De definitie van agogiek is de leer van veranderingsprocessen van mensen in het gedrag,
handelen en denken.
Agogisch handelen is het activeren van veranderen en interveniëren in
veranderingsprocessen.
Veranderkundig handelen heeft zes basiskenmerken. Deze zijn:
1. Interventiekundig. De professional is voor korte duur in iemands leven en handelt
bewust en vanuit zijn/haar functie.
2. Sociaal. Niet alleen in directe lijn mensen zelf veranderen maar ook kijken of de sociale
omgeving goed functioneert en die indien nodig aanpassen, dit is conditieverbetering.
Competentieverbetering is gericht op het veranderen van sociaal gedrag.
3. Procesmatig. Veranderen is een flexibel proces. De professional zoekt de situatie
inhoudelijk uit: wat is er aan de hand? Wat zijn de doelen? De professional zoekt de
situatie methodisch uit: hoe kan ik dit aanpakken?
4. Moreel. Handelen vanuit referentiekaders. Er moet gekeken worden naar normen en
waarden van meerdere partijen. Ook de beroepsmoraal moet in acht genomen worden.
Gedeelde waarden vinden is het doel.
5. Dialogisch. De professional stelt zich gelijkwaardig op en er is sprake van
wederkerigheid, zonder gelijkwaardigheid en wederkerigheid kan er geen verandering
plaatsvinden.
6. Integratief. De professional heeft verschillende bronnen van kennis, kan kijken naar
uiteenlopende aspecten van een situatie en kan hier een verband tussen leggen.
Het analyseschema van veranderkundig handelen ziet er als volgt uit:
In het schema staan verschillende clusters van het veranderkundig proces omschreven, deze
worden niet in volgorde doorlopen. Het schema geeft een overzicht.
Het schema kan ook in een zin omschreven worden:
Hoe (methode) kan ik op grond van mijn vooronderstellingen en uitgangspunten (visie) een
bepaalde persoon en situatie (situatieverkenning) in de gewenste richting (doel) sturen?