Samenvatting - Sociologie

SOCIOLOGIE
Hoofdstuk 1 : wat is sociologie?

1.1 sociologisch denken


‘What you see, is what you get’  we zien vaak de context over het hoofd, deze is nochtans cruciaal

- Inzicht krijgen in mensen en hun gedrag


Alles is contigent, maar niet arbitrair

- Contigent : vanzelfsprekende handelingen, instellingen, gewoontes voor ons (vaak elders
anders dus had anders kunnen ontwikkelen
bv : lockdown = besef contingentie want alles vanzelfsprekendheden vielen weg
- Niet Arbitrair : geen toeval!  er is voor alles een verklaring voor de sociale context
Bv : verklaring waarom Zweden andere maatregels dan België = meer vertrouwen in regering

- Sociologie :
 het vanzelfsprekende loslaten : wat als…
 zoekt naar patronen en hun sociale determinanten met de samenhang ervan
Bv: verband inkomen en gezondheid
 Rousseau : samenleving, wetten etc door mensen gemaakt, niet meer door God/lot…
 waarom worden deze ‘conventies’ dan nageleefd??  het Orde vraagstuk
- vanzelfsprekende in vraag stellen om dan sociale orde in vraag stellen :
Hoe is alles mogelijk in de maatschappij waarin men beseft dat alles relatief is?
(gewoontes, handelingen, criminaliteit(normovertreding) = afhankelijk tijd & plaats)

De Sociologische Verbeelding

- C. Wright Mills :
 “the vivid awareness of the relationship between experience and the wider society”.
 “The sociological imagination necessitates above all, being able to think ourselves
away from the familiar routines of our daily lives in order to look at them anew.”
- Levendig bewustzijn vd band tsn ervaringen en ruimere samenleving = dagelijkse wereld
moet in context geplaats worden d.m.v. afstand te nemen vanzelfsprekendheden en
besef contingentie (examen: citaten linken aan les)
- Vb : keuze partner =
 beïnvloedt door samenleving :
 idee om te huwen met iemand zelfde sociale klasse, religie, huidskleur
 beïnvloedt door omgeving :
 makkelijker om zo’n persoon te ontmoeten in eigen kring, vrije tijds omdat
ons netwerk weinig divers is
 makkelijker gesprek aanknopen, vlugger gemeenschappelijke activiteiten en
minder kans conflict
 minder kans afkeur familie/vrienden
- gebeurtenissen van een persoon kunnen we pas begrijpen als we naast het individu en zijn
kenmerken, ook kijken naar de sociale kenmerken waarin de gebeurtenis zich afspeelt

, - Niet onderschatten !
o tiener met overgewicht  groepsdruk, normen schoonheidsideaal, social media
- Individualistische verklaringen van het menselijk gedrag nemen de bovenhand in onze
maatschappij  des te belangrijker om te kijken naar sociale context
o zelfredzaamheid = belangrijke waarde  creëert
‘verlegenheid’ in hulp vragen

- individuele gebeurtenissen plaatsen + verklaren vanuit sociale
relaties die specifieke historische oorsprong heeft



De Sociale Context

- 3 niveuas :
1. Macro niveau : samenleving, sociale categorieën
2. Meso niveau : sociale instituties, groeperingen
3. Micro niveau : gezin, vriendengroep + rolrelaties daarin
- Contextuele factoren :
o Kenmerken van de sociale context, waarin de interactie plaats vindt, die de interactie
beïnvloeden
o 5 soorten :
 Sociologische factoren
 Factoren die zelf resultaat zijn interactie tsn personen en die op hun
beurt nieuwe interacties beinvloeden
 Bv : tweet Trump  onrust
 Demografische factoren
 Structurele kenmerken van een bevolkingsgroep
 Bv : leeftijdsstructuur, bevolkingsdichtheid, sterfte, huwelijkscijfer,
migratie, vergrijzing
 Materiële factoren
 Grondstoffen, technologieën infrastructuur …. Waarover
maatschappij beschikt
 Economische factoren
 BNP, conjunctuur (hoog/laag : periode van lage economische
conjunctuur leiden tot hogere werkeloosheidspercentages)
 Bv : werkeloosheid
 contextuele factoren beïnvloeden elkaar + beïnvloeden samen interactie en
Gedrag OP GELIJK WELK NIVEAU



Gedrag

- Elke actie en reactie van een individu :
1. Zichtbaar sociaal gedrag
2. Ideeën, opinies, attitudes, gevoelens
3. Cognitieve prestaties

, Sociaal handelen

- Handelen waarbij je rekening houdt met de ander (ook al is die niet aanwezig) zijn doen in
zowel het heden ,verleden als toekomst
- Geen imitatiegedrag  subjectieve betekenis i.v.m. ander


Interactie

- Wanneer men elkaars handelen beïnvloedt
- wisselwerking tussen de actoren, anticiperen op gedrag ander en gemeenschappelijke
interpretaties elkaars handelen
- 5 basisvormen :
1. Sociale ruil/uitwisseling
 ‘in het krijt staan’ : handelen met verwachting tegenprestatie  conflicten!!
 ≠ economische ruil : aard en termijn staan vast
2. Samenwerking
 Eerst akkoord tsn interactiepartners over gemeenschappelijke doelstelling
 Conformiteit in nakomen afspraken
 Leidt tot functionele differentiatie
3. Conformiteit
 Interactie verloopt volgens betekenis die beide actoren toekennen aan
interactie  rolverwachtingen t.o.v. elkaar invullen (zo niet=deviant gedrag)
4. Conflict
 Objectieve/subjectieve tegenstelling door ongelijke verdeling van schaarse
en gewaardeerde middelen
o Bv : werkstaking tegen stresserende productieritme en oneerlijke
concurrentie Poolse arbeiders (schaarse elementen : gezondheid en
jobs)
 Achter waardenconflict schuilt vaak belangenconflict!
5. Machtsuitoefening
 Ene partij beïnvloedt ander in eigenbelang, zelfs tegen wil ander
 Macht = relatief : afhankelijk situatie en degene waarmee je je vergelijkt
o Bv : Anton = baas Bas, Bas = coach Anton  wie is machtiger?



1.2 ontstaan sociologie als wetenschap


Lees cursus p16-17