Samenvatting Geloof en godsdienst in een seculiere samenleving door Kardinaal Jozef de Kesel- Religie zingeving en levensbeschouwing (A08C2a)

GELOOF & GODSDIENST IN EEN SECULIERE SAMENLEVING
-KARDINAAL JOZEF DE KESEL
VOORWOORD
Situatie van de kerk: Veel veranderd op een snelle tijd
Desondanks: diepe wortels in het verleden
 Oorsprong van de evolutie van de Westerse cultuur
 Tweede Vaticaans concilie: veel focus op vernieuwing
!toch weinig interesse
o Meer dan een halve eeuw geleden
o Nu: samenleving heel seculier geworden
o Door de aanwezigheid van de islam: godsdienst is een maatschappelijk debat
Opbouw van het boek
1) Veranderende situatie begrijpen
 De samenleving is niet meer afhankelijk van het Christendom
o Betekend niet dat het christendom op zijn einde loopt
o Christendom moet zich herpositioneren en leren leven in de nieuwe samenleving
2) Theologisch denken
 Eerst: kerk tegen de moderne wereld
 Tweede Vaticaans concilie: keerpunt
 Kerk moet leven binnen de seculiere en moderne samenleving
o Belangrijk: andere geloven niet proberen uit te schakelen
o Focus op interreligieus dialoog
o God heeft de hele wereld lief: het geloof moet verkondigd worden met respect voor
anderen

1. DE SITUATIE BEGRIJPEN
evolutie
1) samengaan van cultuur en het christendom
2) steeds mee afstand tussen cultuur en het christendom
MAAR: nog steeds geloof dat dit uiteindelijk wel terug samenkomt
3) concilie: duidelijk dat er veel verandering is
4) nu: duidelijk dat er onomkeerbare beslissingen zijn gemaakt en dat de plaats van de kerk
fundamenteel veranderd is
zorgt voor sommige toch voor een angst
 wat is de betekenis en de plaats van de kerk binnen de moderne seculiere cultuur
 dit heeft de kerk in een crisis gebracht: er moet duidelijkheid gecreëerd worden in wat er nu
moet worden gedaan
 moeilijkheid: opkomst van andere godsdiensten (voornamelijk de Islam, het Jodendom was er al
langer in het Westen)
o zorgt voor een andere kijk op het debat over hoe godsdiensten zich moeten uiten in de
samenleving
o nieuwe samenleving: niet enkel geseculariseerd maar ook multireligieus
o belangrijk ook voor de christenen om te kijken naar de evolutie van de islam
 moeilijkheid binnen de samenleving: het evangelie verkondigen terwijl er ook een andere
respectabele geloofstraditie aanwezig is

, confrontatie met een seculiere cultuur
relativering van velen: de kerk heeft ook andere crisissen gekend
 die is de kerk niet altijd boven gekomen
o vroeger was het Christendom de hoofdgodsdienst in Noord-Afrika, daar schiet nu niks meer
van over
 dit is een unieke verandering die nog nooit eerder is voorgekomen
o het gedacht dat de kerk en de cultuur samen horen werd altijd al gedacht
o nu: godsdienst is een niet verplicht ding die enkel uitgeoefend mag worden in de privésfeer
MAAR: crisis betekend niet per se dat het slecht gaat
 er zijn weinig mensen die nog komen naar de kerk
o betekend niet dat de kerk verdwijnt
 dit moet gezien worden als een nieuwe kans waarin men kan groeien
 wordt gezien als een crisis
o onduidelijk hoe het verder moet in de toekomst
 sommige zeggen dat het komt door het tweede Vaticaans concilie
o ‘als dat niet was gebeurd was alles bij het oude gebleven’
o Niet waar: de kerk veranderde omdat de situatie veranderde
o Dit is nodig om de bladzijde van vroeger duidelijk om te slaan om naar de toekomst te gaan

Religieuze en seculiere samenleving
Cultuur: de wijze waarop de mens zijn wereld bewoont
 Hoe de mens de wereld herschept en uitbouwt zodat ze hierin kan leven met anderen
o Gebeurd in verschillende delen van de geschiedenis op een anderen manier
o Hoe dit het best gebeurd is voor iedereen anders

Componenten van de cultuur
1) Het denken: beslissen wat waar en onwaar is zodat we niet in een leugen leven
2) De moraal: onderscheid tussen goed en kwaad zodat er geen morele onverschilligheid is
3) Het recht: onderscheid tussen wat wel en niet mag zodat iedereen vredevol kan samenleven
4) De politiek: aansluitend bij het recht nodig om iedereen te laten samenleven
5) De kunst
6) Vroeger ook: de godsdienst
o Vroeger: religieuze cultuur in het Westen die alle andere bovenstaande componenten mee
vorm geeft
o Alles was doorgedrongen door het religieuze gedachtengoed, dit was het referentiekader
NU: het christendom kan nog gezien worden als een component maar niet de die die over al de andere
componenten beslist
 Vrije keuze voor iedereen of dit een deel is van hun cultuur
 Het aantal christenen verminderd en de invloed van de kerk ook
o Logisch in deze nieuwe moderne westerse samenleving
o Nu: op een andere manier aanwezig binnen de cultuur, niet meer verplicht
 Ook zo in Afrika en Azië
 Heel uitzonderlijk in andere samenlevingen ook dat een godsdienst de cultuur zo
domineerde