PSYCHOLOGIE VOOR SOCIAAL
WERKERS
Wat is Biopsychologie?
• Specialisme in de psychologie dat de interactie tussen biologie, gedrag en
de omgeving bestudeert. In Vlaanderen ook wel bekend als
gedragsbiologie.
Wat is neurowetenschap?
• Hoe produceren de hersenen mentale processen en gedrag?
• Interdisciplinaire tak:
• Psychologen
• Biologen
• Computerwetenschappers
• Chemici
• Neurologen
• Linguïsten – taalkundigen
Wat is het verband tussen genen en gedrag?
• Evolutie: het geleidelijke proces van biologische verandering van een soort
doordat die zich succesvol aanpast aan zijn omgeving
Evolutie en Natuurlijke Selectie
• Darwin – 1831
• De kustlijn van Zuid-Amerika werd bestudeerd
• Gelijkenissen tussen allerlei dieren en planten
• Alle levende wezens, inclusief de mensen, delen een gemeenschappelijke
voorgeschiedenis
• On the Origin of Species (1859)
• Natuurlijke selectie Drijvende kracht achter de evolutie, waardoor de
omgeving de best aangepaste organismen’selecteert’.
Genen en erfelijkheid
• Genotype: Kenmerken van een organisme zoals die genetisch zijn
vastgelegd. nature
• Fenotype :Waarneembare fysieke kenmerken van een organisme. nurture
Chromosomen, Genen en DNA
1
, • Genoom – Het genoom van een organisme omvat één complete set van
chromosomen.
• DNA – Desoxyribonucleïnezuur: Lang, complex molecuul dat informatie
bevat over alle genetische eigenschappen.
• Genen - Stukjes van een chromosoom waarin de codes voor de erfelijke
lichamelijke en psychische eigenschappen van een organisme zijn
opgeslagen.
• Chromosomen – Lange, dunne en spiraalvormige draad waarlangs de
genen zijn gerangschikt als kralen van een ketting.
• Geslachtschromosomen- Een chromosoom dat onze lichamelijke
geslachtskenmerken bepaalt. Vrouwen hebben 2 X-chromosomen, mannen
een X- en een Y-chromosoom.
Genetische Verklaringen voor Psychologische Processen
• Intelligentie
• Persoonlijkheid
• Psychische stoornissen
• Seksuele geaardheid
• Lees-en taalstoornissen
• Invloed van meerdere genen op psychologische processen
• Schrijf psychologische processen nooit uitsluitend aan erfelijkheid toe.
Epigenetica
• Histoon: specifiek eiwit waar het DNA zijn spiralen omheen wikkelt
• Epigenoom: reeks chemische codes die ‘aanvullende ervaringen’ op het
DNA vormen. Het epigenoom is flexible en past zich aan de omgeving en
ervaring aan door genen ‘aan’ en ‘uit’ te zetten.
Hoe levenservaringen het epigenoom veranderen:
• Moederlijke aandacht
• Stress
• Voeding
• Lichaamsbeweging
• gifstoffen
2
,Hoe is de interne communicatie van het lichaam geregeld?
• De 2 interne signaalsystemen van het lichaam, het zenuwstelsel en het
endocriene stelsel, gebruiken beide chemische boodschappers om door
het gehele lichaam informatie te versturen.
Het dubbele communicatiesysteem
• Neuronen (Zenuwcellen): gespecialiseerd in het ontvangen en doorsturen
van informatie naar andere cellen in het lichaam.
• Zenuwstelsel: netwerk van neuronen dat berichten in prikkels van
elektrische en chemische energie door het lichaam transporteert
• Centraal Zenuwstelsel (CZS): hersenen en ruggemerg.
• Endocriene systeem: klieren maken gebruik van signaalstoffen of
hormonen
Soorten Neuronen:
• Sensorisch neuron (geleidt
boodschappen van
sensorische receptoren
naar CZS)
• Motorisch neuron (geleidt
boodschappen van het
CZS naar de spieren of
klieren )
• Interneuron (geeft
boodschappen door van
het ene neuron naar het andere)
3
, Hoe neuronen werken?
Neurotransmitter
• Chemische boodschapper die neurale berichten van de ene kant van de
synaptische spleet naar de andere kant brengt.
Glia cellen
• Biedt structurele steun aan neuronen
• Tijdens de ontwikkeling helpen ze bij het samenbrengen van de juiste
neuronen
• Vormen een isolerende laag (myelineschede)
Plasticiteit –
• Vermogen van het zenuwstelsel om zich aan te passen of te veranderen.
Dankzij plasticiteit kunnen we leren door ervaring, en is het zenuwstelsel in
sommige gevallen in staat fysieke beschadigingn te compenseren.
Het zenuwstelsel
4
WERKERS
Wat is Biopsychologie?
• Specialisme in de psychologie dat de interactie tussen biologie, gedrag en
de omgeving bestudeert. In Vlaanderen ook wel bekend als
gedragsbiologie.
Wat is neurowetenschap?
• Hoe produceren de hersenen mentale processen en gedrag?
• Interdisciplinaire tak:
• Psychologen
• Biologen
• Computerwetenschappers
• Chemici
• Neurologen
• Linguïsten – taalkundigen
Wat is het verband tussen genen en gedrag?
• Evolutie: het geleidelijke proces van biologische verandering van een soort
doordat die zich succesvol aanpast aan zijn omgeving
Evolutie en Natuurlijke Selectie
• Darwin – 1831
• De kustlijn van Zuid-Amerika werd bestudeerd
• Gelijkenissen tussen allerlei dieren en planten
• Alle levende wezens, inclusief de mensen, delen een gemeenschappelijke
voorgeschiedenis
• On the Origin of Species (1859)
• Natuurlijke selectie Drijvende kracht achter de evolutie, waardoor de
omgeving de best aangepaste organismen’selecteert’.
Genen en erfelijkheid
• Genotype: Kenmerken van een organisme zoals die genetisch zijn
vastgelegd. nature
• Fenotype :Waarneembare fysieke kenmerken van een organisme. nurture
Chromosomen, Genen en DNA
1
, • Genoom – Het genoom van een organisme omvat één complete set van
chromosomen.
• DNA – Desoxyribonucleïnezuur: Lang, complex molecuul dat informatie
bevat over alle genetische eigenschappen.
• Genen - Stukjes van een chromosoom waarin de codes voor de erfelijke
lichamelijke en psychische eigenschappen van een organisme zijn
opgeslagen.
• Chromosomen – Lange, dunne en spiraalvormige draad waarlangs de
genen zijn gerangschikt als kralen van een ketting.
• Geslachtschromosomen- Een chromosoom dat onze lichamelijke
geslachtskenmerken bepaalt. Vrouwen hebben 2 X-chromosomen, mannen
een X- en een Y-chromosoom.
Genetische Verklaringen voor Psychologische Processen
• Intelligentie
• Persoonlijkheid
• Psychische stoornissen
• Seksuele geaardheid
• Lees-en taalstoornissen
• Invloed van meerdere genen op psychologische processen
• Schrijf psychologische processen nooit uitsluitend aan erfelijkheid toe.
Epigenetica
• Histoon: specifiek eiwit waar het DNA zijn spiralen omheen wikkelt
• Epigenoom: reeks chemische codes die ‘aanvullende ervaringen’ op het
DNA vormen. Het epigenoom is flexible en past zich aan de omgeving en
ervaring aan door genen ‘aan’ en ‘uit’ te zetten.
Hoe levenservaringen het epigenoom veranderen:
• Moederlijke aandacht
• Stress
• Voeding
• Lichaamsbeweging
• gifstoffen
2
,Hoe is de interne communicatie van het lichaam geregeld?
• De 2 interne signaalsystemen van het lichaam, het zenuwstelsel en het
endocriene stelsel, gebruiken beide chemische boodschappers om door
het gehele lichaam informatie te versturen.
Het dubbele communicatiesysteem
• Neuronen (Zenuwcellen): gespecialiseerd in het ontvangen en doorsturen
van informatie naar andere cellen in het lichaam.
• Zenuwstelsel: netwerk van neuronen dat berichten in prikkels van
elektrische en chemische energie door het lichaam transporteert
• Centraal Zenuwstelsel (CZS): hersenen en ruggemerg.
• Endocriene systeem: klieren maken gebruik van signaalstoffen of
hormonen
Soorten Neuronen:
• Sensorisch neuron (geleidt
boodschappen van
sensorische receptoren
naar CZS)
• Motorisch neuron (geleidt
boodschappen van het
CZS naar de spieren of
klieren )
• Interneuron (geeft
boodschappen door van
het ene neuron naar het andere)
3
, Hoe neuronen werken?
Neurotransmitter
• Chemische boodschapper die neurale berichten van de ene kant van de
synaptische spleet naar de andere kant brengt.
Glia cellen
• Biedt structurele steun aan neuronen
• Tijdens de ontwikkeling helpen ze bij het samenbrengen van de juiste
neuronen
• Vormen een isolerende laag (myelineschede)
Plasticiteit –
• Vermogen van het zenuwstelsel om zich aan te passen of te veranderen.
Dankzij plasticiteit kunnen we leren door ervaring, en is het zenuwstelsel in
sommige gevallen in staat fysieke beschadigingn te compenseren.
Het zenuwstelsel
4
