Samenvatting - Anatomie

H8: het zenuwstelsel
Anatomische en functionele indeling ZS

Centraal zenuwstelsel (CZS)

 Hersenen:
- Grote hersenen (cerebrum)
- Kleine hersenen (cerebellum)
- Hersenstam (truncus cerebri)
 Ruggenmerg (medulla spinalis)

Perifeer zenuwstelsel (PZC)

 Zenuwweefsel buiten CZS
- Zenuwen (nervi)
o Hersenzenuwen (12, I – XII)
o Ruggenmergzenuwen (31)

Functionele indeling

Afferente, sensorische zenuwstelsel

 Info van receptoren naar CZS

Efferente, motorische zenuwstelsel

 Info van CZS naar effectoren
- Willekeurige, somatische animale ZS (SZS)
o Onder controle van vrije wil
- Onwillekeurige, autonome, vegetatieve ZS (VZS)
o Niet onder controle van vrije wil
 (ortho)sympatisch ZS: fight, fright & flight reacties
 Parasympatisch ZS: rest & digest reacties




Celorganisatie ZS

,Neuron of zenuwcel

Functionele eenheid van ZS

Cellichaam:

 Celkern
 Geen centriolen -> geen mitose -> geen vervanging na schade
 Veel mitochondriën -> veel energieverbruik
 RER en vrije ribosomen ~ lichaampjes van Nissl -> grijs (dus grijze stof -> cellichamen)

Dendriet:

 Brengt samen signaal naar cellichaam

Axon:

 Voert signaal weg van cellichaam
 Synapsknoop

Neuroglia of steuncellen

CZS:

 Astrocyten: ondersteunen cellichamen & handhaven bloed-hersen-barrière (BHB) via
eindvoetjes
 Oligodendrocyten: isolatie axon dankzij mergschede met myeline -> wit (dus witte stof ->
axonen)
 Microgliacellen: fagocytose want afkomstig van witte bloedcellen
 Ependymycellen: bekleding centrale kanaal en ventrikels & productie cerebrospinaal vocht (CSV)

PZS:

 Sattelietcellen: ondersteunen cellichamen
 Schwanncellen: myelinisatie axon

Bloedhersenbarrière (BHB)

Zeer selectieve doorlaatbaarheid tussen capillairen en zenuwweefsel in hersenen

 Alleen kleine vetoplosbare verbinding zoals O2, CO2, hormonen, alcohol, cafeïne, durgs...
 Grote moleculen zoals glucose hebben transporteiwitten nodig om door barrière te raken

Bouw:

 Tight junctionstussen endotheelcellen van cappilairen
 Dikke basale membraan
 Eindvoetjes van astrocyten

Voordeel:

Bescherming tegen schadelijke stoffen en infecties met bacteriën

, Nadeel:

Sommige medicatie tegen infecties, kanker... worden tegengehouden

Membraanpotentiaal

Potentiaalverschil

 Potentiaalverschil is het verschil in elektrische lading tussen twee plaatsen
 In een batterij zijn er meer elektronen aan de negatieve pool dan aan de positieve pool
 In de batterij zijn de polen van elkaar gescheiden door een zoutbrug

Rustpotentiaal

 Verschil in elektrische lading tussen intra- en extracellulair milieu van cel in rust
 Beide milieus zijn gescheiden door een celmembraan -> de membraan is gepolariseerd
 Bedraagt –70mV per neuron
- Vooral bepaald door de stroom van positieve kaliumionen naar buiten
- Terwijl negatief geladen deeltjes in cel achterblijven, vooral eiwitten
 Nota bene
- Positief geladen ion = kation; negatief geladen ion = anion
- Intracellulair: hogere concentraties kalium, eiwitten en fosfaat
- Extracellulair: hogere concentraties natrium, chloride en calcium
 1 actief proces:
- Natrium-kalium-ATPase-pomp bouwt concentratieverschillen op binnen t.o.v. buiten de cel
o 1 ATP molecule vervalt in ADP met vrijstelling energie om
o 2 k-ionen naar binnen & 3 Na-ionen naar buiten te pompen
 2 passieve processen:
- Concentratiegradiënt:
o Door verhoging concentratie K in cel, begint K langzamerhand uit de cel te
diffunderen via leak channels
o Negatief geladen eiwitten blijven achter, waardoor binnenkant cel negatiever wordt
- Elektrostatische gradiënt:
o Door negatief worden binnenkant cel, worden positief geladen K-ionen stilstaan
weer aangetrokken naar binnenkant

Homeostase vanaf –70mV voor een neuron




Actiepotentiaal