HOUT EN DUURZAAMHEID CURSUSNOTA’S
HOOFDSTUK 1: DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN (SDG)
17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (SDG:
Sustainable Development Goals of the United Nations)
Drie groepen (drie P’s):
People
Prosperity
Planet
1. PEOPLE (SOCIAAL)
Voor mensen, welzijn
Zes doelstellingen met sociale dimensie
Hangen aan elkaar vast, er is een verband (niet naar school kunnen gaan wil
meestal zeggen dat er in armoede geleefd wordt)
De aangroei van de wereldbevolking heeft een grote impact gehad op zowat alle
SDG’s
2. PROSPERITY (ECONOMIE)
Welvaart, winst
Zes doelstellingen met een economische dimensie. Ze streven naar duurzame
economische ontwikkeling (promoten van duurzame, hernieuwbare en
betaalbare energie,…)
Steeds meer mensen willen een hogere levensstandaard en dat vergt steeds
meer grondstoffen, energie en producten.
,3. PLANET
Planeet, omgeving
Ecologische doelstellingen, het beschermen van dieren en planten
(biodiversiteit), natuurlijke habitats,… en de acties die nodig zijn om de
klimaatverandering een halt toe te roepen.
De klimaatverandering wordt veroorzaakt door stijgende CO² concentraties in de
atmosfeer die een broeikaseffect veroorzaken. Oorzaak: gebruik fossiele
energiebronnen, ontbossing (gaat meestal gepaard met grootschalige branden,
natuurlijke bosbranden, droogtes. Dit draagt allemaal bij tot een versnelde en
versterkte CO²- uitstoot), de groeiende wereldbevolking. Zo verdwijnen er dus
meer habitats. De biodiversiteit wordt aangetast.
4. SYSTEEMDENKEN
Zoals daarjuist vermeld hangen de SDG’s aan elkaar vast. Ze willen op sociaal,
economisch en ecologisch vlak duurzame ontwikkeling garanderen hierbij is een
systeemaanpak vereist. Dit noemt dan systeemdenken.
We moeten ons bewust worden van de milieukost of ecologische voetafdruk die
aan de productie of dienst kleeft, bovenop de kostprijs in de winkel.
Sleutels tot een meer duurzame toekomst (houtindustrie)
meer hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen gebruiken
meer hout uit duurzaam beheerde bossen gebruiken
efficiënter omspringen met energie en grondstoffen
minder niet-recyclebaar afval produceren
ontbossing een halt toe roepen, en herbebossing stimuleren
uitstoot van broeikasgassen verminderen en opslag van CO2 bevorderen
eerlijke handel (sociaal rechtvaardig consumeren)
de circulaire economie promoten.
, HOOFDSTUK 2: LEVENSCYCLUSANALYSE AAN DE HAND
VAN MILIEUPRODUCTVERKLARING
1. BIOLOGISCHE EN TECHNOLOGISCHE LEVENSCYCLI
1.1. Natuurlijke kringlopen (biologische levenscyclus)
Koolstof (C) in planten gaat dankzij zonlicht, CO² uit de lucht en water en
mineralen uit de bodem door middel van fotosynthese allerlei bouwstenen
aanmaken in de bladeren. In dit proces wordt dus zonne-energie en organische
materie opgeslagen in planten. (bladeren en planten zijn kleine zonnepanelen)
De bouwstenen zijn hoofdzakelijk suikers, basis van hemicellulose, cellulose en
lignine. Dit zijn de hoofdcomponenten van plantenmateriaal (hout).
In fotosynthese wordt zuurstof (O²) gevormd.
Wanneer we hout gaan verbranden, wordt de koolstof in biomassa terug omgezet
in CO². De kringloop is zo rond.
Hierdoor is hout een hernieuwbare energiebron en grondstof
Samenstelling lignocellulose biomassa:
40-50% koolstof
5-6% waterstof
40-46% zuurstof
Bruto energie-inhoud: 17 à 20 MJ per kg voor droog hout. Twee belangrijke
vuistregels:
Naarmate hout meer water bevat daalt de brandwaarde.
Hoe meer koolstof een brandstof bevat, hoe hoger de brandwaarde.
1.2. Technische kringlopen (technologische levenscyclus)
Wanneer we hout ontginnen en verwerken start een andere cyclus: de technische
kringloop of technologische levenscyclus van grondstoffen en de producten die
we ermee maken.
Ruw hout uit bossen (de wieg)
Aan het einde van de levenscyclus komt het in een afvalstroom of wordt het
verbrand (het graf). Daarbij kan koolstof dat opgeslagen is in het hout terug
vrijkomen als CO².
Bij het transport en elk industriële en huishoudelijke activiteit worden CO² en
andere broeikasgassen uitgestoten. Dit komt door gebruik van fossiele
brandstoffen (aardgas, aardolie)
Er komt elk jaar netto meer CO² dan er wordt opgenomen, doordat we fossiele
bronnen gebruiken en ontginnen die vroeger door planten werden opgenomen
en opgeslagen in de bodem (en later omgevormd werden tot steenkool, aardgas,
aardolie)
HOOFDSTUK 1: DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN (SDG)
17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (SDG:
Sustainable Development Goals of the United Nations)
Drie groepen (drie P’s):
People
Prosperity
Planet
1. PEOPLE (SOCIAAL)
Voor mensen, welzijn
Zes doelstellingen met sociale dimensie
Hangen aan elkaar vast, er is een verband (niet naar school kunnen gaan wil
meestal zeggen dat er in armoede geleefd wordt)
De aangroei van de wereldbevolking heeft een grote impact gehad op zowat alle
SDG’s
2. PROSPERITY (ECONOMIE)
Welvaart, winst
Zes doelstellingen met een economische dimensie. Ze streven naar duurzame
economische ontwikkeling (promoten van duurzame, hernieuwbare en
betaalbare energie,…)
Steeds meer mensen willen een hogere levensstandaard en dat vergt steeds
meer grondstoffen, energie en producten.
,3. PLANET
Planeet, omgeving
Ecologische doelstellingen, het beschermen van dieren en planten
(biodiversiteit), natuurlijke habitats,… en de acties die nodig zijn om de
klimaatverandering een halt toe te roepen.
De klimaatverandering wordt veroorzaakt door stijgende CO² concentraties in de
atmosfeer die een broeikaseffect veroorzaken. Oorzaak: gebruik fossiele
energiebronnen, ontbossing (gaat meestal gepaard met grootschalige branden,
natuurlijke bosbranden, droogtes. Dit draagt allemaal bij tot een versnelde en
versterkte CO²- uitstoot), de groeiende wereldbevolking. Zo verdwijnen er dus
meer habitats. De biodiversiteit wordt aangetast.
4. SYSTEEMDENKEN
Zoals daarjuist vermeld hangen de SDG’s aan elkaar vast. Ze willen op sociaal,
economisch en ecologisch vlak duurzame ontwikkeling garanderen hierbij is een
systeemaanpak vereist. Dit noemt dan systeemdenken.
We moeten ons bewust worden van de milieukost of ecologische voetafdruk die
aan de productie of dienst kleeft, bovenop de kostprijs in de winkel.
Sleutels tot een meer duurzame toekomst (houtindustrie)
meer hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen gebruiken
meer hout uit duurzaam beheerde bossen gebruiken
efficiënter omspringen met energie en grondstoffen
minder niet-recyclebaar afval produceren
ontbossing een halt toe roepen, en herbebossing stimuleren
uitstoot van broeikasgassen verminderen en opslag van CO2 bevorderen
eerlijke handel (sociaal rechtvaardig consumeren)
de circulaire economie promoten.
, HOOFDSTUK 2: LEVENSCYCLUSANALYSE AAN DE HAND
VAN MILIEUPRODUCTVERKLARING
1. BIOLOGISCHE EN TECHNOLOGISCHE LEVENSCYCLI
1.1. Natuurlijke kringlopen (biologische levenscyclus)
Koolstof (C) in planten gaat dankzij zonlicht, CO² uit de lucht en water en
mineralen uit de bodem door middel van fotosynthese allerlei bouwstenen
aanmaken in de bladeren. In dit proces wordt dus zonne-energie en organische
materie opgeslagen in planten. (bladeren en planten zijn kleine zonnepanelen)
De bouwstenen zijn hoofdzakelijk suikers, basis van hemicellulose, cellulose en
lignine. Dit zijn de hoofdcomponenten van plantenmateriaal (hout).
In fotosynthese wordt zuurstof (O²) gevormd.
Wanneer we hout gaan verbranden, wordt de koolstof in biomassa terug omgezet
in CO². De kringloop is zo rond.
Hierdoor is hout een hernieuwbare energiebron en grondstof
Samenstelling lignocellulose biomassa:
40-50% koolstof
5-6% waterstof
40-46% zuurstof
Bruto energie-inhoud: 17 à 20 MJ per kg voor droog hout. Twee belangrijke
vuistregels:
Naarmate hout meer water bevat daalt de brandwaarde.
Hoe meer koolstof een brandstof bevat, hoe hoger de brandwaarde.
1.2. Technische kringlopen (technologische levenscyclus)
Wanneer we hout ontginnen en verwerken start een andere cyclus: de technische
kringloop of technologische levenscyclus van grondstoffen en de producten die
we ermee maken.
Ruw hout uit bossen (de wieg)
Aan het einde van de levenscyclus komt het in een afvalstroom of wordt het
verbrand (het graf). Daarbij kan koolstof dat opgeslagen is in het hout terug
vrijkomen als CO².
Bij het transport en elk industriële en huishoudelijke activiteit worden CO² en
andere broeikasgassen uitgestoten. Dit komt door gebruik van fossiele
brandstoffen (aardgas, aardolie)
Er komt elk jaar netto meer CO² dan er wordt opgenomen, doordat we fossiele
bronnen gebruiken en ontginnen die vroeger door planten werden opgenomen
en opgeslagen in de bodem (en later omgevormd werden tot steenkool, aardgas,
aardolie)
