenkingen (art. 4.158 e.v. BW).......................................................................................45
1. SPECIFIEKE grondvereisten voor schenkingen.................................................................................45
2. Vormvereisten van de schenking..................................................................................................... 47
3. De modalisering van de schenking.................................................................................................. 49
Hoofdstuk 3. Testamenten (art. 4.178 e.v. BW)...................................................................................... 51
1. Terminologie................................................................................................................................... 51
2. Specifieke grondvereisten voor testamenten.................................................................................. 51
3. Vormvereisten van het testament................................................................................................... 54
4 Gevolgen van de vormvereisten van het testament.........................................................................56
5. Bijzondere clausules........................................................................................................................ 57
6. na het overlijden te vervullen formaliteiten voor het eigenhandig testament en het internationaal
testament........................................................................................................................................... 58
2
, NOTARIEEL FAMILIERECHT
DEEL 1. CONVENTIONELE
VERMOGENSSTELSELS -
HUWELIJKSVOORDELEN EN
ERFOVEREENKOMSTEN
1. Huwelijksvermogensrecht
1.1 PRIMAIR STELSEL
- Gelijkheid tussen echtgenoten
- Solidariteit tussen echtgenoten
- Bescherming gezinsleven
- Behoud van zelfstandigheid
1.2 SECUNDAIR HUWELIJKSVERMOGENSRECHT
- Wettelijk huwelijksvermogensstelsel
o Statuut van de goederen
o Bestuur van de vermogens
o Ontbinding – vereffening-verdeling
- Conventionele vermogensstelsels
2. Conventionele vermogensstelsels
2.1 DE HUWELIJKSOVEREENKOMST
2.1.1 Algemeen
Het huwelijkscontract is een akte die door de notaris moet worden opgemaakt waarin toekomstige
echtgenoten hun huwelijksvermogensstelsel kunnen regelen. In het contract kunnen zij:
- de economische en financiële betrekkingen tussen elkaar vastleggen;
- de eigendom van goederen bewijzen;
- bepalen hoe zij de goederen beheren.
Echtgenoten zijn niet verplicht een huwelijkscontract af te sluiten. Als er geen huwelijkscontract is, is
automatisch het wettelijk stelsel van toepassing.
Ze kunnen er ook voor kiezen om het wettelijk stelsel als algemeen principe te nemen binnen het
huwelijk, en via een huwelijkscontract enkele specifieke regelingen te treffen.
3
, NOTARIEEL FAMILIERECHT
Wie een huwelijkscontract heeft afgesloten, moet dat bij de aangifte van het huwelijk meedelen aan de
ambtenaar van de burgerlijke stand. De toekomstige echtgenoten moeten dan een getuigschrift
voorleggen van de notaris die het contract heeft opgesteld.
2.1.2 Inhoudelijke geldigheidsvereisten
- Akkoord van beide (toekomstige) echtgenoten
o Uitzondering : gerechtelijke scheiding van goederen
- Mogelijkheid van wijziging
o Voor het huwelijk
o Onbeperkt zolang het huwelijk niet is ontbonden
o Geen wachttijden
o Quid tijdens feitelijke scheiding?
Geen samenwoning meer maar het huwelijk blijft voortbestaan.
Biedt oplossing voor koppels die uit elkaar willen gaan, maar die niet direct een
echtscheiding of het einde van de wettelijke samenwoning overwegen.
Niet wettelijk gedefinieerd maar recht houdt er wel op verschillende vlakken
rekening mee, zoals op fiscaal vlak of op het vlak van de sociale zekerheid.
o Bekwaamheid
Echtgenoten moeten steeds (rechts- en) handelingsbekwaam zijn om in het
huwelijk te mogen treden (art. 5.40 BW).
o Minderjarigen
Indien zij bekwaam zijn om te huwen zijn zij ook bekwaam om een
huwelijksovereenkomst af te sluiten, wel bijstand ouder(s) of machtiging
vrederechter nodig. Bij het verzoek tot machtiging dient een ontwerp van
huwelijkscontract te worden gevoegd (art. 4.81 BW).
o De onder bewind gestelde
Kan slechts een huwelijkscontract sluiten of wijzigen na machtiging van de
vrederechter. Bij het verzoek tot machtiging dient een ontwerp van
huwelijkscontract te worden gevoegd (art. 4.81 BW).
In uitzonderlijke omstandigheden kan de vrederechter de bewindvoerder zelf
machtigen om een huwelijkscontract te sluiten of te wijzigen (art. 4.81 BW).
2.1.3 Vormvereisten
A. Voorhuwelijkse huwelijksovereenkomst (art. 2.3.6 BW)
- Notariële akte
o In bepaalde gevallen verplichte boedelbeschrijving
4