Samenvatting Overheidsmanagement '23-'24

Overheidsmanagement


LES 1: SCIENTIFIC MANAGEMENT EN SCIENCE OF
ADMINISTRATION

Scientific Management/Taylorisme
Voorloper: Adam Smith met zijn industrialisering waarbij men van eenvoudige arbeid bij
mensen thuis naar een industrie overschakelt en dit dus moet lopen organiseren
- Speldenfabriek: elke WN zal zich specialiseren in een bepaalde taak om het
productieproces sneller te laten lopen
- TEKST

Opvolger: Taylor baseerde zich op Smith door in die nieuwe industrie processen te gaan
uittekenen om het allemaal vlotter te laten verlopen
- Shopmanagement: inrichten van de werkvloer van een fabriek
- TEKST
- Kijkt naar de basis van een organisatie: individuele taken organiseren

PRINCIPES VAN HET SCIENTIFIC MANAGEMENT VAN TAYLOR

ORGANISATIE
- Universele wetmatigheden
o Positivistisch: obv empirie kennis vastleggen
o One best way: één efficiente manier om een organisatie te organiseren
afhankelijk per organisatie
- Bureaucratisering
o Standaardiseren van processen: inwisselbaar maken
o Taaksplitsing: taken worden zo sneller en gemakkelijker uitvoerbaar
- Onderscheid tussen arbeider en management
o Uitvoeren = arbeider
 Selectie en training van arbeiders voor één taak
o Plannen, organiseren van het werk = management

MANAGEMENT
- Systematisch management
o Uittekenen van individuele taken
o Intensieve controle ZONDER leiderschap
 Heel universeel: fouten opsporen, taken niet uitvoeren
 Als deeltaken goed georganiseerd zijn is er geen leiderschap
/bewaking nodig
- Management by exception
o Tussenkomst ENKEL wanneer er iets niet goed wordt uitgevoerd

,MENSBEELD
- Mens = rationeel-economisch wezen
o Motivatie = salaris
 Hogere lonen, minder tegenspraak, minder conflicten
- Outputmaximalisatie
o Regels afdwingen + controle
o Salaris

TECHNIEKEN IN HET SCIENTIFIC MANAGEMENT

- Time & motion studies
o Productieprocesanalyse zowel publiek als privé. Ze gaan binnen die
organisatie tellen en timen van bepaalde handelingen en deze dan finetunen
- Formulierendesign
o Standaardisering van formulieren
 Vermijd dat formulieren anders geïnterpreteerd wordt, verloren gaan,
verkeerde volgorde
- Symmetrie & standaardisering
o Manieren waarop je een werkvloer van organisatie inricht
 bv. 2 handen te kunnen gebruiken door machines op een manier in te
richten
- Routing systeem
o hoe moeten producten circuleren, value chain
- Ergonomie
o vermijden dat mensen moe worden, gezond blijven, geen belastende
opdrachten uitvoeren of toch meer WN voorzien, blessures kosten geld dus
wilt men vermijden
- Opsporen van verspilling

- Differential Rate system

o Beloningen inzetten voor bv. een extra hoeveelheid of per stuk extra betalen
 goed bedoeld begonnen maar, in het extreme werden uitgewerkt en niet
persé een voordeel van ScM

- Single purpose tools
o Machines in de organisatie met één specifiek doel
 Bv. 1 boormachine met verschillende koppen < 2 boormachines
 Loopt veel efficienter

Gantt-diagrammen: dit is eigenlijk een planningstool maar, wordt eerder gebruikt als een
diagnosetool door Gantt. Dit diagram bevat de uit te voeren taken op de verticale as en de
tijdsintervallen op de horizontale as. De breedte van de horizontale balken in de grafiek
geeft de duur van elke activiteit aan. Taken afgezet tegen tijd

,KRITIEKEN OP SCIENTIFIC MANAGEMENT
- Effecten op medewerkers
o Vervreemding van de arbeiders door één specifieke taak
 Jouw taak is het enige wat telt
o Je voelt je niet verantwoordelijk voor het eindproduct
o Ondemocratisch: protesten
 Arbeiders die NIET mogen meewerken aan uitschrijven van processen
en dan gecontroleerd worden door personen die eigenlijk niets te
maken hebben met de uitvoering (zie timemotion studies)
 Sommige taken zijn gewoon niet meetbaar
o Mcdonaldization
 Stijging van de stand van productieprocessen
 Rationalisering van de samenleving

- Effecten op producten en diensten
o Geen innovatie incentief
 Je voert gewoon instructies uit vanbovenaf
 Je wordt enkel goed in je eigen taak
o Fragmentatie van de organisatie
 Alles wordt verdeeld in compartementen
 Het geheel product verdwijnt een beetje

 de organisatie in het algemeen wordt vergeten: niemand is hiermee bezig dus een
centrale planning wordt belanrgijker om dus het productieproces en de maatschappij wat
meer te organiseren en vorm te geven

- Vanuit het Science of Administration
o Werknemers worden afgeschilderd als egoisten
 Ze werken alleen voor hun eigen belang (salaris)
 Ze zijn maar gewoon een individu in een organisatie
 Geen sociale interactie en noden van de WN
 Dom afgeschilderd


Science of administration
= de overview/het grote geheel van een organisatie proberen te managen via formele
structuren en organisatievormen

Fayol, Urwin en Gulick

, PRINCIPES VAN SCIENCE OF ADMINISTRATION

ARBEIDSVERDELING
- Deeleenheden in een organisatie vormgeven = departementalisering
- Homogeniteit op organisatorisch vlak

EFFICIENTIE
- One way of organisering


FUNCTIEBEWAKING
- Unity of command/depth of control: 1 superieure leidinggevende per dienst (bv.)
o De organisatiedeel aansturen
o Aanwerven van mensen
o Inrichten van structuren
- Span of control: aantal managementlagen (ondersteunend)
o Organigrammen

Woodrow Wilson: besprak het Science of Administration in de bestuurskunde (overheid)
- Een overheid proberen efficiënt in te richten
- Het overheidsbestuur moet systematisch gecontroleerd worden als een soort bedrijf
- De productieprocessen in een overheid is hetzelfde als in een bedrijf
- Science of Administration/Scientific Management binnenbrengen in de
bestuurskunde


Human Relations
Follet: hij gaat het sociale aspect (conflicten) invoeren in het organiseren van een
organisatie.
Mayo: realiteit van de werkvloer te onderzoeken en nadenken over de relaties dus niet
vertrekken uit een ideaal beeld

PRINCIPES VAN HUMAN RELATIONS

WERKNEMERSPARTICIPATIE
- Werknemers kunnen ook bijdragen tot een betere organisatie
o Focus op het WN als individu
o Teamwork
- Analyse van de WN: intermenselijke verhoudingen
o Hoe omgaan met elkaar
o Sociale afspraken & communicatie
o Mensen brengen de hele dag samen door