Visuele Cultuur : Kunst in
Historische Context
College 1
Overzicht van de Europese beeldcultuur (het westen, Europa)
Hoe is de relatie mens – beeld veranderd
Kanoniek/ canon < een standaard pakket die essentieel zijn
Beeld heeft taal van “tafel geveegd”
Focus op stijl, themas, medium (schilderkunst), interpretatie, kunstenaar,
marktwaarde, techniek, …
0. Inleiding : Van zwart vierkant tot caleidoscoop (vanuit verschillende invalshoeken)
1. Het product Kunst
Kazimir Malevitsj. Zwart vierkant, 1915. State Tretyakov Gallery, Moskou.
Zwart vierkant op wit viekant, eenvoudig, simpel, slecht bewaard gebleven
Revolutionair op het moment dat het gemaakt is
Iconisch werk, dat belang in zich gaat dragen
Een canoniek werk, sleutelwerk
Sixtijnse Kapel, begin 16de eeuw
Hoogtepunt van de Florentijnse kunst
Summum van iets compleet anders ( Zwart vierkant) = mimetische kunst <
mimesis (boek) : zuiver nabootsen van de werkelijkheid, natuur, mens
Fotografie zal de mimesis in vraag stellen in de 19de eeuw (kantelmoment)
Peter Paul Rubens. Aantekening in het album amicorum van Filips van Valckenisse.
Pentekening. Koninklijke Bibliotheek van België, Brussel, II.1688, fol. 127v. Opschrift: ‘Medio
Deus omnia campo’.
Rembrandt. Zelfportret, ca. 1665–69. Kenwood House, Londen.
Robert Rauschenberg. Erased de Kooning Drawing, 1953. San Francisco Museum of Modern
Art.
Schrijven over perfecte schilders en ambachtsmannen
Giorgio Vasari schrijft over zie de beste ambachtsmannen die er waren
Giotto tekent een perfecte cirkel met de vrije hand
Vervolgens heb je andere ambachtmannen (Rubens) die ook toont die zijn ambacht
perfect uitoefenen en voegt een punt en tekst toe (intellectueel)
Rembrandt bouwt verder met werk van zichzelf en twee perfect cirkels (neemt
letterlijk positie in) (beter doen dan je “vader”)
Rauschenberg wil ook positie innemen door iets anders te doen (uitgommen van de
potloodtekening voorstellen als nieuw werk) = lef hebben en dat onderscheid goede
kunstenaars, radicaal innoveren
Avant-garde kunst : de mensen die aan het begin van het front gaan strijden, degene die
durfden positie innemen in de heden kunst van die tijd
- Ofwel val je onmiddellijk
, - Ofwel krijg je een heldenstatus
Werken van Kazimir Malevitsj in De laatste futuristische tentoonstelling ‘0.10’, Petersburg,
1915. State Russian Museum, Sint-Petersburg.
Willem van Haecht. De kunstkamer van Cornelis van der Geest, 1628 (detail; zie 1.95).
Rubenshuis, Antwerpen.
Kunst als product
Men wil kunst in de markt leggen, het presenteren, naar buiten komen met als doel
je positie als kunstenaar te consolideren
Kunst und wunderenkammeren
Er vindt discussie plaats
Culturele elite, niet democartisch
Salvador Mundi, Leonardo Da Vinci (+-1500)
Werd verkocht in 2005
Experten aangeschreven door een handelaar
Aangepast door restaurateurs waarom vervolgens het meer en meer mensen bleken
overtuigd te zijn dat het is van LDV maar het is niet zeker
Waarden kunnen opgepompt worden na de dood van kunstenaars
Rafael. De kindermoord, ca. 1510–14. Tekening. The British Museum, Londen.
Marcantonio Raimondi naar Rafael. De kindermoord, ca. 1510–14. Gravure. The
Metropolitan Museum of Art, New York.
Kunstenaars zijn vaak ondernemers
Twee mensen die samen werken (Rafael + Raimondi)
Beiden springen op de prentkunst (15de eeuw)
Rafael maakt een ontwerp van een prent en Raimondi drukt die in veelvoud op een
koperplaat
= verspreiden in veelvoud + veel goedkoper + veel meer mensen bereiken
Il disegno
Adriaen Van der Werff. De Heilige Familie, 1702. Alte Pinakothek, München.
Prijs die aan een werk wordt gegeven
Economisch nadenken – dankzij zijn archief (boek bijhouden met prijzen)
Tellen hoeveel dagen hij heeft gewerkt aan een werk (manuren + productie)
Valore di fatica = de waarde van het produceren
Hij vindt als kunstenaar dat zijn werk zoveel waarde heeft, geeft er een extra waarde
aan, de meester, de genie, …
Art by Telephone. Tentoonstelling in het Museum of Contemporary Art, Chicago, november–
december 1969.
Geen “hand van de meester” meer gebruiken – bedenken in het hoofd maar
uitvoering denken ze niet meer over na
Het concept ‘idee is belangrijker dan de uitvoering’
Assistenten voeren die ideeën uit
Kunst gedicteerd via de telefoon
Historische Context
College 1
Overzicht van de Europese beeldcultuur (het westen, Europa)
Hoe is de relatie mens – beeld veranderd
Kanoniek/ canon < een standaard pakket die essentieel zijn
Beeld heeft taal van “tafel geveegd”
Focus op stijl, themas, medium (schilderkunst), interpretatie, kunstenaar,
marktwaarde, techniek, …
0. Inleiding : Van zwart vierkant tot caleidoscoop (vanuit verschillende invalshoeken)
1. Het product Kunst
Kazimir Malevitsj. Zwart vierkant, 1915. State Tretyakov Gallery, Moskou.
Zwart vierkant op wit viekant, eenvoudig, simpel, slecht bewaard gebleven
Revolutionair op het moment dat het gemaakt is
Iconisch werk, dat belang in zich gaat dragen
Een canoniek werk, sleutelwerk
Sixtijnse Kapel, begin 16de eeuw
Hoogtepunt van de Florentijnse kunst
Summum van iets compleet anders ( Zwart vierkant) = mimetische kunst <
mimesis (boek) : zuiver nabootsen van de werkelijkheid, natuur, mens
Fotografie zal de mimesis in vraag stellen in de 19de eeuw (kantelmoment)
Peter Paul Rubens. Aantekening in het album amicorum van Filips van Valckenisse.
Pentekening. Koninklijke Bibliotheek van België, Brussel, II.1688, fol. 127v. Opschrift: ‘Medio
Deus omnia campo’.
Rembrandt. Zelfportret, ca. 1665–69. Kenwood House, Londen.
Robert Rauschenberg. Erased de Kooning Drawing, 1953. San Francisco Museum of Modern
Art.
Schrijven over perfecte schilders en ambachtsmannen
Giorgio Vasari schrijft over zie de beste ambachtsmannen die er waren
Giotto tekent een perfecte cirkel met de vrije hand
Vervolgens heb je andere ambachtmannen (Rubens) die ook toont die zijn ambacht
perfect uitoefenen en voegt een punt en tekst toe (intellectueel)
Rembrandt bouwt verder met werk van zichzelf en twee perfect cirkels (neemt
letterlijk positie in) (beter doen dan je “vader”)
Rauschenberg wil ook positie innemen door iets anders te doen (uitgommen van de
potloodtekening voorstellen als nieuw werk) = lef hebben en dat onderscheid goede
kunstenaars, radicaal innoveren
Avant-garde kunst : de mensen die aan het begin van het front gaan strijden, degene die
durfden positie innemen in de heden kunst van die tijd
- Ofwel val je onmiddellijk
, - Ofwel krijg je een heldenstatus
Werken van Kazimir Malevitsj in De laatste futuristische tentoonstelling ‘0.10’, Petersburg,
1915. State Russian Museum, Sint-Petersburg.
Willem van Haecht. De kunstkamer van Cornelis van der Geest, 1628 (detail; zie 1.95).
Rubenshuis, Antwerpen.
Kunst als product
Men wil kunst in de markt leggen, het presenteren, naar buiten komen met als doel
je positie als kunstenaar te consolideren
Kunst und wunderenkammeren
Er vindt discussie plaats
Culturele elite, niet democartisch
Salvador Mundi, Leonardo Da Vinci (+-1500)
Werd verkocht in 2005
Experten aangeschreven door een handelaar
Aangepast door restaurateurs waarom vervolgens het meer en meer mensen bleken
overtuigd te zijn dat het is van LDV maar het is niet zeker
Waarden kunnen opgepompt worden na de dood van kunstenaars
Rafael. De kindermoord, ca. 1510–14. Tekening. The British Museum, Londen.
Marcantonio Raimondi naar Rafael. De kindermoord, ca. 1510–14. Gravure. The
Metropolitan Museum of Art, New York.
Kunstenaars zijn vaak ondernemers
Twee mensen die samen werken (Rafael + Raimondi)
Beiden springen op de prentkunst (15de eeuw)
Rafael maakt een ontwerp van een prent en Raimondi drukt die in veelvoud op een
koperplaat
= verspreiden in veelvoud + veel goedkoper + veel meer mensen bereiken
Il disegno
Adriaen Van der Werff. De Heilige Familie, 1702. Alte Pinakothek, München.
Prijs die aan een werk wordt gegeven
Economisch nadenken – dankzij zijn archief (boek bijhouden met prijzen)
Tellen hoeveel dagen hij heeft gewerkt aan een werk (manuren + productie)
Valore di fatica = de waarde van het produceren
Hij vindt als kunstenaar dat zijn werk zoveel waarde heeft, geeft er een extra waarde
aan, de meester, de genie, …
Art by Telephone. Tentoonstelling in het Museum of Contemporary Art, Chicago, november–
december 1969.
Geen “hand van de meester” meer gebruiken – bedenken in het hoofd maar
uitvoering denken ze niet meer over na
Het concept ‘idee is belangrijker dan de uitvoering’
Assistenten voeren die ideeën uit
Kunst gedicteerd via de telefoon
